Arama

Norveç ve Norveç Tarihi

Güncelleme: 11 Kasım 2008 Gösterim: 18.081 Cevap: 3

Cevap Yaz

kompetankedi

VIP Bir Dünyalı

5 Ekim 2006 Mesaj #1

VIP Bir Dünyalı

Norveç tarihi hakkında yazılmış ilk yazılı dökümanlara göre, ülke topraklarında, 9. yüzyıla kadar, Alman kabilelerinin kurmuş olduğu birçok küçük krallıklar vardı. 872 yılında Kral Harold the Fairhaired, bu krallıkları tek bir Norveç Krallığı altında birleştirdi. O zamanlar ülke, Nortuagua veya Nordveg adıyla bilinirdi.

Sponsorlu Bağlantılar

1000 yılına kadar Norveç'in ilk yerlileri olarak bilinen Vikingler, yaptıkları sağlam gemilerle Avrupa'da birçok yerlere saldırdılar. İnsanların korku içinde yaşamalarına sebep oldular. Gittikleri yere kan, vahşet, ölüm ve korku götürüyorlardı. Fakat çok geçmeden ekonomik sıkıntılar sebepiyle meydana gelen iç çatışmalar, Norveç'i huzursuz bıraktı.

Arkasından 14. yüzyıl başlarında "Kara Ölüm" adını verdikleri veba hastalığı Norveç halkına ölüm ve dehşet getirdi. Hemen hemen nüfusun yarısı bu hastalıktan öldü. Hıristiyanlığın ülkeye girdiği sıralarda, mükemmel olan tarım, ticaret ve denizcilik felce uğradı. Norveçlilerin deniz üstünlüğünün yerini, derin ve acı bir fakirlik aldı.

1397 yılında İsveç, Danimarka ve Norveç, Danimarka Kralı idaresi altında Kalmar birliğini kurdular. 1523'te İsveç bu birlikten ayrıldı. 1814 yılına kadar Danimarka'ya bağlı olarak yaşayan Norveç, 17 mayıs 1814'te Eidsvoll'da bir bağımsızlık deklerasyonu yayınladı. Yeni bir meclis açarak, ilk anayasasını hazırladı. 1905 yılında Danimarkalı Prens Charles'in Norveç Kralı ilan edilmesiyle de, ülke tam bağımsız bir krallık haline geldi.

Norveç Birinci Dünya Savaşı esnasında tarafsızlığını ilan etti. Buna rağmen, savaş boyunca 2000 Norveçli denizci öldürüldü. İkinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde Norveç yine tarafsız idi. Fakat Almanlar, 9 Nisan 1940 tarihinde İskandinavya Yarımadasına taarruz etti. Norveç, 1945 yılına kadar Alman işgali altında kaldı. Alman Nazi iktidarı, 35.000 Norveçliyi tevkif etmiş ve 1500'ü aşkın Yahudiyi yerlerinden kovmuştu. Bunun üzerine Norveç, müttefikler tarafında yer aldı. Ülkenin işgali 8 Mayısta Almanların çekilmek zorunda kalmasıyla son buldu. Sürgüne gönderilmiş olan Kral Haakon, ülkesine dönerek tekrar Norveç birliğini sağladı.

Savaşın getirdiği felaketler Norveç'i oldukça yıpratmıştı. Müttefik kuvvetlerin, Alman ordularını mağlup etmesiyle, Alman işgalinden kurtulan Norveç yine müttefik kuvvetlerin dış yardımlarıyla ekonomisini çıkmazdan kurtarabildi. ABD'nin sağladığı 350 milyon dolarlık Marshall Planı yardımı Norveç'i rahatlattı. Batı ve Doğu arasında stratejik bir mevkide yer alması ve Rusların Çekoslovakya'yı işgal etmesi yüzünden 4 Nisan 1949'da NATO'ya katıldı.

1930 yılından beri iktidarda bulunan İşçi Partisi, 1965 yılında anti-sosyalist partilerin koalisyona gitmeleri üzerine düştü. Yerine Merkez Partili Per Borten başkanlığındaki koalisyon hükümeti geldi. 1971 yılında Ortak Pazar üyeliği için ortaya çıkan meseleler sebepiyle bu hükümet de düştü. 1972 de yapılan halk oylaması neticesinde Ortak Pazar üyeliği, %47 kabule karşılık %53 hayır oyu ile reddedildi.

1981 seçimlerinde anti-sosyalist iktidar, ezici bir üstünlükle tekrar hükümet oldu. Yeni hükümet, Muhafazakar Parti liderliğinde ülke yönetimini ele aldı. 1985 seçimlerini İşçi Partisi kazanarak Brundtland başbakan oldu. 1989 seçimlerinde İşçi Partisinin oy kaybetmesi üzerine Brundtland 1989 Eylülünde başbakanlıktan çekildi. Muhafazakar Parti başkanı Jan Peder Syse başkanlığında azınlık hükümeti kuruldu.

