HIV Enfeksiyonu Tanısında Kullanılan Tahliller Nelerdir?
1. Viral kültür yöntemleri: Virüs izolasyonu için duyarlı olmalarına rağmen pahalı, zaman alıcı testlerdir .Sık olarak kullanılmazlar.
2. Antikor tespit eden tahliller:Günümüzde sık olarak kullanılmaktadırlar.
ELISA TESTİ: İlk ticari ELISA test kitleri 1985 yılında Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’ de kan vericilerinde antikor taranması kullanıldı. ELISA testleri AIDS tarama ve tanısında yüksek duyarlılığa sahiptir. Günümüzde dünyada ve ülkemizde tarama ve tanı amaçlı olarak yaygın biçimde kullanılmaktadır.ELİSA testi pozitif çıkan hastalara % 100 HIV enfeksiyonu tanısı konulmaz ve aşağıda belirtilen Western Blot testi ile doğrulama yapılır.Bu nedenle sadece ELİSA testi pozitif çıkan hastalar hemen panik olmamalı ve doğrulayıcı tahlillerin de çıkmasını beklemelidir.
WESTERN BLOT TESTİ: Bu yöntem AIDS şüphesi olan hasta serumlarında, plazmalarında ve diğer vücut sıvılarında HIV antikorlarını tespit etmek için kullanılır. Western blot testi, pozitif ELISA testini doğrulamak amacıyla özellikle Referans laboratuarlarda antikorların hangi viral antijenlere karşı yapıldığını göstermek amacıyla uygulanır. . ELISA taraması yapıldıktan sonra ve pozitif olduğu iki kez pozitif sonuç veren serumlar Western blot ile analiz edilmelidir.Her laboratuvar ve hastanede çalışılan bir tahlil değildir.Örneğin Sağlık Bakanlığına bağlı bir kurum olan Ankara Refik Saydam Hıfzısıha Enstitüsü laboratuarlarında bu tahlil yapılmaktadırBuranın vereceği rapor HIV enfeksiyonu tanısında belirleyici olmaktadır.
RADYOİMMÜNOPRESİPİTASYON YÖNTEMİ: Western blot yönteminden daha detaylı ve zaman alıcı bir testtir. Western blot ile şüpheli bantlar görüldüğünde, HIV-1 HIV-2 ayrımında, pediatrik AIDS vakalarında referans laboratuvarları tarafından kullanılan bir yöntemdir. Western blot testinden daha spesifik ve sensitifdir.
İMMÜNFLORESAN YÖNTEMİ: HIV ile enfekte hücre kültüründen elde edilen hücrelerin bir lam üzerinde fiksasyonu ve üzerine konulan serum ile inkübasyonu sonucu muhtemel antikorların hücre içindeki antijenik yapılara bağlanması ile ilgili reaksiyon izlenerek yapılır.. Pahalı olması ve zaman alması nedeniyle sıkça kullanılmamaktadır.
VİRAL GENOM AMPLİFİKASYON TESTLERİ: (HIV RNA testleri) Pozitif ELISA ve Western blot testlerinin doğrulanmasında, serokonversiyon öncesi HIV enfeksiyonunu göstermede ve HIV ile infekte bebeklerin erken tanısında faydalıdır.
ALTERNATİF HIV TAHLİLLERİ:
Bunlar daha çok ticari ve pratik tanı amacıyla olup mutlaka uzman doktorların önerisi dahilinde yapılmalıdır.
*Tükürük testi: Tükürükteki antikorların ELISA ile saptanması, Western blot ile doğrulanması esasına dayanır.
*İdrar testi:
HIV Tahlillerine Genel Bir Bakış:
Akut HIV enfeksiyonunun ilk haftalarında standart ELISA ve Western blot testleri ile HIV antikorlarının çoğunlukla saptanamaz.Bu nedenle bu dönemde serum HIV p24 antijen seviyesi ölçülebilir. İlk 24 saat içinde bile yüksek p24 antijenemi seviyeleri tespit edilebilir. HIV enfeksiyonundan kuvvetle şüphenilen ve p24 antijenemi tespit edilemeyen hastalarda ise HIV RNA polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yapılmalıdır. Enfeksiyona yakalanma sonrası antikor oluşana kadar geçen süre 2-14 hafta (ortalama 21) gündür. Antiretroviral ilaçlarla profilaksi yapılması ve akut hepatit C enfeksiyonu, antikor oluşmasına kadar geçen süreyi 12 aya kadar uzatabilir. Virüsün vücuda girişini takiben %95 vakada 6-12 hafta içerisinde HIV’a karşı antikorlar gelişmektedir.