Yunan mitolojisine göre tanrı, insan, doğa arasındaki ilişkiler nedir?

Soru 5 : Yunan Mitolojisinde kadının yeri nedir?
Soru 6 : Mit türleri nelerdir ?

lütfen yardım.

Kadın, yüzyıllardan beri birçok tartışmanın odağı olmuştur. Bu çalışmada eski yunan mitolojisindeki kadın anlayışını tartışacağım. Bunu yaparken çeşitli mitlere başvuracağım ve kadın tanrıçaları ele alacağım. Çalışmanın sonucunda da kadın imgesinin yunan mitolojisindeki yerini tartışacağım. Son olarak, mitolojideki kadına bakışın daha sonraki görüşleri ne şekilde etkilediğini tartışacağım.

Tanrıların insanlarla ve diğer tanrılarla olan ilişkileri yunan mitolojisinin konularını oluşturmaktadır. Yunan mitolojisine göre tanrılar tıpkı insanlar gibi yaşıyorlardı. Tanrıların fiziksel olarak insan şeklinde olmaları ve insanlar gibi yaşamalarından dolayı insanlar tanrılardan fazla korkmuyorlardı. İnsanlar ve tanrılar arasındaki tek fark, tanrıların ölümsüz insanların ise ölümlü olmalarıydı.

Yunan mitolojisine göre başlangıçta kadınlar yoktu, toplumda sadece erkekler vardı. Prometheus’un gizlice ateşi çalıp insanlara vermesine baş tanrı Zeus çok sinirlenir ve bu topluma bir ceza vermek ister. Erkeklerden oluşan bu toplumu cezalandırmak için Zeus kadını yaratmaya karar verir. Bu kadını yaratırken her bir tanrıçadan değişik özellikleri alıp yarattığı kadına yükler. Zeus’un yarattığı bu ilk kadın Pandora’dır. Zeus Pandora’yı dünyaya gönderirken ona bir kutu armağan eder ve bu kutuyu kesinlikle açmamasını söyler. Ancak Pandora merakına yenik düşer ve bu kutuyu açar. Kutunun içindeki kötülükler, hastalıklar, keder, korku vs. dünyaya yayılmaya başlar. Pandora bunu fark eder ve hemen kutunun ağzını kapatır. Ancak kutunun içindeki bütün kötülükler dışarı çıkmıştır, kutuda kalan tek şey ise ümittir.

Yukarıda kısaca değindiğimiz bu kadının ilk yaratılış öyküsünden de anlaşılacağı üzere, kadın cezalandırma aracı olarak yaratılmıştır. Yani Zeus kadını kötülüklerle birlikte dünyaya göndererek insanlardan intikam almıştır.

Yunan mitolojisinde kadın sonradan yaratılan ikinci sınıf bir varlık olarak görülür. Ancak bu mitoloji kendi içerisinde, kadının önemi konusunda tezatlıklar da barındırmaktadır. Bir taraftan kadın yaşamın kaynağı olarak görülürken; diğer taraftan hırsın, kötülüğün kaynağı olarak görünmektedir. Tanrıçalardan birkaç örnek verirsek, Gaia toprak tanrıçasıdır ve bütün
tanrıların soylarının çıktığı ilk tanrıçadır. Afrodit (Aphrodite)aşk ve güzelliği simgeler. Hera baş tanrıçadır ve kötülükler yapar. Metis, bilgelik tanrıçası ve Ate hata ve günah tanrıçasıdır. Yani kadın hem çok istenen bir varlıktır hem de istenmeyen aşağılanan bir varlıktır.

yunan mitolojisinde kader

Yunan mitlerinde de kader ve kadercilik büyük rol oynamaktadır. Öyle ki sadece insanlar değil tanrılar da bu kader yolunda ilerlemek zorunda kalmıştır. Kader olmuş ve olabilecek her şeyden sorumludur ve önünde durmaya kalkan insan yada tanrı hepsini ezip yoluna devam eder. Eski tanrılardan titanların en büyüğü olan ve tüm titan soyu ve tanrıların babası kabul edilen Uranos bile kadere karşı duramamıştır ve kendi soyundan gelen Kronosun kendini tahtından edeceğini, çocuk doğmadan önce görmesine rağmen engelleme çabalarından hiç biri sonuç vermemiştir. Ve daha sonra aynı kaderi Kronosda paylaşmıştır. Öyle ki Kronos bu kaderi engellemek için doğan çocuklarını yiyecek kadar ileri gitmiştir ama Zeus’un yapacaklarına engel olamamıştır. Tanrılar Başbuğu Yüce Zeus babasını tahtından indirip kardeşlerini kurtarırken sadece kadere hizmet etmekteydi belki de. Ve bunun yanında Zeus çoğunlukla , kaderin uygulayıcısı olarak yanında yer almıştır. Yunan insanı bu kader ve kadercilik olayını o kadar ileri götürmüşler ki olacakları gören Kahinler, tanrılar tarafından yetiştirilip dünya üzerinde gezmeye başlamış. Bilgeliğin simgesi olan yunan tanrısı Apollon kader biliciliği ve kehanetler için Delphi yakınlarında adını kurulduğu yerden alan bir tapınak kurmuş ve insanların , yarı tanrıların, tanrıların geleceğe ait sorularına cevap bulmayı amaçlamıştır. Tabi Kahinlik sadece tanrılara ve tanrıların gözdelerine ait bir özelliktir. Belki de burada bile yanılıyordur tanırlar, belki de kaderin gözdelerinin özelliğidir bu ama bunu bilmemize imkan yok tabi ki. Hemen hemen tüm yunan kahramanları hikayelerinde bir maceraya atılmadan önce kahinlere baş vurarak geleceklerini ve onları neyin beklediğini öğrenmeye çalışmış ve çoğunlukla bu şekilde yollarına çıkacak tehlikeleri atlatmayı başarabilmişlerdir.
Yunan mitolojisinde kader kişileştirilerek Homerosun “Ilyada” ve “Odysseia”‘sında bolca yer almıştır. Homeros bunlara üç kader tanrıçası üç Moira “verici, dağıtıcı” demiştir. Yunan şairlerinde Hesiodos Theogonia’sında bu üç tanrıçanın isimlerini ve görevlerini şöyle sıralamıştır. Klotho yaşam ipini dokur, Lakhesis yaşam ipinin boyunu belirler, Atropos ise yaşam ipinin kesilmesinde görev alır. Bu üç tanrıça bazen hikayelerde kahramanlara yardım etmiş bazen de onların yaşam iplerini kesmişlerdir.
Yunan tarihinde bir çok tanrı, tanrıça, kral kadere meydan okumaya veya onu değiştirmeye çabalamış ama hiçbir zaman başarılı olamamışlardır.
Bazen de kader seçimi kahramanlara bırakmıştır. Tıpkı büyük Yunan kahramanı Akhilleus’da olduğu gibi. Annesi Irmak tanrısı olan Akhilleus’a kader iki seçenek sunmuştu ve bunu biliciler aracılığıyla bildirmişti. İlk seçenek uzun ama basit sade bir yaşam ikinci seçenek ise kısa ama çok şöhretli kahramanlara yaraşır bir yaşam. Akhilleus ikinci tercihi isteyerek yapmış ve kader ona nerede öleceği bilgisini bile vermişti. Ama yüce kahraman korkmadan öleceği ana doğru hızla ilerlemiş ve Troia savaşının sonlarına doğru Troia kahramanlarından Paris’in attığı ve tanrı Apollon tarafından yönlendirilen bir okla vurularak Hadese olan uzun yolculuğuna çıkmıştır.