Arama

Kooperatif nedir? Kimler kooperatif kurabilir? Neler kooperatiftir?

Güncelleme: 10 Nisan 2011 Gösterim: 6.915 Cevap: 4
Ziyaretçi - avatarı
Ziyaretçi
Ziyaretçi
4 Aralık 2008       Mesaj #1
Ziyaretçi - avatarı
Ziyaretçi
koparatıf nedır/kımler yapar/neler koparatıftır/
Sponsorlu Bağlantılar
Keten Prenses - avatarı
Keten Prenses
Kayıtlı Üye
4 Aralık 2008       Mesaj #2
Keten Prenses - avatarı
Kayıtlı Üye
İnsanların, belirli amaçlara ulaşmak için bir araya gelip ortak çabalara giriştikleri, tarih boyunca görülmüştür. Bu girişimler; ilkel kavimlerde balıkçılık, eski Yunanlılarda gemicilik , ormanlık bölgelerde yaşayan toplumlarda tarla açma gibi işler olarak bilinmektedir. Kırsal kesimlerde; çeşme, köy yolu, su bendi, okul gibi işler ortak çalışma ile gerçekleştirilmektedir. Ortak çabalar, çoğu kez geçici bir ihtiyacı gidermeye yönelmiştir. Bu ortak amaçları gerçekleştirmede kişisel güç yeterli olmamıştır. Bu durumdaki kişiler zamanla güçlerini birleştirmeye yönelmişlerdir.

Sponsorlu Bağlantılar
A . Dünyada Gelişimi
Dünyanın hemen her yanında köylere mal olmuş, kooperatifçiliğe benzer adetler vardır. Köylerimizde sıra ile yapılan sürü güdümü(çobanlık), harman dövmede komşuların birbirlerine yardımı, bu adetlere örnek gösterilebilir. Gönüllü olarak yapılan bu yardım ve çalışmalar, zamanla gelenek haline gelmiştir.
Dünyada gerçek anlamda kooperatifçilik hareketi, 1816 yılında İngiltere’de Robert OWEN isminde bir fabrika sahibinin kooperatifçilik fikrini ortaya atmasıyla başlamıştır. Bu fikir, yavaş yavaş gelişmiş ve İngiltere’de Manchester şehrinin Rochdale kasabasında 28 dokuma işçisi bir araya gelerek 1844’de bir tüketim kooperatifi kurmuşlardır. Aynı zamanda bu kurucular, bugün yürürlükte olan ‘Kooperatifçilik ilkeleri’ ni ortaya koymuşlardır.
B . Türkiye’de Gelişimi
Türkiye’de kooperatifçilik hareketi Mithat Paşayla başlamıştır. Mithat Paşa, Türk köylüsünü, içinde bulunduğu kötü ekonomik şartlardan ve yüksek faizle para veren aracıların elinden kurtarmak istemiştir. Bu amaçla 1863 yılında kooperatife benzer bir kuruluş olan Memleket Sandıklarını kurmuştur. Mithat Paşa, özellikle demokrat yönetime ve kredi dağılımında adalete önem vermiştir.
Memleket Sandıklarının kurulmasıyla köylünün ihtiyaç duyduğu kredinin bir kısmı bu sandıktan sağlanmıştır. Yapı itibarıyla Avrupa’daki Rochdale öncülerinin kurdukları
Örgütlenmiş tüketim kooperatiflerine benzememekle birlikte, ülkemizdeki kooperatifçiliğin bir başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
Mithat Paşa tarafından 1867’de hazırlanan ve kabul edilen Memleket Sandıkları Nizamnamesi ‘yle, Türkiye’de Tarım Kredi Kooperatiflerinin ilk temeli atılmıştır. Devletin bu kuruluşlar aracılığıyla vergi toplamaya çalışması, başlangıçtaki ilgiyi azalttığından Memleket Sandıklarının yerine Menafi(faydalı) Sandıklar kurulmuştur. Daha sonra bu sandıkların yerini 1888’de kurulan Ziraat Bankası almıştır.
Anadolu’da geçek anlamda ilk kooperatifçilik hareketi ise yabancı şirketlerin Türk incirini ucuz fiyatla satın almak için çeşitli yollara başvurması karşısında başlamıştır. Yabancılara karşı birleşen incir üreticileri, ortak sayısını çoğaltmak ve güçlenmek amacıyla 1914’de Aydın İncir Müstahsilleri(üreticileri) Kooperatifi adı altında örgütlenmişlerdir. Bu dönemde 1. Dünya Savaşı’nın çıkması sonucunda kooperatifçilik, Cumhuriyet kuruluncaya kadar önemli bir varlık gösterememiştir.
Kooperatifçilik, Cumhuriyet devrinde yeniden ele alınmış ve kooperatiflerin kurulmaları çeşitli yollarla teşvik edilmiştir. Özellikle Atatürk, her konuda olduğu gibi kooperatifçilik konusunda da ülkenin önderi olmuştur. Atatürk, kooperatifçiliği daima teşvik etmiş, bu konuda çeşitli kanunların çıkarılmasını sağlamıştır.


