WHO - Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization)

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)

(World Health Organization-WHO)
sağlık koşullarının iyileştirilmesi yönünde uluslararası işbirliğini sağlamak amacıyla 1948’de kurulan, Birleşmiş Milletler’e (BM) bağlı uzmanlık kuruluşu. Milletler Cemiyeti Sağlık Teşkilatı (1923) ile Paris’teki Üluslararası Toplum Sağlığı Dairesi’nin (1909) salgın hastalıkların denetimi, karantina önlemleri ve ilaç standardizasyonuyla ilgili görevlerini devralan WHO kuruluş yasasıyla bütün halkların “olabildiğince en yüksek sağlık düzeyine” erişmesini sağlamaya yönelik geniş yetkilerle donatılmıştır. WHO’nun tanımına göre sağlık, “yalnızca hasta ya da sakat olmamak değil, fiziksel, ruhsal ve toplumsal bakımdan eksiksiz esenlik durumu”dur.

Merkezi Cenevre’de bulunan WHO’nun bütçesi, üye devletlerin ödeme güçleriyle orantılı katkıları ile BM’nin teknik yardım programından ayrılan kaynaklardan oluşur. Örgütün üç temel organı vardır: Her yıl toplanarak genel politikaları belirleyen Dünya Sağlık Meclisi; bu kurulca üç yıllık dönemler için seçilen ve sağlık uzmanlarından oluşan Yürütme Kurulu; İskenderiye, Brazzaville, Kopenhag, Yeni Delhi, Manila ve Washington, D.C.’de bölge büroları ve gezici sağlık personeli bulunan sekreterlik.
WHO’nun çalışmaları başlıca üç grupta toplanır:

1) Örgüt, araştırma ve bilgi alışverişi hizmetleri sağlar, uluslararası sağlık yönetmeliklerini hazırlar. Örneğin ülkeler arasında ticareti ve hava ulaşımını engellemeksizin karantina önlemlerini standartlaştırmaya yönelik yönergeler bunlar arasındadır. WHO ayrıca aşıların kullanımıyla ilgili son gelişmeler, kanser araştırmaları, beslenmeyle ilgili buluşlar, uyuşturucu alışkanlığının denetlenmesi ve radyasyonun sağlığa zararları gibi konularda bütün ülkelere bilgi sağlar.

2) WHO bulaşıcı ve bölgesel hastalıkların denetim altına alınmasına yönelik önlemleri destekler; ülke çapında aşılama programları, antibiyotik ve böcek öldürücü ilaçların kullanımı konusunda bilgilendirme, erken tanı ve hastalıkları önlemede laboratuvarların ve tıbbi araçların geliştirilmesi, içme suyu ve koruyucu sağlık sistemlerinin sağlanmasına yardım, kırsal nüfusun sağlık eğitimi gibi amaçlarla kitlesel kampanyalar düzenler. Bu kampanyalar sonucunda verem, sıtma ve zührevi hastalıklara karşı bazı başarılar kazanılmış, kolera, trahom, sârıhumma ve frambeziye karşı mücadelede önemli gelişmeler sağlanmıştır.

3) Örgüt, üye ülkelerin toplum sağlığı çalışmalarını güçlendirme ve genişletme çabalarını özendirir; uzun süreli ulusal sağlık programlarının hazırlanmasında teknik danışmanlık sağlar; alan araştırmaları ve uygulama projelerinin yürütülmesi amacıyla uluslararası uzman ekipleri gönderir; yerel sağlık merkezleri kurulmasına, sağlık ve bakım personelinin eğitimine yönelik ulusal kurumların geliştirilmesine yardımcı olur; yerinde eğitim çalışmaları için öğretmenler sağlar; hekimlere, toplum sağlığı yöneticilerine, hemşirelere, sağlık denetçileri ile laboratuvar teknisyenlerine yurt dışı bursları verir.

Dünya halklarının daha çok sayıda ve daha iyi eğitim görmüş hekimlere, yardımcı sağlık personeline ve daha yeterli sağlık hizmetlerine duyduğu gereksinim karşısında, WHO’nun para ve personel kaynakları kuşkusuz çok sınırlıdır; ama daha sağlıklı bir dünya yaratma çabasında örgütün uluslararası önemi gün geçtikçe artmaktadır.

Dünya sağlık örgütü
(World Health Organization) [WHO]

22 temmuz 1946 tarihli New York sözleşmesi ile kurulan BM uzmanlık kuruluşu (1948’den başlayarak). ilk uluslararası sağlık konferansı 1851-52'de Paris'te yapıldı; ancak mer kezi Roma'da olan Uluslararası kamu sağlık koruma ofisi 1907‘de kuruldu (bu gün WHO bünyesindedirJ.MC Sağlık koruma örgütü ve Amerıkalılaraıası sağlık bürosu (1923) bu etkinliği tamamlıyordu. VVHO'nun merkezi Cenevre’dedir, ancak yönetim altı bölgeye dağıtılmıştır (Afrika, Amerika, Güneydoğu Asya, Avrupa, Doğu Akdeniz, Pasifik), ayrıca büroları (Braz zaville, Washington, Yeni Delhi, Kopenhag, İskenderiye, Manila) ve bölgesel komiteleri vardır.

Dünya sağlık örgütünün, salgın hastalıklara karşı, hastalık kaynaklarının ortadan kaldırılması ve yaygınlaştırılmış aşılamalar yoluyla yürüttüğü uğraş büyük ölçüde başarılı sonuçlara ulaştı (özellikle çiçek ve sıtmaya karşı). VVHO’nun etkinliği asıl olarak hükümetler düzeyinde (özellikle üçüncü dünyada) yardımda bulunma ve devletler, hükümetlerarası organlar (UNİCEF, Unesco, ILO, BM Kalkınma programı vb.) ve hükümetlerdışı uluslararası örgütler (Kızılhaç) arasında eşgüdüm sağlama temeline dayanmaktadır. Örgüt, salgın hastalıklara karşı önlemleri ve karantinayı düzenleyen “Uluslararası Sağlık tüzüğü"nü hazırlamıştır. Türkiye, 9 haziran 1947 tarih ve 5062 sayılı yasa ile New York sözleşmesini onaylayarak örgüte katılmıştır.