Ziyaretçi
Arama
Zebraların çizgileri nasıldır?
Güncelleme: 20 Nisan 2016 Gösterim: 5.682 Cevap: 2
Ziyaretçi
5 Haziran 2009
Mesaj #1
VIP VIP Üye
İnsana ilk bakışta atı hatırlatan zebralara, pijamalı sevimli atlar da denebilir. Zebralar, tıpkı atlarda olduğu gibi, yele denilen saçlara sahiptirler; vücut yapıları da atlara benzer şekilde yaratılmıştır ve en az onlar kadar hızlı koşarlar.
Yalnız ikisi arasında görünüm açısından bir fark vardır. Sizin de tahmin ettiğiniz gibi bu, zebranın başından tırnaklarına kadar tüm bedenini kaplayan düzgün şeritlerdir. Şerit deyip geçmeyin, çünkü bu düzenli çizgiler her zebrada farklıdır. Nasıl parmak izi her insanda farklıysa zebraların üzerindeki çizgiler de her birinde farklıdır. Bir zebranın çizgileri sanki onun kimlik kartı gibidir. Zebraların dikey çizgileri aynı zamanda önemli bir savunma unsurudur. Bir arada durdukları zaman kendilerini avlamak isteyen kaplan ve aslanlar bu çizgilerden dolayı sürüyü bir bütün olarak algılarlar. Bu durumda avcı, avlayacağı zebrayı seçmekte güçlük çeker, bu da zebralar için bir korunma olur.
Yalnız ikisi arasında görünüm açısından bir fark vardır. Sizin de tahmin ettiğiniz gibi bu, zebranın başından tırnaklarına kadar tüm bedenini kaplayan düzgün şeritlerdir. Şerit deyip geçmeyin, çünkü bu düzenli çizgiler her zebrada farklıdır. Nasıl parmak izi her insanda farklıysa zebraların üzerindeki çizgiler de her birinde farklıdır. Bir zebranın çizgileri sanki onun kimlik kartı gibidir. Zebraların dikey çizgileri aynı zamanda önemli bir savunma unsurudur. Bir arada durdukları zaman kendilerini avlamak isteyen kaplan ve aslanlar bu çizgilerden dolayı sürüyü bir bütün olarak algılarlar. Bu durumda avcı, avlayacağı zebrayı seçmekte güçlük çeker, bu da zebralar için bir korunma olur.
Sponsorlu Bağlantılar
Yasaklı
Zebraların ve Desenlerinin Evrimi
Sadece zebraların değil, atların evrimi bilim insanlarının çok uzun süredir ilgi alanları arasında yer almıştır. Bunun sebebi, atların hayatımızdaki önemli rolü ve insanın evrimi ile mesafe kat etmesi konusundaki katkılarıdır. Burada, atların detaylı evrimine girmeyeceğiz, zira konumuzu çok uzatır ve dallandırır. Ancak kısaca, zebraların evrimine sebep olacak evrimsel dala bakabiliriz:
Atların evrimini, günümüzden 52 milyon yıl öncesine kadar takip etmemiz mümkündür. O zamanlar, atların atası konumunda olan ve bildiğimiz en eski at türü olan Eohippus cinsi, günümüzün tilkileri büyüklüğünde, ufacık bir hayvandı. Daha sonra, günümüze kadar gelen süreçte sırasıyla Orohippus, Epihippus, Mesohippus, Miophippus gibi dallanmalar görüldü. Bu süreçte, atlar farklı yönlere ve alt türlere, sonunda da türlere doğru evrimleşmesini sürdürdü. Günümüzden 25 milyon yıl kadar öncesine geldiğimizde ise, dallanmaların giderek arttığını görürüz. Örneğin, bu dönemin başlarında yaşamış olan Kalobatippus, sonradan Anchiterium isimli çok önemli bir ara türün evrimine neden olacak, Anhiterium cinsinden ise Avrasya'da Sinohippus, Kuzey Amerika'da ise Hypohippus ve Megahippus cinsleri evrimleşecektir. Dolayısıyla, atların özellikle biraz daha irileşmesi ve koşma konusundaki becerilerinin gelişmesi sonucu uzun mesafeler kat edebilmeleriyle, türleşmeleri de hızlanmaktadır.
