William Randolph Hearst

William Randolph Hearst
Vikipedi, özgür ansiklopedi

William Randolph Hearst (29 Nisan 1863, San Francisco-14 Ağustos 1951, Beverly Hills, California, ABD), ABD'li gazete yayımcısı ve siyasetçi. Uyguladığı yöntemlerle "boyalı basın"ın gelişmesini özendirirken, ona tepki duyan gazetelerin de röportaj ve yayın politikalarında daha temkinli olmasını sağlamıştır.

Biyografi
Altın madeni sahibi ve California senatörü (1886-91) George Hearst'ün tek oğluydu. İki yıl Harvard Üniversitesi'nde okudu. 1887'de, babasının 1880'de San Francisco'da siyasal nedenlerle satın aldığı zor durumdaki Examiner gazetesinin yönetimini üstlendi. Gazete iki yıl içinde kâra geçti. Bunun üzerine 1895'te New York kentinin yayın piyasasına girerek bağımsız gazete Morning Journal'ı satın aldı. Stephen Crane ve Julian Hawthorne gibi yazarların yanı sıra renkli çizgi romanın yaratıcısı Richard F. Outcault ile anlaştı.
Journal (sonradan New York Journal-American), bir cente kadar düşürülen fiyatı, bol resimleri, renkli magazin bölümleri, çarpıcı başlıkları, çeşitli suçlar ve sözde bilimsel konular üzerinde olay yaratan makaleleri ve dış politikadaki kavgacı tutumuyla kısa sürede benzeri görülmemiş bir satışa ulaştı. Venezuela ile İngiliz Guyanası arasındaki sınır anlaşmazlığı (1895 sonrası) olayında Venezuela'yı savunarak İngiltere'nin karşısında yer aldı. Ardından (1897-98) ABD'nin İspanya'ya karşı savaşa girmesini istedi. Hearst'ün İspanya-Amerika Savaşı'nı (1898) doğuran ortamı sırf gazete satışlarını artırmak için körüklediği inancı o dönemde çok yaygındı. Hearst 1896 ve 1900 başkanlık seçimlerinde Başkan William McKinley'yi tröstlerin aleti olmakla suçlayarak William Jennings Bryan'ı destekledi. McKinley'nin öldürülmesinden (Eylül 1901) beş ay önce, başka çare kalmadığında siyasal suikastlerı onaylayan bir başyazı yazdığı için, McKinley'nin yerine geçen Theodore Roosevelt ilk resmi mesajında ad vermeden Hearst'ü suçladı.

Tutucu, Alman yanlısı ve ABD'nin içe kapanmasından yana olan Hearst, yayın organlarında İngiltere'yi kötülemeyi sürdürdü, ABD'nin I. Dünya Savaşı'na girmesine karşı çıktı. Savaş sırasında İngiliz ve Fransız hükümetleri, Hearst'ün muhabirlerinin kendi ülkelerinin posta ve telgraf hizmetlerinden yararlanmasına izin vermediler. Hearst ayrıca Milletler Cemiyeti'ni ve Uluslararası Adalet Divanı'nı acımasızca eleştirdi, Müttefiklerin ABD'ye savaş borçlarının tümünü ödemelerini talep etti. Ama 1927'de içe kapanma politikasından vazgeçerek, İngilizce konuşulan bütün ülkeler arasında sürekli dostluk ve siyasal işbirliğini savunmaya başladı.