1990'da Norveç'in Avrupa topluluklarıyla münasebetlerinin geleceği konusunda Muhafazakar Parti kendi içinde anlaşmazlığa düşmesi üzerine hükümet istifa etti. Yerine yeniden İşçi Partisi azınlık hükümeti kurdu. Ülkenin çok sevlien kralı V. Olav'ın 17 Ocak 1991'de ölümü üzerine tahta oğlu V Harold geçti. Hükümet 1992'de Avrupa Ekonomik Alanına katılma anlaşması imzaladı. Arkasından parlemantoda onaylanan kararla hükümet AT'ye üyelik başvurusunda bulundu.

*

BEĞEN Paylaş Paylaş

Son düzenleyen kompetankedi; 24 Mart 2007 15:12

Kedinin Gözüyle

Cevapla

BARIŞ

Ziyaretçi

30 Ekim 2006 Mesaj #2

Ziyaretçi

Sponsorlu Bağlantılar

NORVEÇ

Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Norveç Krallığı

kısa şekli : Norveç

Yerel tam adı: Kongeriket Norge

yerel kısa şekli: Norge

Yönetim biçimi: Meşruti Krallık

Başkent: Oslo

İdari bölümler: 19 bölge; Akershus, Aust-Agder, Buskerud, Finnmark, Hedmark, Hordaland, More og Romsdal, Nordland, Nord-Trondelag, Oppland, Oslo, Ostfold, Rogaland, Sogn og Fjordane, Sor-Trondelag, Telemark, Troms, Vest-Agder, Vestfold

Bağımlı toprakları: Bouvet Adası, Jan Mayen, Svalbard

Bağımsızlık günü: 7 Haziran 1905

Milli bayram: Anayasa Günü, 17 Mayıs (1814)

Anayasa: 17 Mayıs 1814, 1884 yılında değiştirilmiştir.

Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), CBSS (Baltik Ülkeleri Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), NAM, NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi),NC, NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NIB (İskandinavya Yatırım Bankası), NSG, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü),OPCW, OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), UN (Birleşmiş Milletler), UN Güvenlik Konseyi, UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOP (BM Prevlaka Gözlem Misyonu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WEU (Batı Avrupa Konseyi), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC

Coğrafi Verileri

Konum: Kuzey Avrupa'da, Kuzey Denizi ve Kuzey Atlas Okyanusu arasında, İsveç'in batısında yer alır.

Coğrafi konumu: 62 00 Kuzey enlemi, 10 00 Doğu boylamı

Haritadaki konumu: Avrupa

Yüzölçümü: 324,220 km²

Sınırları: toplam: 2,515 km

sınır komşuları: Finlandiya 729 km, İsveç 1,619 km, Rusya 167 km

Sahil şeridi: 21,925 km

İklimi: Kıyı boyunca ılıman iklim görülür. Kuzey Atlas akımının etkisiyle sıcaklık değişiklikleri ortaya çıkar.

Arazi yapısı: Buzulludur. Çoğunlukla yüksek platolar ve dik dağların arasında verimli vadiler yer alır. Ovalar küçük ve dağınıktır. Kıyıda derinliklerden başlayan fiyortlar yer alır. Kuzeyde arktik tundra bölgesi vardır.

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Norveç Denizi 0 m

en yüksek noktası: Galdhopiggen 2,469 m

Doğal kaynakları: petrol, bakır, doğal gaz, nikel, demir, çinko, kurşun, balık, kereste, hidro enerji.

Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %3

otlaklar: %0

ormanlık arazi: %27

diğer: %70 (1993 verileri)

Sulanan arazi: 970 km² (1993 verileri)

Doğal afetler: Toprak kaymaları, çığ düşmeleri

Nüfus Bilgileri

Nüfus: 4,503,440 (Temmuz 2001 verileri)

Nüfus artış oranı: %0.49 (2001 verileri)

Mülteci oranı: 2.11 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)

Bebek ölüm oranı: 3.94 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)

Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 78.79 yıl

erkeklerde: 75.87 yıl

kadınlarda: 81.92 yıl (2001 verileri)

Ortalama çocuk sayısı: 1.81 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)

HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: 100 den az (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,600 (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 8 (1999)

Ulus: Norveçli

Nüfusun etnik dağılımı: Norveçliler (Nordic, Alpine, Baltic), Sami 20,000

Din: Evangelist Lutherciler %86, diğer Protestan ve Roma Katolikleri %3, diğer %1, bilinmeyen %10 (1997)

Diller: Norveççe (resmi)

Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler

toplam nüfusta: %100

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

asla_asla_deme

VIP Never Say Never Agaın

11 Kasım 2008 Mesaj #3

VIP Never Say Never Agaın

Avrupa'nın kuzeyinde bir kıyı ülkesi olan Norveç, İskandinav Yarımadası' nın kuzeyini ve batısını kaplar. Kuzey Buz Denizi'nin kuzeyindeki Svalbard adalar grubu, Barents Denizi'ndeki Ayı Adası, Grön-land Denizi'ndeki Jan Mayen Adası ve Antarktika'da yer alan büyük Kraliçe Maud Arazisi de Norveç'e bağlıdır. Norveç Avrupa' nın beşinci büyük ülkesidir. Ne var ki, çok dağlık olduğu için büyüklüğüne oranla nüfusu çok azdır. Norveç'in komşu ülkeleri İsveç, Finlandiya ve SSCB'dir.Norveç'in İsveç'le olan sınırını Kjölen (Gemi Omurgası) adı verilen sıradağlar oluşturur. İskandinav Yarımadası, tersine çevrilmiş ve ortasında omurgası görülen kocaman bir gemiye benzer. Norveç'in güneye doğru genişlediği yerde yüksek bir dağ kütlesi ve yaylalar yer alır. Buradaki Jotunheimen'de (Devlerin Evi), 2.440 metreyi aşan yükseklikleriyle ülkenin en yüksek dağları olan Galdhöpiggen ile Glittertinden vardır.
Norveç'in doğal yapısındaki en çarpıcı görüntüleri fiyortlar oluşturur. Fiyortlar, dağ yamaçları arasından karanın içlerine uzanan ince uzun deniz kollarıdır. Buzulların oyduğu vadilere deniz suyunun dolmasıyla oluşan fiyortlar genellikle çok derindir. Kıyıdan Jo-tunheimen yakınlarına kadar sokulan Sogna Fiyordu hemen hemen 180 km uzunluğundadır; en derin yeri de 1.305 metreyi bulur.Norveç'in uzun kıyı şeridini kaplayan irili ufaklı, 150 bin dolayında ada kıyıya bir dantel görünümü verir. Bu adalar ülkenin ticari yaşamında büyük önem taşır. Çünkü balık avında ya da fiyortlardaki kentler arasında ticarette kullanılan küçük tekneler, açık denize çıkmak zorunda kalmadan anakarayla adlar arasındaki dar geçitlerden geçebilme tedir.

YÜZÖLÇÜMÜ: 323.878 km2.
NÜFUS: 4.228.000 (1989).
YÖNETİM: Anayasal krallık.
BAŞKENT: Oslo.
DOĞAL YAPI: Bir bölümü Kuzey Kutup Dairesi içinde kalan, uzun, dar ve dağlık bir ülkedir. Yarlarla kaplı olan kıyılarda 150 bin dolayında ada bulunur. Fiyort adı verilen dar ve derin deniz uzantıları ülkenin içlerine kadar sokulur.
ÖNEMLİ KENTLER: Oslo, Bergen, Trondheim, Stavan-ger, Baerum, Kristiansand, Drammen.
BAŞLICA ÜRÜNLER: Arpa, yulaf, buğday, patates, kereste, canlı hayvan; petrol, demir cevheri, alüminyum, demir alaşımları, gübre, kimyevi maddeler, çinko, bakır; kömür.
SANAYİ: Açık deniz petrol ve doğal gaz kuyuları, ağır makine sanayisi, maden ergitme, ormancılık, balıkçılık, madencilik, kâğıt ve kimyasal maddeler üretimi.
EĞİTİM: 7-16 yaşları arasındaki çocuklar için zorunludur. Okuryazar oranı yüzde 100'ü bulur.

Kıta Avrupa'sındaki en büyük buzul alanı olan Jostedalsbreen, Sogna Fiyordu'nun kuzey kollarındaki sulara sütümsü bir renk veren buzulları besler. Ülkenin kuzey ucunda, Laponlar'ın yaşadığı Finmark' taki ırmaklar geniş ve su ulaşımında kullanılabilecek kadar ağır akışlıdır. Ama Norveç ırmaklarının çoğu aşırı hızlı aktığı için ulaşıma elverişli değildir, bazılarında yüksek çağlayanlar bulunur. Irmaklardan, ormanlardan kesilen ağaç kütüklerinin yüzdürülerek taşınmasında, daha da önemlisi, elektrik enerjisi üretiminde yararlanılır. Röros ve Oslo arasındaki Glomma vadisi gibi birçok bölgedeki engebeler yüzünden, kara ve demiryolları büyük ırmakların vadilerinden yararlanılarak yapılabilmiştir. Ülkenin güney kıyılarında yer alan alçak bölgeler Oslo Fiyordu çevresinde ve aşağı Glomma vadisindedir. Norveç'in en verimli ve yoğun nüfuslu yeri de burasıdır.
Norveç'in batı kıyısında sert rüzgârlara ve kışın kar fırtınalarına sık rastlanırsa da, iklim iyice kuzeyde bulunan bir ülke için oldukça ıhman sayılır. Limanlar kışın buz tutmaz. Buna Atlas Okyanusu'nu geçerek gelen ılık ava ve Kuzey Atlas Okyanusu Akıntısı sden olmaktadır. İç kesimlerde kışlar sert ve yoğun kar yağışlıdır. Laponlar'ın yaşadığı Kuzey Norveç'e "gece yarısı güneşi ülkesi" denir. Kuzey Burnu'nda güneş yazları iki aydan daha uzun bir süre batmaz; kışın da gene iki aydan uzun bir süre ufuk çizgisinin üstüne çıkmaz. Trondheim gibi görece güneyde bulunan yerlerde bile haziran ayı boyunca hiç gece olmaz. Bitki örtüsünün oldukça seyrek olmasına karşılık, Norveç'in vadileri yazın yaban çiçekleriyle donanır. Büyük ladin ve çam ormanları vardır. Daha yüksek yerlerde ardıçların arasında huşağacı ve üvez yetişir. Yüksek yaylalar yosun ve likenlerle kaplıdır. Norveç'in başlıca yabanıl hayvanları tilki, geyik, rengeyiği ve doğudaki ormanlarda bulunan sığındır. Çok az olmakla birlikte kuzeyde kutup ayısı, vaşak ve kurt görülür. Lemmingler düzenli olmayan ilginç göçleriyle dikkat çeker (bak. lemmıng). Tavşan ve ormantavuğu başlıca av hayvanlarıdır. Laponlar rengeyiği sürülerini Finmark'ta yetişen yosunlarla besler.

