Zekayı neler geliştirir?

ZEKAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Zeka hem kalıtsal hem de çevresel etmenlerden etkilenmektedir. Zekayı etkileyen etmenler üzerinde çalışan araştırmacılardan kalıtımın etkili olduğunu savunanlar, ikizler üzerinde araştırmalar yapmış ve tek yumurta ikizlerinin zeka düzeyleri arasında 86, farklı yumurta ikizlerinin arasında ise; 60 ilişki olduğunu bulmuşlardır. Bu bulgular zekada kalıtımsal faktörlerin önemli rol oynadığını göstermektedir. Bu konuda ileri sürülen diğer bir kanıt ise evlat edinilen çocukların zeka düzeyi ile biyolojik ebeveynlerin zeka düzeyleri arasındaki ilişkinin yüksek olmasıdır.
Ancak evlat edinilen çocuklar üzerinde yapılan diğer bir araştırma, evlat edinilen çocuğun zeka düzeyinin yaşadığı ortama göre değiştiğini ve zenginleştirilmiş ortamda yaşayan çocukların zeka düzeylerinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu bulgu da çevrenin zeka üzerinde etkili olduğunu kanıtlamaktadır.
Özetle zeka hem kalıtım hem de çevreden etkilenmektedir. Çocuğun zihinsel potansiyeli kalıtımın etkisiyle oluşmakla birlikte çocuğa zenginleştirilmiş, onu geliştirici bir çevre sunulduğunda var olan potansiyel gelişmektedir.
Eskiden okullardaki bireysel farklılıklar sadece zeka ile açıklanmaya çalışılmaktaydı. Ancak bilişsel psikoloji alanında yapılan çeşitli araştırmalar, insanların çevrelerindeki bilgiyi algılama, örgütleme ve depolama süreçlerinde farklılıklar gösterdiğini ve bu farklılıkların okul başarısını büyük ölçüde etkilediğini göstermiştir. Bu farklılıklar zeka ya da özel yeteneklerden farklıdır.
İLGİLER
Rehberlik hizmetleri öğrencilerin yetenek alanlarını belirlemeye yönelik olduğu gibi onların ilgi alanlarını saptamayı da hedefler. Bir öğrencinin belirli bir alanda yetenekli olması o alanda başarılı olacağının garantisi değildir. Benzer bir şekilde bir öğrencinin belirli bir alana ilgi duyması da o alanda başarılı olacağını göstermez. Bu ilginin yetenekle desteklenmesi gerekir. Bir kimsenin bir alana ilişkin yeteneği zayıf ise, çevre desteği ile bir zaman için bir miktar ilgi gelişse bile bu ilgi bir süre sonra sönecektir. Bu nedenle öğrencilerin yetenek ve ilgi alanları birlikte ele alınmalıdır. Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun bir mesleğe yönelmelerine yardımcı olmak rehberlik hizmetlerinin önemli bir parçasıdır. Çünkü, bireyin bir meslek ya da iş alanına ilgi duyması o alandaki çalışmasından doyum sağlaması ve başarılı olmasında önemli bir etkendir.
Eğer bir öğrenci bir nesne ya da etkinlikle sürekli uğraşıyor, bundan haz duyuyor ve uzun süreli bir bağlanma hali yaşıyorsa ilgiden söz edilebilir. Bir öğrencinin serbest zamanlarında nelerle vakit geçirdiğine bakmak onun ilgileri hakkında önemli ipuçları verebilir. Ancak bu ilgililerin geçici olup olmadığı oldukça önemlidir. Çünkü, ilgiler yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik düzey vb. etkenlere göre farklılaşmaktadır. İlgi testlerinde ilgi alanları farklı biçimlerde sınıflandırılmaktadır.
1. Temel Bilim: Fizik, kimya, biyoloji gibi bilimlerin konusunu oluşturan olayları incelemek, matematik konuları ile uğraşmaktan hoşlanma
2. Sosyal Bilim: Sosyal olayları incelemek ve nedenlerini araştırmaktan hoşlanma.
3. Canlı Varlık: Hayvan ve bitkilerin yaşayışını incelemekten, onları yetiştirip üretmekten zevk alma.
4. Mekanik: Çeşitli alet ve makineleri incelemekten, yapmaktan, onarmak ve işletmekten hoşlanma.
5. İkna: Başkalarına düşüncelerini aktarmaktan, belli bir amacı gerçekleştirmek için başkalarını etkilemekten zevk alma.
6. Ticaret: Alım satım işleri ile uğraşmaktan, ticaret yolu ile kâr elde etmekten, bir malı müşteriye tanıtıp satmaktan hoşlanma.
7. İş Ayrıntıları: Ayrıntılar üzerinde çalışmaktan, her işi günü gününe yapmaktan, her şeyi düzenli tutmaktan hoşlanma.

Zekayı geliştiren 10 besin The Sun gazetesinin uzmanları, bilimsel araştırmaları inceleyip zeka gelişimine en çok katkı sağlayan 10 gıdayı belirledi


Patates: Kan şekerini dengeli olarak yükseltiyor bu sayede zeka daha verimli çalışıyor.

Çilek: İçeriğindeki fisetin maddesi hafıza kaybının etkilerini azaltıp, bunamayı geciktiriyor.

Bitter çikolata: Magnezyum ve antioksidan içeriğiyle beyne oksijen taşıyarak daha aktif çalışmasını sağlıyor.

Üzüm suyu: Dopamin salgılanmasını arttırarak problem çözme yeteneğini geliştiriyor.

Yoğurt: İçinde bulunan tirozin isimli madde hafızayı güçlendirip, beyni uyarıyor.

Fasulye: Lif ve protein bir arada özellikle çocuklarda zekayı açıyor.

Somon: Omega-3 yağları hem beyni koruyor hem hafızayı güçlendiriyor.

Kırmızı ve turuncu renkli sebzeler: Özellikle domates, havuç ve kırmızı biberde bulunan antioksidan beynin daha uzun süre sağlıklı kalmasını sağlıyor.

Yağsız kırmızı et: Tam bir demir deposu, özellikle sağlıklı alyuvarlar için vazgeçilmez... Beyin gelişimi için büyük yarar sağlıyor.

Tahıl: Önemli bir B vitamini kaynağı olan tahıllar, kan şekerini dengeliyor.

Vatan Gazetesi