1925'e gelindiğinde ABD'nin her köşesinde Hearst'ün kurduğu ya da ele geçirdiği tirajı 2 milyonu bulan 40 kadar gazete ve dergi satılıyordu. Ayrıca, International News Service'in (Uluslararası Haberler Merkezi) denetimini de ele geçirdi. Edebiyat kitapları da basan Hearst, 30 yılı aşkın süre birlikte yaşadığı sinema oyuncusu Marion Davies'in başrolü oynadığı filmlerin yapımcılığını da üstlendi. San Simeon'da yaptırdığı görkemli şatosunu döşemek için, çok sayıda antika ve sanat ürünü satın aldı. Bu savurganlık ve 1930'ların ekonomik bunalımı, Hearst'ün mali durumunu gitgide zayıflattı. Sallantıdaki gazeteleri satmak ya da daha güçlü birimlerle desteklemek zorunda kaldı. Ama II. Dünya Savaşı sırasında ve hemen sonrasında, elinde kalan gazete ve dergiler kâr getirmeye başladı.

Hearst 1903-07 arasında Temsilciler Meclisi üyeliği yaptı. Bu görevde genellikle arka planda kalmakla birlikte 1904'te Demokrat Parti'den başkan adaylığı için önemli bir destek sağladı. 1905'te Demokrat Parti'nin New York kentindeki yürütme komitesini karşısına alarak yürüttüğü kampanyayla belediye başkanlığı seçimlerini Cumhuriyetçi aday George Brinton McClellan, Jr. karşısında yalnızca 3 bin oy farkla yitirdi. 1906'da yürütme komitesiyle daha yakın ilişki kurmasına karşın (belki de bu yüzden) Charles Evans Hughes karşısında New York valiliği seçimlerini kaybetti. 1909'da New York belediye başkanlığı seçiminde eskisinden de daha ağır bir yenilgiye uğradı.

Hearst'ün yaşamöyküsünü anlatan kitaplar daha 1930'larda yayımlanmaya başladı. Hearst'ün tepkisini çeken ve sahibi olduğu tüm medya organlarında filmden sözedilmesini kesinlikle yasaklattığı, Orson Welles'in Citizen Kane (1941; Yurttaş Kane) adlı filminin kahramanı Charles Foster Kane, büyük ölçüde Hearst'ü yansıtıyordu. W. A. Swanberg Citizen Hearst (Yurttaş Hearst) adlı kitabının (1961) başlığını seçerken bu filmden esinlenmiştir.

Amerikalı yayıncı Hearst, Joseph Pulitzer ile birlikte, bulvar gazeteciliğinin babası sayılmaktadır. 20'li yıllardan beri ABD'nin basın olayına egemen olanlar arasında yer alan Hearst, kendine tutkulu bir koleksiyoncu olarak da isim yaptı.

Hearst, altın arayıcılığından maden sahipliğine, senatörlüğe ve yayıncılığa kadar yükselmeyi başaran George Hears'ün oğlu olarak San Francisco'da dünyaya geldi. Liseyi bitirdikten sonra 19 yaşındaki genç, üç yıl Harvard Üniversitesi'nde eğitim gördü ve bu arada sömestre tatillerinde değişik gazetelerde staj yaptı.1885'te babasının gazetesi olan "Daily Examiner"de işe başlamak üzere üniversite tahsilini yarıda bıraktı (gazetenin başına 1887'de geçti). Genç yayıncı Hearst, ilk yılında tirajı iki katına çıkartmayı başardı. Önündeki büyük örneği Joseph Pulitzer'in New York'ta çıkan "The World" (Dünya) gazetesi gibi, o da yurttaş kampanyaları ve skandal öyküleri gibi sansasyonlara yer verdi gazetesinde. Babasından kendisine miras kalan madenleri 1895'te satıp New York gazetesi "Morning Journal"ı (Sabah Gazetesi)satın aldı. "The World" gazetesiyle aralarında başlayan tiraj kavgası Amerikan gazetecilik tarihinde yeni bir dönem başlattı. 1896'da "Evening Journal" (Akşam Gazetesi) gazetesini de satın alınca, Hearst şiddet ile suçun pazarlanmasındaki öncülüğü üstlenmiş oldu. Ayrıca ödediği olağandışı maaşlarla ve rakip firmaların elemanlarını kendi şirketine kazandırmakla, mükemmel bir yazı işlerine sahip oldu. Pulitzer'in Richard F. Outcault adlı ressamını angaje etmesi tam bir sansasyon yarattı (Outcault, çizgi roman tiplemesi, Yellow Kid ile basın tarihinde ilk kez renkli basan "World" gazetesinin tirajını 1896'dan o güne sürekli artmıştı). Pulitzer bunun ardından yeni bir Yellow Kid ressamını işe alıp da her iki gazete de bu tipi sununca, sansasyon gazeteciliğinin bu yeni biçimini nitelemek üzere "Yellow Press" (Sarı Basın) adı yerleşti. Gazeteler arasındaki tiraj kavgası, Küba'nın, İspanya'nın sömürge gücüne isyan etmesiyle (1895'ten başlayarak) doruk noktasına ulaştı. Hearst'ün ve Pulitzer'in yayınları, kamuoyunu aylarca İspanyolların yaptıkları vahşetin öyküleriyle doldurarak, isyanın kızışmasında ve Amerika'nın 1898'de savaşa girmesinde etken oldular. Hearst, Küba haberlerini iletecek muhabir gazetecilerden özel bir ekip kurdu ve sonunda kendisi de bu buhranlı bölgeye gitti. Dört ay süren savaş boyunca, kimi zaman günde birkaç özel baskı da yapan "Journal"ın tirajı bir milyona ulaştı. Yeni yüzyıla girdikten sonra, Hearst, ülke çapında bir gazete zinciri kurdu.