Halk

Vikingler'in torunları olan Norveçliler, uzun boylu, sarışın ve mavi gözlüdür. Küçük bir azınlık oluşturan Laponlar ise kısa boylu ve esmerdir. 7 ile 16 yaşlan arasında eğitim parasız ve zorunludur. Norveç dilinin iki farklı biçimi vardır; okullarda bunların ikisi de öğretilir. Norveç dilinin Danca'dan etkilenmiş olan biçimi "resmi Norveççe" ya da "kitap Norveç-çesi" olarak adlandırılır. "Yeni Norveççe" adı verilen öbür biçimi ise eski İzlanda dili ile kırsal bölgelerde konuşulan lehçelerden geliştirilmiştir. İki dili birbirine yaklaştırıp ortak bir dil oluşturma çabaları sürmektedir. Halk genellikle Protestan'dır.
Norveçliler kayak, kayakla atlama ve öbür kış sporlarında çok ustadır. Çocuklar neredeyse yürümeye başlar başlamaz kayakla kaymayı öğrenir. Yelkencilik, tenis ve futbol da sevilen sporlardandır.
Başlıca Norveç kentlerinin hepsi aynı zamanda deniz limanlarıdır. 1925'e kadar Kristiania adıyla bilinen başkent Oslo'nun nüfusu yarım milyona yaklaşır . Ülkenin ikinci en büyük kenti, batı kıyısında bulunan, yedi dağla çevrelenmiş Bergen'dir. Bu kentte parlak renklere boyanmış evler, sivri çatılı depolar ve işlek bir liman vardır. Bergen ortaçağda Hansa Birliği'ne üyeydi Kuzeydeki eski başkent Trondheim' ın güzel katedralinde bir zamanlar Norveç kralları taç giyerdi. Güneybatıdaki Stavanger' de çok sayıda ahşap evden başka 11. yüzyılda bir İngiliz piskoposun yaptırdığı katedral bulunur. Kırsal kesimdeki evlerin çoğu ahşaptır; 12. yüzyılda yapılmış bazı ahşap kiliseler hâlâ ayaktadır.

Sanayi, Tarım ve Balıkçılık

II. Dünya Savaşı'ndan sonra ileri sanayi ülkeleri arasına giren Norveç'te, geçmişte balıkçılık, kerestecilik, gemi yapımı ve deniz taşımacılığı önemliydi. Norveç topraklarında petrol yoktu. Ama Kuzey Denizi'nde 1970'ten sonra başlatılan arama çalışmaları sonucu Norveç'e ait bölge içinde Batı Avrupa'nın en zengin petrol ve doğal gaz yatakları bulundu. Büyük bölümü dış ülkelere satılan petrol ülke için önemli bir gelir kaynağıdır. Ülkenin tek kömür yatağı Svalbard adalar grubundan Spitsbergen'dedir. SSCB sının yakınındaki Varanger Fiyordu çevresinden ve bazı başka yataklardan demir cevheri elde edilir. Titan üretmekte yararlandan ilmenit yatakları çok zengindir. Ayrıca kükürt ve bakır çıkartılır. Hidroelektrik santrallardan elde edilen enerjinin büyük bölümü yurtdışından getirtilen maden cevherlerinin ergitilmesinde kullanılır. Alüminyum ve demir alaşımları bu sanayi dalının başlıca ürünleridir. Norveç dışarıya işlenmiş alüminyum ve nikel satar. Öbür sanayi dalları azotlu gübre üretimi, kerestecilik, gazete kâğıdı üretimi ile gemi ve petrol platformu yapımını içeren mühendislik işleridir.
Norveç'te, çiftçilikle uğraşanlar sanayide çalışanlardan daha azdır. Başlıca ürünler, hayvan yemi olarak kullanılan saman ve kök bitkilerle arpa, yulaf ve patatestir. Buğday üretimi artmakla birlikte Norveç'in tahıl gereksiniminin büyük bölümü hâlâ dışarıdan satın alınarak sağlanmaktadır. Çiftçilerin çoğu kendi topraklarını işler. Kürk elde etmek için mavi tilki, gümüş renkli tilki ve mink beslenir. Norveç'in balık avlama alanı çok geniştir. En çok morina, kaplin ve çaça avlanır. Ama aşırı avlanma yüzünden balık sayısı giderek azalmaktadır. Örneğin, ülkenin kıyı sularında ringa balığının soyu hemen hemen tükenmiştir. Avlanan balıkların bir bölümünden balık unu ve yağı elde edilir, geri kalanı da konservelenir. Bahar ve yazları Kuzey Buz Denizi'nde fok avlanır. Norveç bir zamanlar balina avcılığında dünyanın başta gelen ülkesiydi

