Pers Savaşı İÖ 5. yüzyılın başında bütün Yunanistan işgal tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Pers İmparatorluğu, bir dizi yetenekli kralın yönetiminde yavaş yavaş yayılmaktaydı. Kiros (Kuruş) ve Darius'un yönetimindeki Persler, Anadolu'nun batı kıyılarındaki İyonya kentlerinin denetimini ellerine geçirmişlerdi. Ne var ki, İyonyahlar yabancı yönetiminden hoşnut değillerdi. İÖ 499'da Milet kentinde bir ayaklanma çıktı ve kısa zamanda öbür İyonya kentlerine de yayıldı. Atinalılar, Persler'in güçlenmesinin Yunanistan'ın bağımsızlığı için bir tehlike olduğunu anlamışlardı. Ayaklanan İyonya kentlerine yardım etmek üzere 20 gemi gönderdiler, ama Persler ayaklanmayı bastırmayı başardılar. İÖ 494'te Milet'i aldılar, kenti yerle bir ettiler ve halkını da köleleştirdiler. Ardından, ayaklanmaya yardım eden Atinalılar'ı cezalandırmak için Darius Yunanistan'a saldırdı.
Sponsorlu Bağlantılar
İÖ 490'da büyük bir Pers ordusu Yunanistan'a girdi. Eretria kentini alarak yerle bir etti. Yetenekli general Miltiades'in komutasındaki 10 bin askerlik bir Atina ordusu, Pers ler'i Atina yakınlarındaki Maraton Ovası'nda karşılamak üzere ilerledi. Atinalılar Sparta ve öbür kentlerden yardım istedilerse de ancak 1.000 kişilik küçük bir güç yardıma gelebildi. Sayıca çok az olmalarına karşın Yunanlılar çarpışmayı kazandılar
10 yıl sonra İÖ 480'de Pers Kralı Kserkses döneminin en büyük ordusunu toplayarak Yunanistan'ı kesinlikle almak amacıyla yola koyuldu. Bu kez Yunanlılar birlik olmayı başardılar. Sparta Kralı Leoni-das, Thermopilai Geçidi'ni tutmak üzere küçük bir askeri kuvvetle Yunanistan'ın kuzeyine yürüdü. Leonidas Pers ordusunu bir hafta süreyle durdurmayı başardı. Pers komutanı birliklerinin bir bölümünü dağların çevresinden dolaştırarak Yunanlılar'a arkadan saldırınca, Leonidas ve askerleri geçitte kıstırılarak yok edildi.
Pers saldırısı engellenemeyince, Atinalılar kenti boşalttılar. Kadınlar ve çocuklar Troi-zen ve Salamis'e sığındılar. Salamis Boğazı'nda bir araya gelen müttefik Yunan donanması çarpışmaya girmek istemedi. Ne var ki, Atinalı önder Themistokles, Yunanistan'ın kurtuluşu için kent devletlerinin birlikte hareket etmeleri gerektiğini anlamıştı. Persler'e gizlice haber salarak Yunan kentleri arasında görüş ayrılığı çıktığını ve gemilerden bazılarının koyu terk edeceğini duyurdu. Onlara her iki çıkışı da kapatmalarını önerdi. Themistok-les'in hain olduğuna inanan Persler bu öneriye uydular. O gece Kserkses'in donanması Yunanlılar'ın çevresini sardı. Sabah olunca durumu gören Yunanlılar savaşın kaçınılmazlığını kavradılar ve çeşitli savaş taktikleriyle Pers donanmasının önemli bir bölümünü yok ettiler.
Yenildiğini anlayan Kserkses ordusunu ve donanmasını geride bırakarak kaçtı. Son bir çarpışma için, bir yıl sonra İÖ 479'da Plataya' ya döndü. Kserkses burada da yenilince, Yunanistan'ı Pers İmparatorluğu'nun bir parçası yapma umutlarından vazgeçmek zorunda kaldı.
Persler'e karşı kazandığı zaferlerle Atina Yunanistan'ın en ünlü kenti oldu. Themistokles'in önderliğinde, Atinalılar Persler'den gelebilecek yeni bir saldırıya karşı koyacak güçlü bir donanma kurdular. İyonya'yı Pers yönetiminden kurtarmak isteyen birçok Yunan kenti Atina ile birleşerek İÖ 478 ve 477'de, merkezi Delos'ta olan Delos Birliği'ni kurdu. Asıl söz sahibi olan kent ise gene Atina'ydı ve bütün öbür kentler Atina donanmasının gereksinimlerini karşılamak için para ödüyorlardı. Kısa sürede bu parasal desteğe alışan Atina, bunu kaybetmemek için kentlerden herhangi birinin birlikten çıkmasına izin vermedi. Kentlerin ödediği vergi Atinahlar'm yararına kullanıldı. Yunan kentlerinin kurduğu bu gönüllü birlik giderek Atina'nın denetlediği bir imparatorluğa dönüştü. İÖ 5. yüzyılda en parlak dönemini yaşayan Atina Doğu Yunanistan'ın büyük bir bölümünü, Ege Adaları'nın birçoğunu ve Anadolu'daki İyonya kıyısını denetim altına almıştı.