Daha sonradan karşımıza çıkan Parahippus, Merychippus, Hipparion, Pliohippus, Dinohippus ve Plesippus gibi cinsler, atların farklı coğrafyalarda ve farklı seçilim baskıları altında evrimleştikleri sayısız cinsten sadece bazılarıdır. En sonunda, günümüzden yaklaşık 3.5 milyon yıl önce evrimleşen Equus cinsi ise, günümüzdeki bütün atların atası konumunda olan cins olacaktır. Öncelikle Amerika'da evrimleşecek olan bu tür, kısa sürede tüm Dünya'ya yayılmış ve çok yüksek başarıya ulaşmıştır.
İşte zebra türleri olarak bilinen Hippotigris ve Dolichohippus altcinsine ait türler, günümüzden 4 milyon yıl öncesine geldiğimizde Equus cinsi ve son atalarından ayrılmaya başlamıştır. Taksonomik olarak "alt cins" kavramı oldukça ilgi çekicidir, zira genellikle "cins" kategorisinin altında "tür" bulunur. Ancak zebralar, diğer atlardan o kadar farklılaşmışlardır ki, bir "tür" grubunun üzerinde bir "alt cins" tanımlanmakta ve fark bu şekilde belirtilmektedir.
Zebraların evrimleştiği bölgenin Eski Dünya, yani özellikle Afrika Kıtası olduğu bilinmektedir. Günümüzde, "zebra" olarak geçen toplamda 2 alt cins (yukarıda isimlerine yer verdik) ve 9 tür bulunmakta, bunlardan 1 tanesi hariç tamamı günümüzde hayattadır. Aşağıda farklı tür zebralar görülmektedir:
Equus quagga quagga (Quagga, Soyu tükendi)
Equus quagga burchellii (Burchell Zebrası)
Equus quagga (Grant Zebrası)
Albino Zebra
Zebraları "zebra" yapan, hiç şüphesiz siyah-beyaz renkteki çizgileridir. Yapılan genetik incelemeler, zebraların renklerinin birden fazla grupta, bağımsız olarak evrimleştiğini göstermektedir. Bu da, çevresel baskının bu konuda oldukça yaygın ve şiddetli olduğunu göstermektedir. Yakınsak evrim dediğimiz bu kavram, birbirinden farklı türlerin, farklı dönemlerde, aynı özellikleri evrimleştirmesi anlamına gelmektedir.
Aynı zamanda yapılan çalışmalar, eşeklerle zebraların son ortak atasının da çizgili olduğunu ortaya koymaktadır. Eşeklerde bu çizgililik durumu sonradan yok olmuş, zebralarda ise korunmuştur. Bu da, zebraların evrimini anlamamız konusunda önemli bilgiler sunmaktadır.
Bu konuda yürütülmüş ve merakımızı gidermiş bir diğer çalışma da, zebraların siyah üstüne beyaz çizgili mi, yoksa beyaz üstüne siyah çizgili mi oldukları sorusuna yönelik araştırmalardır. Eskiden, zebraların karınlarının beyaz olmasından ötürü, asıl renklerinin beyaz olduğu, çizgilerinin siyah olduğu düşünülmekteydi. Ancak embriyoloji biliminin gelişmesi sayesinde bunun doğru olmadığı, zebraların esasında tıpkı yakın kuzenleri olan eşekler gibi çoğunlukla siyah renkli olduğu, ancak sonradan beyaz renkli çizgilerin oluştuğu görülmektedir.
Günümüzde halen bu çizgilerin neden evrimleştiği tam olarak bilinememektedir; ancak araştırmalar, çok güçlü hipotezleri doğurmaktadır. Muhtemelen bu çizgilerin evriminin sebebi, birden fazla hipotezin farklı kombinasyonlarıdır.
