Çayırın coğrafi dağılışı nedir?

EKONOMİK COĞRAFYA
• Hayvan türlerinin çeşitliliği sıcaklık ve yağış ile ilgilidir.
• Bitki örtüsü dağılışı ile hayvanların coğrafi dağılışı paralellik gösterir;
- Bozkır → Koyun
- Çayır → Sığır
- Fundalık → Keçi
- Dut ağacı → ipekböcekçiliği
- Çiçekli bitkiler, çam ormanı → Arıcılık
• Tahıl tarımının yaygın olduğu yörelerde küçükbaş hayvancılık önem kazanmıştır. Küçükbaş hayvancılığın yaygınlaştığı yörelerde ise el dokuması halıcılık ve dokuma sanayi
gelişmiştir.
• Mera ve otlakların azlığı ve tüketim fazlalığı nedeniyle Marmara Bölgesi’nde kümes ve ahır hayvancılığı gelişmiştir.
• Buğday, tütün ve şekerpancarı gibi ürünlerdeki fiyat artışı ve kararlılığı devletin destekleme alımı yapması ile ilgilidir.
• Tarım ürünlerinin yetişmesinde sıcaklık ve yağış en önemli belirleyicilerdir.
• Taşkömürü, linyit, su gücü ile çalışan enerji santralleri hammadde kaynağına yakın olmak zorundadır.
• Sugücü, rüzgâr ve jeotermal enerji gibi kaynaklar hava kirliliği yaratmaz.
• Türkiye içinde maden taşımacılığı daha çok demiryolu ulaşımı ile yapılır.
• ithalat ve ihracatta ise daha çok denizyolu kullanılır. Çünkü diğer ulaşım ağlarına oranla
ucuzdur.Tarım ürünlerinin çeşitlilik göstermesi iklim çeşitliliği ile ilgilidir.
• Tarım alanlarının az ve dağınık olması yerşekillerinin engebeli olmasından kaynaklanır.
• Yerşekilleri nedeniyle Marmara, iç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da ekili-dikili alanlar geniş yer tutarken, Karadeniz, Doğu Anadolu ve Akdeniz’de az yer tutar.
• Yaz kuraklığı nedeniyle ülkemiz tarımının en önemli sorunu sulamadır.
• Ülkemizde yetişme alanı en dar olan ürünler;muz, çay ve fındık, en geniş olan ürünler ise;buğday, şekerpancarı ve tütündür.
• Muz, zeytin, turunçgil, fındık, çay ve incir gibi ürünler düşük sıcaklığa dayanıklı olmadıklarından sadece kıyılarda yetiştirilirler.
• Haşhaş, tütün, kenevir, pirinç ve anason gibi ürünlerin ekim alanları devlet denetimindedir.
• Ülkemiz fındık ve incir üretiminde dünya birincisidir.
• Tarımsal ürün çeşitliliği en fazla olan bölgelerimiz Marmara, Ege ve Akdeniz’dir. Nedeni kışların ılık, yaz devresinin uzun ve sıcak geçmesidir.
• Yaz kuraklığı isteyen tarım ürünlerinin Karadeniz kıyısında yetiştirilmesi zordur.
• Meyve ve sebzelerin en erken olgunlaştığı bölge Akdeniz, en geç olgunlaştığı bölge ise
Doğu Anadolu’dur.
• Türkiye tarımında sulama sorunu halledilirse;
- Ürün çeşitliliği ve verimi artar.
- Aynı tarladan yılda birden fazla ürün alma olsalığı artar.
- Nadas alanları azalır.
- Göçte azalma olur.
- Az su isteyen ürünlerin (buğday, arpa, mercimek v.s.) ekim alanları daralır.
- Tarıma dayalı sanayi gelişir.
- Tarımsal üretimde dalgalanma azalır.
• Üretimi devlet kontrolünde olan ürünlerin üretiminde yıllara göre dalgalanmalar azdır.
• Soğuğa en dayanıklı tarım ürünleri elma, üzüm ve çavdardır.
• Turunçgil ve zeytin tarımının yapıldığı yörelerde sıcaklık yıl boyunca 0°C’nin üzerindedir.
• Çay, fındık, mısır ve pirinç bol yağış ve su isteyen tarım ürünleridir.
• Hammaddenin kolay temin edilmesi ve tüketimin fazla olması nedeniyle en yaygın sanayi dalları besin ve çimentodur.
