Hamileyken namaz kılınır mı, farz mıdır?

hamileyken namaz killmak farzmidir

Hamileyim, oturarak namaz kılabilir miyim? Teşekkürler.

Ben de sorunuz için teşekkür ediyorum. Gerçekten de tam hayatın içinden güzel bir soru. İslâm'ın kolaylık dini olduğunu, bu kolaylıkların her şeyden önce günlük ibadetlerde geçerli olduğunu hatırlamalıyız. İbadetlerde, öncelikle bütün erkân gözetilerek yerine getirme esastır. Ama bu erkân çeşitli meşru ve geçerli mazeretler (özürler) dolayısıyla yerine getirilemezse, derece derece kolaylık yoluna başvurularak ibadet edilir. İbadeti büsbütün terketmektense, temelde Yüce Allah'ın ve Sevgili Peygamberinin gösterdiği doğrultuda kolaylık ilkesiyle hareket edilerek, Yüce Allah'a kulluk görevi hiç iletişim kopukluğu olmaksızın yerine getirilir. Bunun için, ibadetler mükellefin güç ve imkânına göre yapılır. Sorumluluk, güçle doğru orantılıdır; ne kadar gücünüz varsa, o kadar sorumlu olursunuz. Bunun ötesine geçmek, "güç yetirilemez/dayanılamaz teklif" olur ki Yüce Allah, böyle bir teklifin/yükümlülüğün olamayacağını belirtmiştir. (Bakara, 2/286)

Namazı Ayakta Kılmak (Kıyâm)
Farz ve vacip namazlarda ayakta durmaya gücü yetenlerin kıyam yapmaları farzdır. Beş vakit namazın sünnetleri dahil nafile namazları -mükellefin gücü yetsin veya yetmesin- ayakta kılmak farz değildir. Yalnızca sabah namazının sünnetinde gücü yetene kıyam farzdır; ancak uygun olan, tüm namazları ayakta kılmaktır.
Namaz mükellefleri, hastalık, acziyet ve zorluk gibi olağan dışı durumlarının derecelerine göre namaz kılarlar. Gücü yetmeyenden olağan kıyam, rükû ve secde düşer. Bu durumda, kudretlerine göre namazlarını kılarlar. Nitekim Yüce Allah, kendisini anma biçimlerini şöyle bir sırayla belirtir: "Onlar (akıl sahipleri), ayakta iken, otururken ve yan yatarken Allah'ı anarlar; göklerin ve yerin yaratılışını düşünürler." (Ali İmran, 3/191) Fukaha da, bu âyeti örnek alarak, kıyam rüknü açısından namaz kılış biçimlerini belirler.

Kıyamı Yapıp, Rükû ve/veya Secdeyi Yapamama
1) Rükû Yapamama: Kıyam ve secdeye güç yetip, rükû yapamayınca, tekbir ve kıraat için kıyam yapılır, rükû için ima -baş iması- edilerek secdeye gidilir. (kıyam + baş imalı rükû + secde) İma, başını rükû için biraz öne, secde için ise biraz daha fazla eğerek yaptığı işleme işaret etmek demektir. 2) Secde Yapamama: Rükû yapmaya gücü yettiği halde, secde yapamayan, her ikisi için de ima yapar. 3) Rükû ve Secde Yapamama: Kıyama güç yetip rükû ve secdeye yetmeyince, tekbir ve kıraat işlemleri ayakta yapılır, rükû için ayakta, secde için oturarak ima edilir; rükû ve secde için ayakta veya oturarak ima yapmak sahihtir, ancak efdal olan secde için oturarak ima yapmaktır. (kıyam + ayakta baş imalı rükû + secde için oturarak/ayakta ima) 4) Oturarak Rükû ve Secde Yapamama: Kıyama güç yetip, oturarak rükû ve secdeye güç yetmeyince, rükû ve secde için ayakta ima yapılır. (kıyam + ayakta baş imalı rükû + ayakta baş imalı secde) Secde yapamayınca, -rüku yapılabilsin yapılamasın- namaz oturarak rükû ve secde için imayla kılınır; bu, ayakta ima yaparak kılmaktan efdaldir. (kıyam + oturarak rüku iması + oturarak secde iması) Rahatsızlık veya zorluk dolayısıyla secdeye tam olarak eğilemeyenlerin, secde yerini sandalye veya yastık gibi bir şeyle yükseltmesi gerekmez.

Hamileler de, bu durumlara göre hareket ederek namazlarını kılarlar. Özellikle hamileliğin ilerleyen dönemlerinde, bu gibi durumlar sözkonusu olabilir.

Kıyamı Yapamama
Ayakta duramadığından veya zorlukla durduğundan kıyamı yapamama durumunda, üç şekilde hareket edilir: 1) Namazı Dayanarak Kılabilme: Sadece kıyam yapamama durumunda, duvar veya sopa vb.'ne dayanarak kılmaya güç yeterse, namazın bu şekilde kılınması gerekir, oturarak kılmak caiz değildir. 2) Namazı Oturarak Kılabilme: Dayanarak kıyam yapılamazsa, kıyam rüknü oturmaya dönüşerek namaz kılınır. Kıraat ve rükû ânında istenen şekilde oturulabilir, ancak efdal olan Tahiyyât okurkenki gibi oturmaktır. Secde ve tahiyyat durumunda ise, tahiyyattaki gibi oturulur. Bütün bu şekillere güç yetmeyince, kolay gelen şekilde oturulur. Kıyama güç yetmeyince, rükû ve secde için oturarak ima edilir, secde için yapılan ima'nın rükû için yapılandan daha fazla eğilerek olması gerekir. (kıyam > oturma + baş imalı rükû + rükûdan daha fazla eğimli imayla secde) 3) Namazı Uzanarak Kılabilme: Namazı ayakta, dayanarak, oturarak veya uzanarak kılamayacak ölçüde hasta veya sakat ve özürlü olanlar ya da zorluk çekenler, uzandıkları yerde hareket etmeden sûre ve duaları okuyarak kılabilirler. Bu durumda, namazın, mümkünse ayakları kıbleye doğru uzatarak, dizleri dikerek ve başı hafifçe kaldırarak sırtüstü kılınması efdaldir, sağ veya sol yana yatarak da kılınabilir, bu durumda efdal olan sağ yana yatarak kılmaktır. Bütün bunlardan hiçbirine güç yetmeyince, nasıl güç yeterse namaz öyle kılınır. Rükû ve secdeler, imayla yapılır.

Hamileliğin çok büyük zorluklarla yatağa bağlı olarak geçmesi durumunda, şartlara bağlı olarak yukarıdaki kılış biçimleriyle birlikte, namazları birleştirme (sözgelimi, ayakta kılma/oturarak kılma/dayanarak-uzanarak kılma/imayla kılma + iki namazı birleştirme) yoluna da başvurulabilir. Öğle ile ikindinin peşpeşe farzları öğle veya ikindi, akşam ile yatsının peşpeşe farzları akşam veya yatsının vaktinde kılınır.

Hamileler, güç ve dayanma durumlarına göre, bu yollardan birini seçmelidirler. Hatta hamileliğin aşamalarına göre, daha kolay aşamada birini, daha zor aşamada diğerini seçebilirler. Böylece, Yüce Allah'la iletişim yollarından biri olan namaz ibadetlerini hiçbir yüksünmeye, üzüntüye ve ezikliğe kapılmaksızın, tam bir gönül huzuru içinde yerine getirirler.

Yüce Allah, hamilelik süresince ibadetlerinizi ve günlük yaşantınızı kolaylaştırsın, sağlıklı ve kolay bir doğum yapmanızı nasip etsin.