KOOPERATİF ORTAKLARININ HAK VE ÖDEVLERİ
Kooperatif ortaklarının hak ve ödevleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun III. bölümünde hükme bağlanmıştır. Bu bölümdeki hak ve ödevler;
- Ortaklık senedi,
- Ortaklık payları
- Şahsi alacaklar
- Ayni sermaye
- Hak ve vecibelerde eşitlik
- Ortakların ödev ve sorumlulukları
başlıkları altında ele alınmıştır.

Kanunun uygulamasını yapmak üzere "Ortakların Hak ve Görevleri" hususu anasözleşmelerde hüküm ve teminat altına alınmıştır.
ORTAKLARIN GÖREVLERİ NELERDİR?
Ortakların görevlerini genel olarak özetleyelim.
- İlgili kanunlar, anasözleşme ve yönetmelik hükümlerine uymak,
- Yüklendiği ortaklık paylarını, varsa ek ödemelerini, kredi ve avanslardan doğan ve vadesi gelen borcunu zamanında ödemek,
- Kooperatife karşı olan her türlü yasal sorumluluklarını yerine getirmektir.

ORTAKLARIN HAKLARI NELERDİR?
Kooperatif ortaklarının hakları şunlardır:
- Genel kurul toplantılarına katılmak,
- Genel kurul toplantılarından önce bilanço, gelir-gider farkı hesapları, yıllık çalışma raporu ve kooperatifin bir yıl sonra yapacağı çalışmaya ait iş programlarını incelemek denetçilerin yaptığı denetimlere ait sonuçları yazılı olarak istemek.
- Gerektiğinde ilgili makamlara baş vurarak görev ve hakları ile ilgili konularda yardımcı olunmasını istemek,
- Kanun ve anasözleşmede yazılı her türlü haklardan faydalanmak,
- Gerektiğinde yönetim kurulunun kararlarına karşı denetçilere genel kurul kararlarına karşı da yargı organlarına itiraz hakkını kullanmaktadır.

KOOPERATİF ORTAKLIĞI NASIL SONA ERER?
- Anasözleşmede yazılı ortaklığa girme şartlarının sonradan yitirilmesi,
- Ortağın çıkma isteğinin kabulü,
- Ortağın ölümü,
- Ortaklığın devri,
Ortaklıktan çıkarılma kararının verilmesi, hallerinde kooperatif ortaklığı sona erer.

KOOPERATİF ORTAKLARININ SORUMLULUKLARI NELERDİR?
Kooperatif ortaklarının sorumluluğu yüklenmiş oldukları sermaye payları ve ek ödeme yükümleri ile sınırlıdır (Anasözleşmelerle sorumluluk sınırları yükseltilebilir).
Kooperatifin durumunu bilerek yeni giren ortak, girişinden önce doğmuş olan borçlardan diğer ortaklar gibi sorumlu olur.
Kooperatifin dağılması halinde, ortaklar ek ödemelerle birlikte sorumlu olur.