• En gelişmiş sanayi dalı hazır giyim ve tekstildir.Nedeni hammaddenin ucuz ve bol olması,
işgücü ucuzluğudur.
• Çay, şekerpancarı, meyve suyu, konserve ve hayvansal ürünler gibi çabuk bozulabilen
hammaddeler sanayi tesislerini kendisine çekmiştir.
• Karadeniz kıyılarında her mevsimin yağışlı geçmesi pamuk, buğday, mercimek, arpa
gibi ürünlerin yetiştirilmesini zorlaştırır.
• Akdeniz ikliminin özelliğini en iyi tanıtan tarım ürünü zeytin, Karadeniz iklimini en iyi tanıtan ürünü ise fındıktır.
• iç Bölgelerimizin ekonomisinde şekerpancarı ve buğday gibi ürünler büyük paya sahiptir.
• Eskiden sadece tahıl üretilen bir yörede ürün çeşitliliğinin artması ve sebze üretiminin başlaması sulama ile ilgilidir.
• Tütün, Karadeniz, Ege, Marmara ve Akdeniz kıyılarında yetiştirilen ortak tarım ürünüdür.
• Buğday üretiminde iç Anadolu, ayçiçeği üretiminde Marmara, zeytin, üzüm, haşhaş, tütün, incir (ZÜHTi) üretiminde Ege, turunçgil, muz, soya ve yerfıstığı üretiminde
Akdeniz ilk sırayı alır.
• Rize Yöresi çay, Edremit Körfezi zeytin, Ordu, Giresun çevresi fındık, Ergene Havzası ayçiçeği, Çukurova pamuk, Afyon haşhaş, Büyük Menderes ovası incir ve pamuk, Malatya kayısı, Isparta gül tarımı ile tanınır.
• iklim koşulları bakımından sebze üretimine en az elverişli bölge Doğu Anadolu’dur.
• Seracılığın Akdeniz ve Ege kıyılarında yoğunlaşması kış sıcaklıklarının yüksek olması ve
güneşli gün sayısının fazlalığı ile ilgilidir.
• Ülkemizde tahıl üretiminin yıldan yıla dalgalanmalar göstermesi yağış kararsızlığından
kaynaklanır.
• Daha kârlı ürünlere öncelik verildiğinden kıyılarda şekerpancarı ve tahıl tarımı yapılmaz.
(Karadeniz kıyılarında iklim)
• Ahır ve besi hayvancılığının şeker fabrikaları çevresinde yaygınlaşmasının nedeni şekerpancarı küspesinin hayvan yemi olarak kullanılmasıdır.
• Kıyı bölgelerindeki tarımsal faaliyetlerde;
- Ürün çeşitliliği fazladır.
- Modern yöntem ve teknikler yaygındır.
- Ekonomik değeri yüksek ihraç ürünleri yetiştirilir.
- Yılda birden fazla ürün alınabilir.
• Erzurum-Kars çevresi ile Karadeniz kıyılarında büyükbaş hayvancılığın yaygınlaşmasının nedeni, yaz yağışlarına bağlı olarak çayırların geniş yer tutmasıdır.
• Ormanların %80′i kıyı bölgelerinde bulunur. Nedeni yağış ve nemliliktir.
• Akdeniz ve Ege kıyılarında orman yangınlarının fazla olması yaz sıcaklığı ve kuraklığı ile
ilgilidir.
• Sanayi faaliyetlerinin en fazla geliştiği bölgeler Marmara ve Ege’dir.
• Dünya çapında önem taşıyan madenlerimiz bor mineralleri ve krom’dur.
• Sanayi tesislerinin coğrafi dağılışında ulaşım çok belirleyici olmuştur.
• Enerji üretiminde en fazla kullanılan enerji kaynağı linyittir.
• Elverişli özel konumu nedeniyle ülkemizde transit ticaret gelişmiştir.
• Orman ürünleri ve ormancılık Batı Karadeniz bölümünde fazla gelişmiştir.
• Türkiye’de sanayinin en fazla geliştiği bölümler Çatalca-Kocaeli, Asıl Ege, Adana ve Güney Marmara’dır.
• Sebze üretiminde Akdeniz, Marmara ve Ege bölgeleri önemli paya sahiptir.
• Ülkemizde meraların daralması besi hayvancılığına geçişi zorunlu kılmıştır.
• Yaz mevsiminin serin ve yağışlı geçmesi, ulaşım zorluğu ve konaklama tesislerinin
azlığı Karadeniz Bölgesi turizmini olumsuz etkilemiştir.