Ulaşım

Norveç gibi dağlık ve karlı ülkelerde kara ve demiryollarının yapımı ve bakımı zor ve pahalıdır. Ülkeyi boydan boya geçen bir demiryolu Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyindeki Bodö'ye kadar uzanır. İsveç'te çıkarılan demir cevheri Norveç'in en kuzeyindeki Nar-vik limanına trenlerle taşınır. 2.400 kilometrelik bir karayolu Oslo'dan SSCB sınırındaki Kirkenes'e uzanır.
Yaygın kara ve demiryollarına karşın, Norveç'in ana ulaşım yolu denizdir. Kıyı boyunca ve fiyortların içlerinde küçük buharlı ve motorlu tekneler kullanılır. Kıyı gemiciliğinin yanı sıra, Norveç dünyanın en büyük deniz ticaret filolarından birine sahiptir. Gemilerin yarısı petrol tankerleridir; geri kalanların çoğu başka ülkeler arasında mal taşıyarak Norveç'e gelir sağlar. Uluslararası seferler yapan İskandinav Havayolları (SAS) bir Norveç, İsveç ve Danimarka ortaklığıdır.

Tarih

Norveç kıyılarında İÖ 7000'lerde insanların yaşamış olduğu, bulunan ilkel taş aletlerden anlaşılmaktadır. İÖ 5000'lerde avcılık ve balıkçılık yapan toplulukların bulunduğu Norveç'te İÖ 3000'lerde tarım ve hayvancılık yapılmaya başladı. İskandinav ülkelerinin eski halkları olan Vikingler İS 8. ve 11. yüzyıllar arasında Avrupa'nın çeşitli bölgelerine akınlar düzenlediler ve kıtanın büyük bölümünü ele geçirdiler. Bu seferler sırasında Konstanti-nopolis'e (bugün İstanbul) kadar geldiler; İrlanda, İzlanda ve Grönland'a yerleştiler. Hatta bazıları Kuzey Amerika kıyılarına ulaştı. Vikingler, çoktanrılı dinlerini bırakıp Hıristiyan olmadan önce çok hareketli ve savaşçı bir kavimdi
Norveç İS 872'de, düşmanlarını yeninceye kadar saçlarını kesmemeye yemin eden ve Sarışın ya da Güzel Saçlı Harald olarak tanınan I. Harald'ın önderliğinde tek krallık halinde birleşti.
1000 dolaylarında Norveç'te Hıristiyanlık yayılmaya başladı. Kral Olav Tryggvason'un halkı zorla Hıristiyanlaştırma girişimi kabile şeflerinin tepkisine yol açtı. Sonradan Aziz Olav olarak anılan kuzeni II. Olav onun bu çabasını sürdürdü. Bu yüzden çıkan savaştan sonra Norveç'in yönetimi 1030'da İngiltere ve Danimarka Kralı Canute'un eline geçti. Canute ölünce Aziz Olav'ın oğlu I. Magnus Norveç kralı oldu (1035-47).
13. yüzyıla kadar Norveç kralları hem kendi ülkelerini, hem de İskoçya'nın bir bölümü ile Hebrid, Shetland, Orkney ve Far Öer adalarını, İzlanda'yı ve Grönland'ı yönettiler. 1319'da Norveç ile İsveç tek kralın yönetiminde birleşti. 1397'de Danimarka'nın da onlara katılmasıyla iç işlerinde özerk, ama ortak bir dış politika izlemeyi amaçlayan Kalmar Birliği oluştu. İsveç'in 1523'te bağımsızlığını kazanarak ayrılmasıyla bu birlik dağıldı. 1536'da ise Norveç doğrudan Danimarka'ya bağlandı ve 1814'te Danimarka egemenliği kırılıncaya değin bağımsızlığını kazanamadı. 17 Mayıs 1814 günü bağımsız bir krallık olan Norveç bağımsızlığına destek sağlayamadı ve bu kez de İsveç krallığına bağlandı. İsveç kralı iki ülkenin de kralıydı; ama Norveç'in kendi içişlerini yürütecek bir hükümeti, parlamentosu ve yasaları vardı. 19. yüzyılın ikinci yarısında Norveç'te güçlü bir bağımsızlık isteği ortaya çıktı. Sonuçta ülke 19()5'te İsveç'ten ayrıldı ve bağımsız bir krallık oldu.
Norveç I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı. II. Dünya Savaşı başladığında da, tarafsız kalacağını duyurdu. Ama 1940 Nisan'ında Norveç'e saldıran Almaı 1ar, Norveç ve Müttefik birliklerinin direnişini kırdılar. Kral hükümet üyeleriyle birlikte İngiltere'ye sığındı. Almanlar, adı sonradan birçok ülkede hain anlamında kullanılan Norveçli Vidkun Quisling yönetiminde bir hükümet kurdular. Ama Norveç halkı Almanlar'ı ülkesinden kovmak için var gücüyle mücadele etti. Balıkçı tekneleri Norveç'ten Shetland Adaları'na mülteci götürmek ve oradan aldıkları Müttefik ajanlarını ülkeye sokmak için öyle sık sefer yapıyordu ki, "Shetland otobüsüne binmek" halk arasında yaygın bir terim oldu. Savaştan sonra Norveç NATO'ya (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) katıldı.Storting adı verilen Norveç parlamentosu, 18 yaşını doldurmuş kadın ve erkek yurttaşların oylarıyla dört yıl için seçilen üyelerden oluşur.