Tahmin edilebileceği üzere, en yaygın hipotez, bu çizgilerin bir kamuflaj amaçlı evrimleştiği yönündeki hipotezdir. Bu duruma, zebraların yaşadıkları bölgelerdeki çalıların siyah da, beyaz da olmamalarından ötürü itirazlar gelmiştir. Ancak sonradan, zebraların avcıları olan aslanların renk körü olmalarından ötürü bu renk ayrımının çok da önemli olmadığı fark edilmiştir. Zaten bu siyah-beyaz kombinasyonu, uzaktan avcıya gri görünecek ve avı kamufle edecektir.
Daha sonradan geliştirilen bir diğer hipotez, sürü halinde dolaşan zebraların avcılarının kafalarını karıştırabilmek adına böyle bir evrimsel değişimden geçtiklerini ileri sürmüştür. Siyah-beyaz çizgiler, hızlı hareket edildiği zaman avcının görmesini zorlaştırmakta ve avın yerini tespit etmesini imkansızlaştırmaktadır. Bu, aslanların görsel kapasitesinin çok da yüksek olmamasıyla da uyuşmaktadır.
Bu konudaki bir diğer hipotez, tür içi bireylerin birbirini ayırt edebilmesi amacıyla böyle bir özelliğin evrimleştiğini ileri sürmektedir. Çünkü tıpkı insandaki (ve bazı diğer hayvanlardaki) parmak izleri gibi, her bir zebranın vücut izi birbirinden farklıdır. Ancak yapılan hiçbir araştırmanın, zebraların bu şekilde birbirini tanıdıklarına yönelik veri içermemesinden ötürü bu hipotez pek tutulmamaktadır.
apılan son araştırmalar, yepyeni bir hipotezi doğurmuştur: zebralar (ve diğer birçok at türü) için son derece ciddi bir tehdit unsuru olan çeçe sineklerinin, zebraların şeritli vücudunu ayırt etmekte zorlandıkları ve bu yüzden onlara konamadıklarını göstermektedir. Bu, zebraların hiç tahmin edilmeyecek bir sebeple bu özelliği evrimleştirdiğini düşünmektedir. Bu hipotez, gün geçtikçe güç kazanmaktadır.
Son olarak, yapılan termodinamik analizler, çizgili yapının atın sıcaklığını ve ısı dengesini ayarlamakta görev alıyor olabileceğini göstermektedir. Bu konudaki araştırmalar halen sürmektedir.
Görülebileceği üzere, zebraların tam olarak hangi sebeple böyle bir evrim geçirdiklerini bilmek pek kolay değil. Ancak unutmamak gerekiyor ki, evrimsel süreçte neredeyse hiçbir özellik, tek bir sebeple evrimleşmemektedir. Dolayısıyla, zebraların bu hoş çizgilerinin evrimini de bunlardan yalnızca bir tanesina bağlamak, yersiz bir çaba olacaktır. Sanıyoruz ki ilerleyen günlerde, bu konulardaki araştırmalar en net sonuçları ortaya çıkaracaktır.
Sadece zebraların değil, atların evrimi bilim insanlarının çok uzun süredir ilgi alanları arasında yer almıştır. Bunun sebebi, atların hayatımızdaki önemli rolü ve insanın evrimi ile mesafe kat etmesi konusundaki katkılarıdır. Burada, atların detaylı evrimine girmeyeceğiz, zira konumuzu çok uzatır ve dallandırır. Ancak kısaca, zebraların evrimine sebep olacak evrimsel dala bakabiliriz:
Atların evrimini, günümüzden 52 milyon yıl öncesine kadar takip etmemiz mümkündür. O zamanlar, atların atası konumunda olan ve bildiğimiz en eski at türü olan Eohippus cinsi, günümüzün tilkileri büyüklüğünde, ufacık bir hayvandı. Daha sonra, günümüze kadar gelen süreçte sırasıyla Orohippus, Epihippus, Mesohippus, Miophippus gibi dallanmalar görüldü. Bu süreçte, atlar farklı yönlere ve alt türlere, sonunda da türlere doğru evrimleşmesini sürdürdü. Günümüzden 25 milyon yıl kadar öncesine geldiğimizde ise, dallanmaların giderek arttığını görürüz. Örneğin, bu dönemin başlarında yaşamış olan Kalobatippus, sonradan Anchiterium isimli çok önemli bir ara türün evrimine neden olacak, Anhiterium cinsinden ise Avrasya'da Sinohippus, Kuzey Amerika'da ise Hypohippus ve Megahippus cinsleri evrimleşecektir. Dolayısıyla, atların özellikle biraz daha irileşmesi ve koşma konusundaki becerilerinin gelişmesi sonucu uzun mesafeler kat edebilmeleriyle, türleşmeleri de hızlanmaktadır.