• izmit, Gemlik, izmir ve iskenderun körfezleri, çevresindeki sanayi tesislerinin yoğunluğuna bağlı olarak hızla kirlenmektedir.
• iç bölgelerimizde sulama sorunu ve yaz devresinin kısalığı kışın don olaylarının görülmesi
nedeniyle tarımsal ürün çeşitliliği azdır.
• Hayvan türlerinin çeşitliliği sıcaklık ve yağış ile ilgilidir.
• Bitki örtüsü dağılışı ile hayvanların coğrafi dağılışı paralellik gösterir;
- Bozkır → Koyun
- Çayır → Sığır
- Fundalık → Keçi
- Dut ağacı → ipekböcekçiliği
- Çiçekli bitkiler, çam ormanı → Arıcılık
• Tahıl tarımının yaygın olduğu yörelerde küçükbaş hayvancılık önem kazanmıştır. Küçükbaş hayvancılığın yaygınlaştığı yörelerde ise el dokuması halıcılık ve dokuma sanayi
gelişmiştir.
• Mera ve otlakların azlığı ve tüketim fazlalığı nedeniyle Marmara Bölgesi’nde kümes ve ahır hayvancılığı gelişmiştir.
• Buğday, tütün ve şekerpancarı gibi ürünlerdeki fiyat artışı ve kararlılığı devletin destekleme alımı yapması ile ilgilidir.
• Tarım ürünlerinin yetişmesinde sıcaklık ve yağış en önemli belirleyicilerdir.
• Taşkömürü, linyit, su gücü ile çalışan enerji santralleri hammadde kaynağına yakın olmak zorundadır.
• Sugücü, rüzgâr ve jeotermal enerji gibi kaynaklar hava kirliliği yaratmaz.
• Türkiye içinde maden taşımacılığı daha çok demiryolu ulaşımı ile yapılır.
• ithalat ve ihracatta ise daha çok denizyolu kullanılır. Çünkü diğer ulaşım ağlarına oranla
ucuzdur.

Coğrafi dağılış Prensibi nedir:

Bu prensip coğrafyanın en önemli prensibidir. Coğrafya araştırmalarına neden olan konuların belirli bir alandaki yayılışı ve bulunuş biçimleri, dağılış olarak ifade edilir. Buradaki alan bir yöre olabileceği gibi, havza, bölüm, bölge, ülke, kıta ve hatta dünya olabilir.Dağılışı gösterilecek olan konu ise; bitki örtüsü, yer şekilleri, sıcaklık, yağış, nüfus, tarım alanları, sanayi kuruluşları gibi daha pek çok veri olabilir. Bu verilerden bir kısmı yeryüzünün doğal özellikleridir. Diğer bir kısmı ise insan etkinlikleri sonucu ortaya çıkmış eserlerdir.
Coğrafyada bir konunun veya olayın dağılışı belirtilirken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta yayılış biçimlerinin ayrı ayrı ifade edilmesidir. Örneğin tarım alanlarının Türkiye’deki dağılışı yapılırken önce yatay dağılış belirtilir. Bu dağılış harita üzerinde gösterilir. Haritaya bakıldığı zaman Türkiye’deki tarım alanlarının nerelerde bulunduğu, ne kadar yüzölçümü kapladığı hakkındaki bilgiler anlaşılabilir. Dağılışın belirtilmesi gereken başka bir özelliği ise dikey dağılıştır. Bu Özellik, eşyükselti eğrilerinin bulunmadığı, haritalarda gösterilemez. Eğer bir coğrafî bilginin yatay dağılışı yanında dikey dağılışının da gösterilmesi isteniyorsa, uygun aralıklarla eşyükselti eğrilerinin çizilmesi gerekir. Coğrafya araştırmalarında yatay dağılış kadar dikey dağılış da önemlidir. Örneğin Akdeniz, Ege denizi ve Karadeniz kıyı yörelerinde ormanlar hemen denizin kenarından başlar, Buna karşılık diğer bölgelerde orman alt sınırı çok daha yükseklerden (1000-1200 m.) başlamaktadır. Dağılışın üçüncü özelliği ise zamanda dağılıştır. Zamanda dağılışın gösterilebilmesi için veriler zaman bölümlerine (yıl, ay, gün gibi) ayrılarak ifade edilir. Zamanda dağılış genellikle grafiklerle ifade edilir.