Kültür ve Sanat Yaşamı

Norveç birçok ünlü sanatçı ve yazar yetiştirmiştir. Norveç halk müziğinin ruhu,Ole Bull'un (1810-80), Johan Svendsen'in (1840-1911) ve Edvard Grieg'in bestelerinde yaşar. Eski Norveç edebiyatı büyük ölçüde, saga adı verilen eski Norveç masallarından oluşur . Saga'ların çoğu İzlanda'ya yerleşen Norveçliler'ce yazılmıştır. Norveç'in en ünlü çağdaş yazarları arasında şair, romancı ve oyun yazarı Björnstjerne Björnson (1832-1910), romancı Knut Hamsun (1859-1952) ve romancı Sigrid Undset (1882-1949) sayılabilir. Henrik Ibsen çağının en büyük oyun yazarlarından biri olarak kabul edilir Norveçli sanatçı Edvard Munch (1863-1944) Dışavurumcu akımın başta gelen ressamlarındandır. Oslo'daki Frogner Parkı' nı çok büyük boyutta erkek, kadın ve çocuk heykelleriyle donatan usta heykelci Gustav Vigeland (1868-1943) da Munch gibi dünya çapında ünlüdür.

Halkın okumaya çok meraklı olduğu Norveç'te her yıl 5.000'in üstünde yeni kitap yayımlanır. Zengin bir tiyatro geleneği vardır ve kurumlaşmış tiyatrolardan başka birçok gezici tiyatro ülkenin her yanına çeşitli tiyatro oyunlarını götürmektedir.
Norveç kâşifleriyle de tanınan bir ülkedir. Ünlü kâşifler Roald Amundsen ve Fridtjof Nansen'e ilişkin bilgileri kendi maddelerinde bulabilirsiniz. Öbür ünlü Norveçli kâşifler, Kızıl Erik ve Leif Eriksson ile günümüz gezgini Thor Heyerdahl'dır . Norveçli bilim adamı Vilhelm Bjerknes (1862-1951) ve oğlu Jacob (1897-1975) ise hava tahmini konusunda önemli çalışmalar yürütmüşlerdir.

MsxLabs & TemelBritannica

BEĞEN Paylaş Paylaş

Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....

Cevapla

Misafir

Ziyaretçi

11 Kasım 2008 Mesaj #4

Ziyaretçi

Norveç
Vikipedi & MsXLabs.Org

Kongeriket Norge

Bayrak

Amblem

Norveç resmi adıyla Norveç Krallığı (Norveççe: Kongeriket Norge, Kongeriket Noreg). Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya Federasyonu ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilmektedir.

Anayasal monarşi ile yönetilen ülkenin başkenti Oslo'dur. 324,220 km² alana yayılan Norveç'in, Finlandiya ile 729, İsveç ile 1.619, Rusya ile 167 kilometre sınırı vardır ve 21.925 kilometrelik çok uzun bir sahil şeridi vardır.
Norveç; İsviçre ile birlikte Avrupa'nın en gelişmiş ülkesidir. Birleşmiş Milletler kaynaklarına göre, yaşam standartlarının zirvede olduğu ülkedir. Diğer yandan, suç oranının en düşük olduğu ülkedir. Ülkede yılda bazen bir veya iki cinayet olduğu görülmektedir. Buna karşın ülke intihar oranlarında Avrupa oranlarının üstündedir. Öte yandan sosyal devlet anlayışının tavan yaptığı ülkedir, bireye değer verilir. Sosyal güvenlik sistemi çok gelişmiştir.
Norveç Avrupa ortalamasının üstünde yaşam standartına ve ekonomik gelişmişliğe sahip olduğu için Avrupa Birliği'ne girmek istememektedir. Zira, ülke kıyılarındaki petrol rezervlerinin zenginliği ve dünya ve Avrupa balıkçılık sektörünü elinde bulundurması ile tanınmaktadır. Avrupa Birliği'ne olumsuz yaklaşmalarının bir nedeni de balıkçılık sektörünü olumsuz etkileyeceği yönündeki çekinceleridir. Öte yandan; Norveç, İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn ile birlikte EFTA (Avrupa Serbest Dolaşım Örgütü) üyesidir ve bu örgütü terk edip AB'ye geçmeyi istememektedir.