American" adlı Şikago Akşam gazetesini (1900) ve Boston'daki "Examiner" ile Los Angeles'in "Examiner" (her ikisi de 1904) gazetelerini satın aldı. Demokrat Parti'nin ısrarı üzerine, 39 yaşındaki Hearst, aynca politikada bir kariyer yapmayı denedi. 1902'den sonra Manhattan temsilcisi olarak beş yıl Amerikan Temsilciler Meclisinde yer aldı. Ne var ki, 1904 seçimlerinde Demokratların başkanlık adayı olarak başarılı olamadığı gibi, New York belediye başkanlığı seçimlerinde (1905) ve New York valilik adaylığında da bir sonuç alamadı. Hearst 1910 yılında, UPI Ajansının öncüsü olan InternadonalNews Service (Uluslararası Haberler Servisi) adlı kendi haber ajansını kurdu. 52 yaşına geldiğinde denetimi altında bulunan dört basın şirketini sonradan King Features Syndicate adı altında birleştirdi. 20'li yılların en parlak dönemlerinde Hearst, yayınlarının ABD'de 13.2 milyon baskısı satılmaktaydı ki bununla Amerikan nüfusunun nerdeyse üçte birine ulaşıyordu. Aralarında "Cosmopolitan"ında bulunduğu çok sayıda dergi, bir haftalık haber filmi, birkaç radyo istasyonu ve bir film şirketi işletmesini tamamlamaktaydı.

Hearst, 30'lu yıllarda Kaliforniya'daki malikanesinde, kendisini dünyanın her yerinden topladığı, özellikle devasa tablo, antika ve orijinal obje koleksiyonuna adayan mutlak bir baba figürü olarak günlerini geçirdi. Gazetelerinde SSCB polit-kasına karşı giderek daha kuvvetli polemiklerde bulundu ve 1941'e kadar ABD'nin İkinci Dünya Savaşı'na katılmasına şiddetle karşı çıktı. Aynı yıl içinde Orson Welles'in Citizen Kune (Yurttaş Kane) adlı filmi sinemalarda vizyona girince, gazeteleri RKO film şirketini boykot etmeye başladılar. Bunun nedeni, Hearst'ün filmdeki baş figürü, pek de haksız olmayarak, kendi kariyerinin deforme edilmiş, aynadaki aksi olarak görmesiydi. Hearst 1951 yılında 88 yaşında Beverly Hills'de hayata gözlerini kapadı.

Kaynak =>Kim Kimdir?