Belli periyotlarla yayınlanan dergi gibi yazılı materyallere "süreli yayın" denilmektedir
Süreli yayınlar; belirli aralıklarla yayımlanan dergi, gazete gibi yayınlardır.
Süreli yayınlar araştırmacılar için vazgeçilmez kaynaklardır. Çünkü bunlar genellikle en yeni ve en ayrıntılı bilgileri içerirler. Bu yayınların her sayısında birden fazla kişinin araştırma ve incelemeleri yer alır.
Bir süreli yayın(periodical) yılda birkaç kez ve düzenli aralıklarla çıkartılır. Bu yayınları günlük hayatta, “dergi”, “mecmua” ya da “periyodik olarak adlandırırız.
Bir de süreli olmayan yayınlar vardır. Bunlar yılda birden çok kez yayınlanırlar; ne var ki bunların yayınlanışı düzenli değildir, yani hangi aralıklarla çıkartılacakları ve yayımlarının ne zaman kesileceği belirlilik göstermez.
Bu iki grubun dışında bir de serials olarak adlandırılan, dilimizde ise “dergi”, “sürekli yayın” ya da “süreğen yayın” olarak adlandırılan; belirli alanlarda yayımlanan, düzenli veya düzensiz aralıklarla çıkartılan kaynaklar vardır. Örneğin bir istatistik örgütünün tarım, sanayi, fiyatlar gibi alanlarda zaman zaman yayınladığı istatistik bültenler buna örnektir.
Süreli yayınların kitaplara göre bazı özellikleri vardır. Bunlar genellikle sayılar halinde çıkartılırlar. Sayıların bir araya gelmesinden ciltler oluşur. Çoğu kütüphanelerde süreli yayınların son sayıları, ayrı bölümlerde ve özel raflarda sergilenir. Böylece okuyucu son çıkan dergideki yazıları daha kolay görebilir. Derginin o yıla ait önceki sayıları ise alt tarafta biriktirilir ve yıl sonunda sayılar tamamlandıktan sonra bunlar ciltlettirilerek kütüphanedeki yerlerine koyulurlar.
Süreli yayınların numaralandırma sistemleri farklılık gösterebilir. Bazı dergilerin ilk sayısında sayfa numarası 1 ile başlar ve bu numaralandırma onu izleyen sayılarda da devam eder. Bu durumda kaynak gösterilirken yalnızca o yılın cilt numarası ile kaynağın sayfa numarasını belirtmek yeterli olur. Bazılarında ise her sayının sayfa numarası tekrar 1 den başlatılır. Bu sistemde ise cilt numarası ile sayı numarası ve sayfa numaralarının gösterilmesi gerekir.
Günümüzde teknolojik gelişmeler karşısında periyodiklerin kütüphanelerde kitap yerine mikrofilm, mikro fiş veya bilgisayar disketi biçiminde saklanması yaygınlaşmaktadır.
Geleneksel olarak kütüphaneler süreli yayınlar için de kataloglama yaparlar. Ancak her sayı için bir katalog düzenleme olanağı bulunmadığı için tüm yayın adına tek bir kart çıkartılır. Bu kartta derginin yayına girdiği veya kütüphaneye getirtilmeye başlandığı tarih gösterilir. Doğaldır ki birçok sayı halinde çıkan bir yayın hakkında tüm bilgiler katalog fişi üzerinde gösterilemez. Bu yüzden süreli yayın izleme fişleri kullanılmıştır. Genellikle 16x26 cm. ebadında olan bu fişler üzerine, süreli yayının adı, niteliği, çıkış ve bitiş yılları, cilt ve sayı numaraları ile kütüphanede bulunan ve bulunmayan sayıları gibi bilgiler yazılır. Bilgisayara geçen kütüphanelerde ise bu bilgiler süreli yayın indekslerinden izlenebilmektedir.
IX. MAKALE İNDEKSLERİ VE ÖZEL KOLLEKSİYONLAR
Periyodik, derleme eser, seminer, kongre ve konferans tutanakları ve armağan kitap gibi çalışmalar içinde değişik konularda çok sayıda makale ve yazılar yayımlanır. Bu çalışmalar kütüphanelerde kataloglanır. Ayrıca çok sayıdaki dergi, derleme eser veya kongre tutanağı içindeki makale ve yazıları konuları ve yazarlarına göre indeksleyen çalışmalar da vardır. Makale indeksleri veya makale bibliyografyaları bu türden çalışmalardır.
İncelediği konuda böyle bir makaleler indeksinin bulunması, kuşkusuz araştırmacının işini büyük ölçüde kolaylaştırır. O nedenle çalışmanın sürdürüldüğü kütüphanelerde araştırma konusuyla ilgili özel bir koleksiyon bulunup bulunmadığını önceden öğrenmekte yarar vardır.
Kütüphaneler indeksledikleri bu makaleleri geleneksel olarak konularına ve yazarlarına göre sıralanmış olarak bültenler biçiminde yayınlarlar. Örnek olarak Türkiye’de milli kütüphane tarafından çıkartılan Türkiye makaleler bibliyografyasını belirtebiliriz.
Süreli yayınlar hakkında bilgi verebilir misiniz?