Avrupa Birliği'nin ısrarları işe yaramamaktadır. Zira ülkede iki kere referandum yapılmış ikisinde de Avrupa Birliği'ne red çıkmıştır. Bugünlerde yapılan anketlerde AB'yi isteyenlerin oranı %40 civarındadır.
Norveç ayrıca bir NATO ülkesidir. Kuzey kutbunda Rusya ile ABD arasında dengeleyici role sahiptir.
Norveçin en önemli sorunu azalan ve yaşlanan nüfus sorunudur, ülkede yaşayan insanların sayısı beş milyon civarındadır ve işgücü eksikliği çekmektedir.
Öte yandan Avrupa'nın en pahalı ülkesidir.

Tarih

Ana madde: Norveç tarihi 8.-11. yüzyıl arasında Norveç'te Vikingler olarak bilinen bir kavim hüküm sürmüştür. Savaşçı bir ulus olarak tanınan Vikingler batıda Britanya, İzlanda, Grönland ve hatta Kuzey Amerika'ya kadar ulaşarak sömürgeler kurdular. 1000 yılı civarında Hristiyan misyonerler Norveç'te Hristiyanlığı yaymaya başladılar. Norveç kralı I. Haakon Hristiyanlığı kabul etti. 1030 yılında Danimarkalılar Norveç'i ellerine geçirdiler. Norveç Danimarka kralı Knud'un kurduğu Kuzey Denizi İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.

Norveç'i ilk defa tek bir bayrak altında toplayan Sarışın Harald.

1363 yılında Norveç kralı VI. Håkon Danimarka kralı IV. Valdemar'ın kızı I. Margrete'le evlenerek iki ülkeyi bir bayrak altında birleştirdi. Ayrıca Håkon İsveç kraliyet ailesiyle de akrabaydı. Çiftin evliliğinden doğan Olaf'ın 1387 yılında erken yaşta ölmesi üzerine tahta I. Margrete tahta çıktı (1387-1412). Margrete'in yönetimi altında 1397 yılında İsveç, Norveç, Danimarka ve sömürgeleri (Faroe Adaları, İzlanda, Grönland ve Finlandiya) birleşerek Kalmar Birliği adı altında büyük bir İskandinav İmparatorluğu haline geldiler.

Norveç kralı V. Harald

1521 yılında İsveç Kalmar Birliği'nden ayrıldı. Bu arada İskandinav ülkeleri Martin Luther tarafından Almanya'da başlatılan Protestan Reformu ile sarsıldı. Danimarka ve Norveç 1821 yılına kadar Danimarka-Norveç adı altında birlikte hareket etmeye devam ettiler. Kralları tekti ama yasaları, devlet kurumları ve orduları ayrı ayrı gelişmeye devam etti. 19. yüzyılın başlarında Norveç Napolyon Savaşları'yla temelinden sarsıldı. Fransa savaşı kaybedince Danimarka 1814 yılında imzaladığı Kiel Antlaşması uyarınca savaşı kazanan tarafın üyesi olan İsveç'e Norveç'i bırakmak zorunda kaldı. Norveçliler İsveç yönetiminden memnun kalmadılar. Ayaklanmalar baş gösterdi. Nihayet 1905 tarihinde İsveç Norveç'in bağımsızlığını tanıdı. Danimarka prensi VII. Haakon Norveç kralı ilan edildi.

Norveç I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kaldı. II. Dünya Savaşı'nda da tarafsız kalma niyetinde olmasına rağmen 9 Nisan 1940 tarihinde Nazi Almanyası tarafından işgal edildi. 8 Mayıs 1945 tarihinde Almanya'nın teslim olmasına kadar Norveç işgal altında kaldı. 1949 yılında Norveç NATO'ya üye oldu. 1960'ların sonlarında Norveç sularında keşfedilen petrol ve doğal gaz Norveç'e büyük bir refah kazandırdı. 1972 ve 1994'de yapılan referandumlarda Norveç halkı Avrupa Birliği'ne üyeliği reddetti. Norveç Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini üyesi bulunduğu EFTA kurumu aracılığıyla sürdürmektedir. Günümüzde Norveç Birleşmiş Milletler raporlarına göre yaşam standartları bakımından dünyanın en ileri ülkelerinden biridir.

Coğrafya

Norveç, Kuzey Avrupa'nın en kuzey kısmını oluşturan İskandinav Yarımadası'nın en kuzey ülkesidir. Komşuları; doğu ve kuzeydoğuda İsveç, kuzeydoğuda Finlandiya ve Rusya Federasyonu olan ülkenin batıda Norveç Denizi dolayısı ile Atlas Okyanusu'na kıyısı vardır.

Nüfus

Norveç halkının genel özelliği iklimden ve ekonomik rahatlıktan kaynaklanan rahatlıkları ve sakinlikleridir. Bireysel yaşam ön plandadır. Ülkede İngilizce anadil kadar etkilidir.