TÜRK KOOPERATIFÇİLİK KURUMU TARİHÇESİ
Türk Kooperatifçilik Kurumu Büyük Önder Atatürk'ün direktifleri üzerine 20 Mayıs 1931 tarihinde İstanbul'da "Türk Kooperatifçilik Cemiyeti" adıyla kurulmuştur.

Kurucu üyeleri şunlardır:
Muammer Reşit (Sevgi) Darülfünun Emini Hasan Tahsin (Ayni) Darülfünun Müderrisi Fazıl (Pelin) Darülfünun Müderrisi Zühdü (İnhan) Darülfünun Müderrisi Münir (Serin) Darülfünun Müderrisi Mithat (Medya) Darülfünun Müderrisi Muhlis Ethem (Ete) Darülfünun Muavini Yunus (Naci) Muğla Mebusu Alaaddin Cemil (Topçubası) iktisat Muharriri ve İstanbul Mebusu.

Türk Kooperatifçilik Cemiyeti 1933 yılı sonunda merkezini Ankara'ya nakletmiştir. 10.6.1946 tarih ve 3/4325 Sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla Türk Kooperatifçilik Cemiyeti'nin genel menfaate yararlı cemiyetlerden sayılması kabul edilmiştir. Cemiyet 1948 yılında "Türk Kooperatifçilik Kurumu" adini almıştır. Kurum 3512 sayılı Cemiyetler Kanunu'na, daha sonra da 2908 sayılı Dernekler Kanunu'na göre tüzüğünde gerekli değişiklikleri yapmış ve halen Dernekler Kanunu hükümlerine göre faaliyetlerine devam etmektedir.

Tarım Kredi Kooperatiflerinin Ülke Tarımındaki Önemi ve Temel Görevleri yazısının devamı
Üreticiler, 1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu ile bu Kanunun bazı maddelerini tadil eden 3223 sayılı Kanun esasları dahilinde, kendi aralarında birleşerek Tarım Kredi Kooperatiflerini, Tarım Kredi Kooperatifleri de birleşerek Bölge Birliklerini; Bölge Birlikleri de en üst kuruluş olan Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliğini kurmak suretiyle teşkilatlanarak amaçlarının tahakkuku için bir kredi kurulusu meydana getirmişlerdir.
Üreticilerin bu şekilde teşkilatlanmaları ile ortaklar, ihtiyacı olan krediyi, herhangi bir kredi kurulusuna müracaat etmeden kendi kuruluşlarından alma imkanına kavuşmuşlardır.
Ortaklar kendilerine tespit edilen kredinin % 10'u oranında sermaye taahhüdünde bulunarak bunun ¼ ünü pesin, geri kalanını da 3 eşit taksitte kooperatife ödemektedir.
Kooperatifler, ortaklardan tahsil ettikleri sermayenin 1/4 ünü, Bölge Birliklerine; Bölge Birlikleri de,Kooperatiflerinden tahsil ettikleri sermayenin 1/4 ünü Merkez Birliğine sermaye payı olarak ödemektedirler.
Teşkilatın yıl sonlarında da gelir-gider müspet farkından ana sözleşme uyarınca muayyen oranlarda yedek akçe ve fonlara aktarma yapılmaktadır.
Teşkilat; sermaye, yedek akçe ve fonlarda bu şekilde teraküm eden paralarla, tarıma finansman kaynağı temin etmiş olmaktadır. Bu yolla, tarımda kullanılan modern teknoloji vasıtaları olan tarımsal mekanizasyon araçları, zirai mücadele ilaçlan, suni gübre, tohumluk, damızlık, suni hayvan yemi, yedek parça, sera örtüsü gibi tarımsal girdiler dahilden ve hariçten uygun şartlarla, teknik ve fiziki evsafının kontrolü ve analizi yapılmak suretiyle kaliteli ve vasıflı olarak tedarik edilerek ortaklara ve gerektiğinde diğer üreticilere zamanında ulaştırılmaktadır.
Modern teknolojinin gerektirdiği biçimde tarım yapmalarını temin maksadıyla, ortak çiftçilerin mesleki ve teknik yönden bilgi ve görgülerinin arttırılması yolunda önemli çalışmalar yapılmaktadır.




