Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşamış kahramanlar kimlerdir?
Ziyaretçi
güneydoğu bölgesinde yaşamış kahramanlar
GAZİANTEP'İN YETİŞTİRDİĞİ TARİHİ ŞAHSİYETLER
Sponsorlu Bağlantılar
1-DEVLET ADAMLARI:
Ayni-Mahmut Bedrettin (1360-1451):
Devlet adamı, Ayni'yi Antep'te kadılık eden babası yetiştirmiştir. Kadı yardımcısı olmuş, Suriye ve Hicaz'da bulunmuştur. Kahire'de kadılık, müderrislik, evkaf nazırlığı gibi görevler yapmış, Mısır'ın Bizans İmparatorluğu'nda elçiliğini yapmıştır. 20 kadar eseri vardır. Ünlü eseri İkdül-Cüman-Fi tarihi Ehli-z Zaman adlı 24ciltlik tarihidir
İbrahim Bali:
15.yy.'da yaşamış, devlet ve bilim adamıdır. Mısır Memlük Devleti'nin Osmanlı Devleti nezdinde elçiliğini yapmıştır. 1487'de yazdığı 13 bin beyitlik Hikmetname isimli ansiklopedik eseri meşhurdur.
Kocabattal (Battal Hacı Mehmet Ağa):
18.yy.'da yaşamış mahalli yönetici ve emirlerdendir. İlde pekçok cami, medrese ve hayır yerinin kurucusudur.
Nuri Mehmet Paşa (1763-1883):
Antep Sancak Beyliği yapmıştır. Şairdir, divanı vardır.
Kadri Mehmet Paşa (1832-1883):
Osmanlı şehir içi posta işi Hukuk mektebi onun zamanında kurulmuştur. PTT, bayındırlık, Ticaret bakanlıkları yapmış, Başbakanlık görevinde bulunmuştur.
Münif Paşa (1829-1910):
Osmanlı Yargıtay Bakanlığı, Tahran Elçiliği, Ticaret ve Milli Eğitim Bakanlığı, Profesörlük yapmıştır. 20'den fazla eseri vardır. Mecmua-i Fünun isimli ( Türkiye'de ilk defa çıkan ilmi ve edebi) derginin kurucusudur.
İshak Paşa (1808-1910):
Şam Valiliğinde, Hersek ve Kıbrıs Mutasarrıflığında bulunmuştur. Şiirleri de vardır.
Ali Cenani:
Cumhuriyet Dönemi Ticaret Bakanlarındandır.
Cemil Sait Barlas:
Ticaret ve Devlet Bakanlığı yapmıştır.
Kamil Ocak (1914-1969):
Devlet ve Gençlik ve Spor Bakanlığı görevinde bulunmuştur. Gaziantep Kapalı Spor Salonu ve Şehir Stadı'nın kurucusudur.
Keyvan Bey:Mahalli Türk beylerindendir. Handan Bey:Mahalli beylerden olup cami ve medrese kurucusudur.Sungur Bey:Mahalli beylerdendir. Vakıf, cami ve medrese kurucusudur. Mihail Bey:Mihailiye Medresesi'nin kurucusu ve mahalli Türk beyidir.
Ferit Arsen:
Kurtuluş Savaşı'nda Antep savaşlarını yöneten Heyet-i Merkeziye Başkanı'dır. Milletvekilliği yapmıştır.
Cemil Alevli (1901-1972):
Mehlika Alevli İlkokulu ve Adsız İlkokulu binalarını yaptırmıştır, Gaziantep Koleji'ni, Gaziantep Tekstil Sanayii'nin gelişmesine yardımcı olmuştur. Milletvekilliği yapmıştır.
2-DİN BİLGİNLERİ VE LÜGAT YAZARLARI :
Mütercim Asım (1755-1819):
Antep'te doğmuştur. İlk bilgilerini babası Şeriye Mahkemesi Başkatibi Mehmet Cenani Efendi'den almıştır. Arapça, Farsça öğrenmiş Türkçe, Arapça ve Farsça manzumeler yapmıştır. Bir ara Antep'te mahkeme katipliği yapmış, sonra Mehmet Nuri Paşa'nın divan katibi olmuştur. İstanbul'da 1791'de başladığı "Burhan-ı Kaatı" çevirisini altı yılda tamamlamış ve Padişah III. Selim'e sunmuştur. Padişah bu çalışmasına karşılık ona bir ev, medresserüüsu (bilginlik aşaması) ve fazlaca para bağışı yapmıştır. Mütercim Ahmet Asım, 1798'de Tuhfe-i Asım adlı Arapça-Türkçe manzum sözlüğünü yazmış ve Siyer-i Halebi'yi Türkçeye çevirerek III. Selim'e sunmuştur. 1802'de Hacca gitmiş 1805'te Kamus-u, Türkçeye çevirmeye başlamıştır. Kamus çevirisini 1810'da tamamlamış, Padişah II.Mahmut'a sunmuştur. Padişah onu Süleymaniye Müderrisliği'ne yükseltmiştir. Sonra da Selanik Kadılığı'na getirilmiştir. 1819'da vefat etmiştir.