Daha sonradan karşımıza çıkan Parahippus, Merychippus, Hipparion, Pliohippus, Dinohippus ve Plesippus gibi cinsler, atların farklı coğrafyalarda ve farklı seçilim baskıları altında evrimleştikleri sayısız cinsten sadece bazılarıdır. En sonunda, günümüzden yaklaşık 3.5 milyon yıl önce evrimleşen Equus cinsi ise, günümüzdeki bütün atların atası konumunda olan cins olacaktır. Öncelikle Amerika'da evrimleşecek olan bu tür, kısa sürede tüm Dünya'ya yayılmış ve çok yüksek başarıya ulaşmıştır.
İşte zebra türleri olarak bilinen Hippotigris ve Dolichohippus altcinsine ait türler, günümüzden 4 milyon yıl öncesine geldiğimizde Equus cinsi ve son atalarından ayrılmaya başlamıştır. Taksonomik olarak "alt cins" kavramı oldukça ilgi çekicidir, zira genellikle "cins" kategorisinin altında "tür" bulunur. Ancak zebralar, diğer atlardan o kadar farklılaşmışlardır ki, bir "tür" grubunun üzerinde bir "alt cins" tanımlanmakta ve fark bu şekilde belirtilmektedir.
Zebraların evrimleştiği bölgenin Eski Dünya, yani özellikle Afrika Kıtası olduğu bilinmektedir. Günümüzde, "zebra" olarak geçen toplamda 2 alt cins (yukarıda isimlerine yer verdik) ve 9 tür bulunmakta, bunlardan 1 tanesi hariç tamamı günümüzde hayattadır. Aşağıda farklı tür zebralar görülmektedir:
Equus quagga quagga (Quagga, Soyu tükendi)
Equus quagga burchellii (Burchell Zebrası)
Equus quagga (Grant Zebrası)
Albino Zebra
Zebraları "zebra" yapan, hiç şüphesiz siyah-beyaz renkteki çizgileridir. Yapılan genetik incelemeler, zebraların renklerinin birden fazla grupta, bağımsız olarak evrimleştiğini göstermektedir. Bu da, çevresel baskının bu konuda oldukça yaygın ve şiddetli olduğunu göstermektedir. Yakınsak evrim dediğimiz bu kavram, birbirinden farklı türlerin, farklı dönemlerde, aynı özellikleri evrimleştirmesi anlamına gelmektedir.
Aynı zamanda yapılan çalışmalar, eşeklerle zebraların son ortak atasının da çizgili olduğunu ortaya koymaktadır. Eşeklerde bu çizgililik durumu sonradan yok olmuş, zebralarda ise korunmuştur. Bu da, zebraların evrimini anlamamız konusunda önemli bilgiler sunmaktadır.
Bu konuda yürütülmüş ve merakımızı gidermiş bir diğer çalışma da, zebraların siyah üstüne beyaz çizgili mi, yoksa beyaz üstüne siyah çizgili mi oldukları sorusuna yönelik araştırmalardır. Eskiden, zebraların karınlarının beyaz olmasından ötürü, asıl renklerinin beyaz olduğu, çizgilerinin siyah olduğu düşünülmekteydi. Ancak embriyoloji biliminin gelişmesi sayesinde bunun doğru olmadığı, zebraların esasında tıpkı yakın kuzenleri olan eşekler gibi çoğunlukla siyah renkli olduğu, ancak sonradan beyaz renkli çizgilerin oluştuğu görülmektedir.