Türk kooperatifçiliğinin kurucusu
Devletimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, her konuda oldugu gibi kooperatifçilik konusunda da gerçek bir öncüdür.
Atatürk, 1913 yılında Bulgaristan’ın başkenti Sofya'ya askeri ateşe olarak görevlendirildiğinde o zamanki kraliyet Bulgaristan'da yaygın olan kooperatifçilik hareketini incelemişti. Daha sonra, Türkiye'nin yönetiminde birinci derecede söz sahibi olunca, Bulgaristan'daki tespitlerinden yararlanarak, Kooperatif Şirketler adiyle, küçük bir kitap yayımlattı. 19 Mart 1923 tarihinde zamanın Matbuat Umum Müdürlüğü (şimdiki Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü) tarafından yayımlanmış olan Kooperatif Şirketler adli kitapçığın üzerinde, yazarın adi yoktur; fakat, Nusret Namık Uzgören ve Nurettin Hazar gibi, Türk kooperatifçilik hareketinin öncülerinin çeşitli vesilelerle beyan ettikleri gibi kitapçık, Atatürk tarafından dikte ettirilmiştir. Atatürk o kitapçık ile özellikle köy öğretmenlerinin, kooperatifçilik konusunda, köylümüzü bilinçlendirmelerini istemektedir.
Yüce Önder, Cumhuriyetimizin kurulusunu takip eden yıllarda, ülkemizin ve milletimizin pek çok sorunlarıyla ilgilenirken, Türkiye'nin ilk Tarım Kredi Kooperatifi olan Silifke Tarım Kredi Kooperatifi'nin de bir numaralı ortağı olmuştur.
Atatürk, Osmanlı İmparatorluğu’nun enkazı üzerine yepyeni bir Cumhuriyet Devleti kurmuştu. Birçok önemli meselenin ardından sıra kooperatifçilik alanındaki hamleye gelmişti. Bunu, 1 Şubat 1931 tarihinde İzmir Ticaret Odası’nda yaptığı su sözlerle işaret etmiştir:
..."Birleşmede kuvvet vardır. Kooperatif yapmak, maddi ve manevi kuvvetleri, zeka ve maharetleri birleştirmektir. Yoksa bir zayıf ile bir kuvvetlinin birleşmesinden bahsetmiyorum. Birleşmenin böylesi zayıf olanın kuvvetliye esir olması demektir. Ege iktisat mıntıkasındaki bütün insanların hasılalarını, zekalarını ve gayretlerini birleştirmesi muhakkak feyizli neticeler verecektir."
Çok geçmeden, 20 Mayıs 1931 tarihinde, İstanbul’da Türk Kooperatifçilik Cemiyeti kuruldu. Sonradan, merkezini Ankara'ya taşıyacak ve Türk Kooperatifçilik Kurumu adini alacak olan bu kuruluş, bugüne kadar, Türk kooperatifçilik hareketini yönlendiren en önemli kuruluş olma durumunu sürdürmüştür. Atatürk, o arada bir de, Ankara'da Memurlar Tüketim Kooperatifi'ni kurdurmuştur. Bu kooperatifin bir numaralı ortağı Atatürk, iki numaralı ortağı ise İsmet İnönü’dür.

Quo vadis?
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
21 Mart 2010       Mesaj #3
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
kooparatıflerın yonetıcı ve uyelerı kımlerden oluşur
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
12 Nisan 2010       Mesaj #4
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
yönetici ve üyelerininkimlerden oluştu
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
10 Nisan 2011       Mesaj #5
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
arkadaşlar ben ilkokul 4 e gidiyorum öödevimizde kooperatif nedir die bişi çıktı lütfen açıklayın

Benzer Konular

13 Şubat 2008 / virtuecat Ekonomi
15 Eylül 2012 / Ziyaretçi Taslak Konular
14 Kasım 2011 / Misafir Soru-Cevap
21 Şubat 2009 / Ziyaretçi Soru-Cevap