Alıntı
Blue Blood adlı kullanıcıdan alıntı Cumhuriyet
Cumhuriyet, egemenliğin halka ait olduğu devlet biçimidir. Hükümet başkanının, kamu tüzel kişiliğini temsil eden bir heyet tarafından belli bir süre için ve belirli yetkilerle seçildiği yönetim biçimidir. Egemenlik hakkının belli bir kişi veya aileye ait olduğu oligarşi kavramının zıddıdır.
Latince respublica, klasik kullanımda "Devlet" anlamındadır. Toplumun bütünü namına kamu otoritesini kullanan tüzel kişiliği ifade eder. Avrupa siyasi düşüncesinde respublica Jean Bodin'den (1530-1596) itibaren, egemenlik hakkını kullanan hükümdardan ayrı olarak "devletin soyut kişiliği" anlamında kullanılmış, 1640'lı yıllardan itibaren de popüler kullanımda "hükümdarsız devlet biçimini" ifade etmiştir.
Tarihi Roma tarihinin genellikle en görkemli dönemi sayılan Roma Cumhuriyeti, Etrüsk Krallığı yıkıldıktan sonra, İÖ 6. yüzyılda kuruldu. Cumhuriyet, devlet yönetiminin yalnızca krallara ait bir ayrıcalık olmayıp, tüm yurttaşları ilgilendiren bir iş olduğu anlamına gelen Latince'deki "res publica" sözcüğünün karşılığıdır. Ne var ki, Eski Roma'da tam yurttaşlık hakkına sahip olan yalnızca ayrıcalıkları olan Patricilefûi. Mecliste ve devleti yönetmede yalnız onların söz hakkı vardı. Patriciler'in dışında kalanlar ise, siyasal hakları olmayan, bazı sınırlı haklara sahip olan Plebler'di. Plebler ne seçebiliyor ne de seçilebiliyorlardı. Roma İmparatorluğu'nda cumhuriyet dönemi İÖ 30 yılına kadar sürdü. Eski Yunan'da İÖ 6. yüzyılda, aralarında Atina'nın da bulunduğu cumhuriyetler vardı. Bu cumhuriyetlerde yönetenlerin seçimine yalnızca özgür yurttaşlar katılabilirdi. Nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan kölelerin ise hiçbir hakkı yoktu. Yunan filozofu Platon bundan 2.000 yılı aşkın bir süre önce, devlet ve devletin nasıl yönetilmesi gerektiği üzerine görüşlerini Devlet adlı yapıtında ortaya koymuştu. Daha sonra, gücünü ve yöneticilik hakkını Tanrı'dan alan krallar ve padişahlar egemenliği başladı. Cumhuriyetler genellikle, halkın mutlak egemenliği elinde tutan bu gibi yöneticileri devirdiği bir devrim ya da iç savaştan sonra kurulur. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Fransızlar kralları XVI. Louis'yi Fransız Devrimi'nden sonra 1793'te devirdiler. Çünkü yoksullar açlıktan ölürken, o açgözlü ve savurgan bir yaşam sürüyordu. Fransız Devrimi cumhuriyetçi düşüncelerin tüm Avrupa'ya yayılmasına neden oldu. İngiltere'de de 1649-60 yılları arasında kısa süreli bir cumhuriyet kuruldu. ABD, kolonilerin 18. yüzyılda İngiltere'ye karşı ayaklanmasının sonucunda ortaya çıktı. Ne var ki, Güney Amerika'da kurulan cumhuriyetlerden bazıları, başta kral bulunmamasına karşın, her türlü muhalefeti bastıracak kadar güçlenen bir kişinin iktidarı haline geldi. Güçlerini, eskiden olduğu gibi Tann'dan değil, denetimlerinde tuttukları silahlı güçlerden alan bu diktatörler, ülkelerini yıkıma sürükleyerek, insanlığı acı ve yoksulluğa ittiler. Bu durum, 1936-39 İspanya İç Savaşı'ndan sonra General Franco'nun iktidara geldiği İspanya'da, Mussolini'nin İtalya'sında ve Adolf Hitler'in Almanya'sından başka, yakın tarihte Yunanistan, Şili ve Güney Kore gibi ülkelerde de görüldü. Türkiye Cumhuriyeti, I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu'nun yenilgiye uğraması sonucu başlatılan Kurtuluş Savaşı'ndan sonra kuruldu. II. Dünya Savaşı'ndan sonra ise Doğu Avrupa' da Alman Demokratik Cumhuriyeti, Bulgaristan Halk Cumhuriyeti, Asya'da ise Çin Halk Cumhuriyeti gibi sosyalist cumhuriyetler kuruldu. Günümüzde krallıkla yönetilen ülkelerin çoğu meşruti monarşi haline geldi; yani krallar ülkelerini parlamento ve bakanların önerilerine göre, genellikle bir anayasaya bağlı olarak yönetmeye başladılar. İngiltere'de, Hollanda'da, Belçika'da ve İskandinav ülkelerinden Norveç, İsveç ve Danimarka'da hâlâ krallık sistemi yürürlükte olmakla birlikte, bu ülkelerin halkları kendilerini yönetecek kişileri özgürce seçebilme hakkına sahiptir. Ne var ki, devlet başkanlığını yapan kişi kral olduğundan bu ülkeler cumhuriyet sayılmaz. Cumhuriyetlerin devlet başkanlarına genellikle cumhurbaşkanı denir, ancak cumhurbaşkanlarının yetkileri ülkeden ülkeye farklılıklar gösterir. MsXLabs.org & Temel Britannica