Tahmin edilebileceği üzere, en yaygın hipotez, bu çizgilerin bir kamuflaj amaçlı evrimleştiği yönündeki hipotezdir. Bu duruma, zebraların yaşadıkları bölgelerdeki çalıların siyah da, beyaz da olmamalarından ötürü itirazlar gelmiştir. Ancak sonradan, zebraların avcıları olan aslanların renk körü olmalarından ötürü bu renk ayrımının çok da önemli olmadığı fark edilmiştir. Zaten bu siyah-beyaz kombinasyonu, uzaktan avcıya gri görünecek ve avı kamufle edecektir.
Daha sonradan geliştirilen bir diğer hipotez, sürü halinde dolaşan zebraların avcılarının kafalarını karıştırabilmek adına böyle bir evrimsel değişimden geçtiklerini ileri sürmüştür. Siyah-beyaz çizgiler, hızlı hareket edildiği zaman avcının görmesini zorlaştırmakta ve avın yerini tespit etmesini imkansızlaştırmaktadır. Bu, aslanların görsel kapasitesinin çok da yüksek olmamasıyla da uyuşmaktadır.
Bu konudaki bir diğer hipotez, tür içi bireylerin birbirini ayırt edebilmesi amacıyla böyle bir özelliğin evrimleştiğini ileri sürmektedir. Çünkü tıpkı insandaki (ve bazı diğer hayvanlardaki) parmak izleri gibi, her bir zebranın vücut izi birbirinden farklıdır. Ancak yapılan hiçbir araştırmanın, zebraların bu şekilde birbirini tanıdıklarına yönelik veri içermemesinden ötürü bu hipotez pek tutulmamaktadır.
apılan son araştırmalar, yepyeni bir hipotezi doğurmuştur: zebralar (ve diğer birçok at türü) için son derece ciddi bir tehdit unsuru olan çeçe sineklerinin, zebraların şeritli vücudunu ayırt etmekte zorlandıkları ve bu yüzden onlara konamadıklarını göstermektedir. Bu, zebraların hiç tahmin edilmeyecek bir sebeple bu özelliği evrimleştirdiğini düşünmektedir. Bu hipotez, gün geçtikçe güç kazanmaktadır.
Son olarak, yapılan termodinamik analizler, çizgili yapının atın sıcaklığını ve ısı dengesini ayarlamakta görev alıyor olabileceğini göstermektedir. Bu konudaki araştırmalar halen sürmektedir.
Görülebileceği üzere, zebraların tam olarak hangi sebeple böyle bir evrim geçirdiklerini bilmek pek kolay değil. Ancak unutmamak gerekiyor ki, evrimsel süreçte neredeyse hiçbir özellik, tek bir sebeple evrimleşmemektedir. Dolayısıyla, zebraların bu hoş çizgilerinin evrimini de bunlardan yalnızca bir tanesina bağlamak, yersiz bir çaba olacaktır. Sanıyoruz ki ilerleyen günlerde, bu konulardaki araştırmalar en net sonuçları ortaya çıkaracaktır.
Benzer Konular
| 24 Kasım 2018 / _dolunay_ Cevaplanmış |
| 21 Nisan 2015 / Misafir Cevaplanmış |
| 21 Aralık 2008 / Ziyaretçi Soru-Cevap |
| 6 Nisan 2016 / Funny_Buddy Soru-Cevap |
| 17 Haziran 2015 / Ziyaretçi Cevaplanmış |
| Kapat Saat: 19:52 Hoş Geldiniz Ziyaretçi
Benzer Konular
Son MesajlarYenile Yükleniyor... |
Sayfa 0.055 saniyede 9 sorgu ile oluşturuldu