Mütercim Asım, dil çalışmalarına öncülük etmiştir. Şairliği ve tarih çalışmaları vardır. Gazali'den İhya-i Ulum-u çevirmiştir. Onun en önemli çevirisi Kamus'tur. Arapçadan Arapçaya çevrilmiş bir sözlüktür. Asım, bu Kamus'u Türkçe'ye çevirmiştir. Kendi döneminde Kamus, dalında bir çığır açmıştır. Bu nedenle bu ünlü çevirisi oldukça önemlidir. Tuhfe-i Asım (Arapça-Türkçe sözlük ), Asım Tarih, Tercüme-i Siyer-i Halebi adlı tercümelerive bir divanı vardır.
Ayni (1766-1837):
Osmalı şair ve yazarıdır. Ayni Hasan Efendi, Darende, Maraş ve Elbistan gibi merkezlerde bulunmuş, 1790'da İstanbul'a gidip medrese öğrenimi görmüştür. Saraya yakın kişilerle ilişki kurmuştur. 1831'de Babıali'de Arapça ve Farsça öğretmenliğine getirilmiştir. Ayni'nin Türkçe, Arapça manzum sözlükleri yanında en önemli eseri Saikname'dir. 1788-1836 yılları arasındaki dönemin olaylarını kaplayan bu eserin de yapılan yapıları ve onarımlara geniş yer vermiştir. Nusretname adlı başka bir eseri de ordudaki düzensizlikleri dile getirdiğinden önemli sayılmaktadır.
Şeyh (Bilgin) Ahmet:
17.yy.da yaşamıştır. Arapça-Türkçe Nazm-ül Leallügat kitabı vardır.
Fedai:
Tuhfe-i Fedai isimli manzum lügatın yazarıdır. 17.yy. şair ve dilcilerindendir.
Ayni Abdurrahman:
Zeynettin tuhfesi isimli manzum lügatın yazarıdır. Şerh-i Dürür, Şerh-i Semsiye, Şerh-i Nihaye gibi eserleri ile tanınmıştır.
3- DİN BİLGİNLERİ:
Şeyh (Bilgin) Zülfünun:
14.yy.da yaşamıştır. Hanefi fıkıh bilginidir
Fakih Mustafa Sait Efendi (1787-1862):
Ünlü fıkıh kitabı Mültakal Abhur'a yazdığı 4 ciltlik şerhi meşhurdur. Tanınmış hukukçulardandır.
Mehmet Hünip Ayıtabi:
18.yy. din bilgini ve hukukçusudur. Müderrislik ve Anadolu Kazaskerliği yapmıştır. Es-Serahsinin Devletler Hukuku ile ilgili eserini Türkçeye çevirmiştir.
Tefsiri Mehmet Efendi:
17.yy.da yaşamıştır. Tefsir biliminde ün kazanmıştır. Tefsir-i Tibyani Türkçeye çevirmiştir.
Şahveli:
15.yy.da yaşamıştır. Halveti Tarikatı Şeyhleri'nden ve cami kurucularındandır.
Mehmet Vakıf Tazebay:
Kilisli Bilgin Efendi diye tanınmıştır. Mutasavvıf ve Hanefi fıkhı bilginlerindendir. 1965'te ölmüştür.
Arzi Mehmet Dede (?-1664):
İstanbul'da Galata Mevlevihanesi'nde Adem Dede'ye "mürit" olmuş, 1652'de Mevlevihanenin Postnişinliğine getirilmiştir. Tasavvufçu olup, lirik gazel ve rübaileriyle de tanınmıştır.
Diğer Din Bilginleri:
Şeyh Ali-yül Muini:İslam Hukukçusudur, Mevlana Alaeddin, Fakih:Şeyh Cibril, Usul-i Fıkıh Alimi, Şeyh Hayrettin, İslam Hukukçusu, Şeyh Carullah ve Şeyh İlyas, İslam Hukuk Bilginleridir.