Kaynak: Msxlabs & Temel Britannica
ve ayrıca; PERS SAVAŞLARI PERS Savaşları Perslerin Atina ve Eretria'nın İyonlara yardım ettikleri gerekçesiyle kıta Yunanistan'a karşı harekete geçmesinin öyküsüdür. Birinci PERS Savaşı Perslerin Yunanistan üzerine ilk seferi damat Mardonios başkanlığında 492 yılında başladı.Ancak bu sefer büyük bir trajedi ile noktalanacak Pers donanması fırtınaya yakalanarak yok olacaktı.Kara ordusu ise ağır kayıplar vererek geri çekilecekti. Damat Mardonios'un bu hüsranı imparator 1. dara'yı yıldırmadı. Tüm Yunan sitelerine birer elçi gönderdi ve ne kadar kararlı olduğunu bu elçiler aracılığı ile anlattı.Yalnız Atina ve Sparta kralları hariç hepsi Pers egemenliğini tanıdılar. Sparta ve Atina'ya giden elçiler ise olumsuz yanıt almalarının yanı sıra öldürüldüler. İlk seferden 18 ay sonra 1. Dara diğer Yunan siteleri ile problemi olmadığından donanmayı direk Orta Yunanistan üzerine yönlendirdi.Eretria kenti ilk gün ele geçirildi. Marathon ovasının hemen yakınlarında donanma askerleri çıkarma yaptılar.Hazırlıksız yakalanan Atinalılar panik yaptılar.İşin en kötü tarafı yardıma koşması gereken Spartalılar dolunayda yola çıkmanın uğursuzluğuna inandıklarından gelmediler.Atinalılar tüm erkekleri savunma için savaşa çağırdı.Miltiades komutasındaki bir avuç Atina askeri Pers ordusunu Marathon ovasında dağıtmayı başardı.Pers imparatoru Dara oldukça güç duruma düşmüştü artık.
İkinci PERS savaşı
Pers İmparatoru 1. Dara'nın ölümü sonrası yerine geçen oğlu Kserkses için de öncelik Atina ve Sparta (Isparta) üzerine yürümekti.Ancak işinin ne denli güç olduğunu babasının acı deneyimlerinden bildiği için tedbirli davranarak bu kuşatma için öncelikle Karatacalılar ile bir anlaşma sağladı. Öte yanda Miltiades ise Atina savunması için çabalamaktaydı. Miltiades ilk savaşta kendilerine yardım etmeyen ada sitelerine çıktığı bir seferde hayatını kaybetti.Atina artık yola Temistokles ile devam edecekti. Temistokles kısa zamanda çok güçlü bir donanma kurmayı başardı.Atina 1. sınıf bir deniz gücüydü artık. Öte yandan Atina ve Sparta krallıkları yanlarına diğer bir kaç siteyi de alarak birleştiler ve Helen Birliği'ni kurdular.Birleşik ordunun kumandası ise tabii ki Sparta uygarlığı üstlendi. 480 yılı sonbaharında Pers ordusu tarihçi Heredotos a göre 5 milyon kişiyle (ki bu benim aklıma pek yatkın gelmiyor. makul olanı bence 2 milyon kişidir.) Savaşın başında bir ihanet sonucu Attika (Atina'yı da içine alır) yakılıp yıkıldı.Persler iyi başlamışlardı ancak güçlü atina donanması devreye bu noktada girdi ve Pers donanmasını Salamin Deniz Savaşı'nda bozguna uğrattı.1 yıl süren savaşlar sonucu Kartacalıları da bir başka tiran yenilgiye uğratınca Persler yalnız kaldılar. 479 yılında Yunan ordusu karşı saldırıya geçmişti bile. Aynı yıl Mykale'de Pers ordusu bir kez daha bozguna uğrayınca Persler dağınık bir biçimde kaçmaya başladılar. Tüm Yunanistan artık kurtarılmıştı.Helen Birliği büyük bir zafer kazanmıştı.
arkadaşlar perslerin savaş taktikleri çok basitti etrafındaki her türlü nesneden yardım alabiliyorlardı fil ve gergadan gibi büyük yaratıkları çok kullanmıslardır bu yüzden çok ilerleyebilmislerdir ama yunanlılar ve ya roma öylemiydi özellikle roma imparatorluğu taktik ve cesaritli bi ordusu vardı bi savaşta en az 100 bin kişi kullanırdı bu da genellikle ordularının yarısı gibidir bide bu persler sanslı ya kimsecikler yok yani yunanistanı yıksa güçlü dicem ama güçlü bi devlet var karsısında ya arablar yada çöl eşkiyalarını vurmuslar