Ülkemizdeki akarsular hakkında bilgi verir misiniz?

ülkemizdeki akar suları nasıl kullanıyoruz bilgi istiyorum şimdiden teşekkürler saolun.

Türkiye'nin Akarsuları

Ülkemizde en çok etkili olan dış kuvvet akarsulardır. Dağların yüksek kesimleriyle, Tuz Gölü çevresi dışında her yer de akarsular dış kuvvet olarak etkili olmaktadır. Ülkemizdeki akarsu ağı Alp orojenezi sonrasında oluşmaya başlamış daha sonra epirojenik hareketler sırasında meydana gelen yükselmeler sırasında yataklarını derine kazarak bugünkü görünümlerini kazanmışlardır.

Başlıca Akarsularımız
a) Karadeniz'e Dökülen Akarsular :
Sakarya, Filyos, Kızılırmak, Yeşilırmak, Harşit, Çoruh,

b) Marmara'ya Dökülen Akarsular :
Susurluk ve kolları (Koca bey, Simav, Kemalpaşa, lüfer)

c) Ege'ye Dökülen Akarsular:
Ergene, Bakır çay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes.

d) Akdeniz'e Dökülen Akarsular:
Dalaman, Aksu, Köprü, Manavgat, Göksu, Tarsus Çayı, Seyhan, Ceyhan, Asi nehirleridir.

* Asi ve Meriç yurtdışından doğarak, ülkemizden denize dökülürler.

* Yurdumuzdan doğan Dicle ve Fırat nehirleri Basra Körfezine, Kura ve Aras Hazar Denizine, Çoruh ise Karadeniz sularını taşımaktadırlar.

Türkiye'deki akarsular hem havzaları, hem de havzalardaki akarsularının kollarının dağılışı ağına bağlı olarak ortaya çıkan drenaj tipleri bakımından farklılık gösterir. Kuzey kıyılarımız boyunca uzanan yamaçlardan doğarak Karadeniz’e dökülen sular hem kısa boylu, hem küavzalı hem de birbirine paralel doğrular gibi bir akış yönü özelliklerine sahiptir. Doğu Anadolu akarsuları geniş havzalı ve çok kolludur. Akdeniz Bölgesi'ndekiler özellikle Batı ve Orta Toroslar'dan su toplayarak hem yüzey suları hem de karstik araziden dolayı yeraltı su ağı bakımından zengindir.


Akarsu havzanın açık veya kapalı olmasında etkili olan faktörler.
* Yüzey şekillerinin çevreye göre çanaklaşma biçiminde olması.
* Yağış miktarının az olması
* Arazi yapısının su sızdırma özelliğinin olması
* Buharlaşmanın şiddetli olması


Yurdumuz akarsu bakımından zengindir. Akarsularımızın bir kısmı denizlere, bir kısmı da göllere dökülür. Bazı akarsularımız da sıcaklığın etkisiyle buharlaşarak veya yer altına sızarak kaybolur. Suların denize ulaştırmayan alanlara kapalı havza denir. Yurdumuzda Tuz Gölü ve Van Gölü ve çevreleri ile Göller Yöresi birer kapalı havzadır.Bazı akarsular kaynağını yurdumuzdan alır, sınırlarımızın dışında denize ulaşır. Bazı akarsular da sınırlarımızın dışında doğup, yurdumuzda denize dökülür.
Akarsular bakımından en zengin bölgemiz Karadeniz Bölgesidir. Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Yenice, Sakarya gibi büyük akarsularımız Karadeniz’e dökülür. Yeşilırmak taşıdığı alüvyonlarla Çarşamba, Kızılırmak da Bafra delta ovalarını oluşturmuştur. Karadeniz’e ayrıca çok sayıda küçük çay ve dere akar. Topraklarımızda doğup sınırlarımız içerisinde denize dökülen en uzun akarsuyumuz Kızılırmak’tır.
Susurluk Çayı, Marmara denize dökülen akarsuyumuzdur. Bu denizimize dökülen diğer akarsular küçüktür.

Ege Bölgesi’nin akarsuları, kıyıya dik uzanan dağ sıraları arasındaki çukur alanlara yerleşmiştir. En önemlileri Bakır çayı, Gediz, Küçük Menderes, Büyük Menderes’tir. Bu akarsular, atıkları çöküntü alanlarına taşıdıkları alüvyonları biriktirerek alüvyon ovaları oluşturmuşlardır.
Akdeniz’e dökülen başlıca akarsularımız Aksu, Manavgat Çayı, Göksu, Seyhan ve Ceyhan’dır. Göksu, taşıdığı alüvyonlarla Silifke Ovası’nı, Seyhan ve Ceyhan da Çukurova’yı oluşturmuştur.
Kaynaklarını yurdumuzdan alan bazı akarsularımız, sınırlarımızın dışında denize ulaşır. Doğu Anadolu Bölgesi’nden doğan Fırat ile Dicle, Basra Körfezi’ne dökülür. Yine Doğu Anadolu’daki Aras ve Kura, Hazar Denizi’ne dökülür. Çoruh da komşumuz Gürcistan’da Karadeniz’e ulaşan akarsuyumuzdur
Asi ve Meriç nehirleriyse kaynaklarını sınırlarımızın dışından alıp yurdumuzda denize ulaşır. Asi nehri Akdeniz’e, Meriç ise Ege denizine dökülür.
Akarsularımızın yıl içindeki akışı düzenli değildir. Taşıdıkları su miktarı, mevsimlere ve yağışlara bağlı olarak değişir. Bu nedenle akarsularımız ulaşıma elverişli değildir.
Akarsularımızdan içme ve kullanma suyu sağlamada, tarım alanlarını sulamada yararlanırız. Su ürünleri elde ederiz. Bazı akarsularımızı turizm ve su sporları açısından değerlendiririz. Çoruh nehrinde yapılan sal yarışı sporu uluslar arası niteliktedir. Elektrik enerjisi ihtiyacımızı da akarsular üzerine kurulan hidroelektrik santrallerinden sağlarız.
Ülkemizdeki akarsular üzerine birçok baraj yapılmıştır. Barajlarda biriken sular, pek çok şehrimizin içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Bu sularla ayrıca tarıma elverişli alanlar sulanmakta böylece üretim büyük ölçüde artmaktadır.
Baraj göllerine biriken suyun enerjisi hidroelektrik santrallerinde elektrik enerjisine dönüştürülür. En ucuz elektrik enerjisi, hidroelektrik santrallerinden elde edilir. Sayıları gittikçe artan hidroelektrik santrallerinden yurdumuzun enerji ihtiyacının büyük bölümü karşılanmaktadır.
Fırat ve Dicle nehirleri ile kollarını kapsayan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) adıyla bir proje uygulamaya konulmuştur. Bu proje ile Fırat ve Dicle’nin suları geniş tarım alanlarına akıtılmaktadır. Ayrıca elektrik enerjisi üretimimiz büyük ölçüde artacaktır. Bu proje, aşama ,aşama tamamlanmaktadır.
GAP kapsamında Fırat nehri üzerine yapılan Atatürk Barajı, dünyanın sayılı barajlarından biridir. Atatürk Barajının gölü, Van Gölü ile Tuz Gölü’nden sonra 3. büyük gölü olmuştur.
Hirfanlı (Kızılırmak), Karakaya (Fırat), Keban (Fırat) baraj gölleri yurdumuzun büyük baraj göllerindendir.