Ayrıca Cumhuriyetleri şöyle sıralayabiliriz,
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
Afganistan Cumhuriyeti
Almanya Federal Cumhuriyeti
Angola Cumhuriyeti
Arjantin Cumhuriyeti
Arnavutluk Cumhuriyeti
Avusturya Cumhuriyeti
Azerbaycan Cumhuriyeti
Bangladeş Halk Cumhuriyeti
Benin Halk Cumhuriyeti
Birmanya Sosyalist Cumhuriyeti
Bolivya Cumhuriyeti
Bosna-Hersek Cumhuriyeti
Botswana Cumhuriyeti
Brezilya Federal Cumhuriyeti
Bulgaristan Cumhuriyeti
Burundi Cumhuriyeti
Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti
Cibuti Cumhuriyeti
Çad Cumhuriyeti
Çek Cumhuriyeti
Çin Halk Cumhuriyeti
Dominik Cumhuriyeti
Ekvador Cumhuriyeti
Ekvador Ginesi Cumhuriyeti
El Salvador Cumhuriyeti
Ermenistan Cumhuriyeti
Estonya Cumhuriyeti
Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti
Fiji Cumhuriyeti
Fildişi Kıyısı Cumhuriyeti
Filipinler Cumhuriyeti
Finlandiya Cumhuriyeti
Fransa Cumhuriyeti
Gabon Cumhuriyeti
Gambiya Cumhuriyeti
Gana Cumhuriyeti
Gine Cumhuriyeti
Gine-Bissau Cumhuriyeti
Guatemala Cumhuriyeti
Guyana Kooperatif Cumhuriyeti
Güney Afrika Cumhuriyeti
Gürcistan Cumhuriyeti
Haiti Cumhuriyeti
Hırvatistan Cumhuriyeti
Hindistan Cumhuriyeti
Honduras Cumhuriyeti
İndonezya Cumhuriyeti
Irak Cumhuriyeti
İran İslam Cumhuriyeti
İtalya Cumhuriyeti
İzlanda Cumhuriyeti
Kamerun Cumhuriyeti
Kazakistan Cumhuriyeti
Kenya Cumhuriyeti
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Kırgızistan Cumhuriyeti
Kiribati Cumhuriyeti
Kolombiya Cumhuriyeti
Komorlar Federal İslam Cumhuriyeti
Kongo Halk Cumhuriyeti
Kore Cumhuriyeti (Güney)
Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (Kuzey)
Kosta Rika Cumhuriyeti
Küba Cumhuriyeti
Laos Demokratik HalkCumhuriyeti
Letonya Cumhuriyeti
Litvanya Cumhuriyeti
Liberya Cumhuriyeti
Lübnan Cumhuriyeti
Macaristan Cumhuriyeti
Madagaskar Demokratik Cumhuriyeti
Makedonya Cumhuriyeti
Malavi Cumhuriyeti
Mali Cumhuriyeti
Malavi Cumhuriyeti
Mısır Arap Cumhuriyeti
Moğolistan Cumhuriyeti
Moldavya Cumhuriyeti
Moritanya İslam Cumhuriyeti
Mozambik Cumhuriyeti
Nauru Cumhuriyeti
Nijerya Federal Cumhuriyeti
Nikaragua Cumhuriyeti
Orta Afrika Cumhuriyeti
Özbekistan Cumhuriyeti
Pakistan İslam Cumhuriyeti
Palau Cumhuriyeti
Panama Cumhuriyeti
Paraguay Cumhuriyeti
Peru Cumhuriyeti
Polonya Cumhuriyeti
Portekiz Cumhuriyeti
Ruanda Cumhuriyeti
Rodezya Cumhuriyeti
San Marino Cumhuriyeti
Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti
Senegal Cumhuriyeti
Sierra Leone Cumhuriyeti
Singapur Cumhuriyeti
Slovenya Cumhuriyeti
Somali Demokratik Cumhuriyeti
Sri Lanka Sosyalist Cumhuriyeti
Sudan Cumhuriyeti
Surinam Cumhuriyeti
Suriye Arap Cumhuriyeti
Şeyşel Cumhuriyeti
Şili Cumhuriyeti
Tacikistan Cumhuriyeti
Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti
Tayvan Çin Cumhuriyeti
Togo Cumhuriyeti
Trinidad ve Tobago Cumhuriyeti
Tunus Cumhuriyeti
Türkmenistan Cumhuriyeti
Uganda Cumhuriyeti
Uruguay Oryantal Cumhuriyeti
Vanuatu Cumhuriyeti
Venezuela Cumhuriyeti
Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti
Yemen Cumhuriyeti
Yunanistan Cumhuriyeti
Zaire (Kongo) Cumhuriyeti
Zambiya Cumhuriyeti
Zimbabve Cumhuriyeti
Cumhuriyet ve demokrasiyle ilgili soruların cevapları nedir?