Nüfus: 4.641.500 (Şubat 2006 tahmini)
Nüfus artış oranı: %0.49 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 2.11 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 3.94 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi:
- Toplam nüfus: 78.79 yıl,
- erkeklerde: 75.87 yıl,
- kadınlarda: 81.92 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.81 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: 101 den az (1999 verileri)
- HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,600 (1999 verileri)
- HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 8 (1999)
Ulus: Norveçli
Nüfusun etnik dağılımı: Norveçliler, Sami 20,000
Din: Evangelik Lutherciler %86, diğer Protestanlar ve Roma Katolikleri %3, diğer %1, bilinmeyen %10 (1997)
Diller: Bokmål ve nynorsk adlandırılan iki yazı dilinden oluşan Norveççe (resmi)
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için verilerde toplam nüfusta: %100

Yönetim

İdari bölümler: 19 bölge; Akershus, Aust-Agder, Buskerud, Finnmark, Hedmark, Hordaland, More og Romsdal, Nordland, Nord-Trondelag, Oppland, akers hus, Ostfold, Rogaland, Sogn og Fjordane, Sor-Trondelag, Telemark, Troms, Vest-Agder, Vestfold
Bağımlı toprakları: Bouvet Adası, Jan Mayen, Svalbard
Bağımsızlık günü: 7 Haziran 1905
Milli bayram: Anayasa Günü, 17 Mayıs (1814)
Anayasa: 17 Mayıs 1814, 1884 yılında değiştirilmiştir.
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlardan bazıları: CBSS (Baltik Ülkeleri Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi), ESA (Avrupa Uzay Ajansı),IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), NATO (Kuzey Atlantik Asemblesi), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü).

Ekonomi

Petrol, bakır, doğalgaz, nikel, demir, çinko, kurşun, balık, kereste, hidro enerji başlıca doğal kaynaklarıdır.

Yönetim alanları

Norveç politik haritası

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 194.1 milyar $ (2005 verileri)
- GSYİH - reel büyüme: %2.7 (2000 verileri)
- GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %2, endüstri: &, hizmet: %73 (1999)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %2.9 (2000 verileri)
İş gücü: 2.4 milyon (2000 verileri)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: hizmet %74, endüstri %22, tarım, ormancılık, balıkçılık %4 (1995)
İşsizlik oranı: %3 (2000 verileri)
Endüstri: Petrol ve gaz, gıda maddeleri, gemi yapımı, kağıt ürünleri, metaller, kimyasallar, kereste, madencilik, tekstil, balıkçılık
Endüstrinin büyüme oranı: %3 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 121.084 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 110.795 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 8.28 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 6.467 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Arpa, diğer hububat, patates, et, süt, balık
İhracat: 59.2 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Petrol ve petrol ürünleri, makine ve parça, metaller, kimyasallar, gemi, balık,silah
İhracat ortakları: AB %73, ABD %5 (1999)
İthalat: 35.2 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parçaları, kimyasallar, metaller, gıda maddeleri
İthalat ortakları: AB %66, ABD %10, Japonya (1999)
Para birimi: Norveç Kronu (NOK)
- Para birimi kodu: NOK
Mali yıl: Takvim yılı
Norveç,dünyanın en zengin 23. ülkesidir.

İletişim

Kullanılan telefon hatları: 2.735 milyon (1998)
Telefon kodu: 47
Radyo yayın istasyonları: AM 5, FM 650, kısa dalga 1 (1998)
Radyolar: 4.03 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 360 (1995)
Televizyonlar: 2.03 milyon (1997)
Internet kısaltması: .no
Internet servis sağlayıcıları: 13 (2000)
Internet kullanıcıları: 2.36 milyon (Ekim 2000)

Ulaşım

Demiryolları: 4,012 km (12
Karayolları: 91,180 km (1999)
Su yolları: 1,577 km
Boru hatları: Arıtılmış petrol ürünleri 53 km
Limanları: Bergen, Drammen, Floro, Hammerfest, Harstad, Haugesund, Kristiansand, Larvik, Narvik, Oslo, Porsgrunn, Stavanger, Tromso, Trondheim
Hava alanları: 103 (2000 verileri)

Türkiye/Norveç İlişkileri

Türkiye EFTA'yla ticari antlaşma imzalamış ve Norveçle olan ticari ilişkilerini gittikçe gelişmektedir...
Siyasi açıdan, Norveç'in Türkiye'deki ayrılıkçı güçleri desteklediği görülmektedir. Zira Norveç hükümeti Kürtlerin sorunları hakkında Türkiye'yi her zaman uyarmaktadır. Türkiye'den Norveç'e yapılan iltica başvurularında Türkiye'den göç edenlerin gösterdikleri sebeplerin başında Türkiye'de insan haklarının olmadıkları, asimilasyon yapıldığı, kültür ve dil kullanımında baskı yapıldığı, kendi kültürünü rahatlıkla yaşayamadıkları gelmektedir. Bu sebeplerle Norveç'e ilticaya başvuranlar kolaylıkla kabul edilmektedir.
Ülke dünya genelindeki sorunlu bölgelerin çözümlenmesindeki tavırlarıyla da tanınır. Sırbistan-Kosova, Etiyopya-Eritre, Fas-Batı Sahra, Doğu Timor, Bosna - Hersek sorunlarıyla ilgili diplomatik ilişkilerde bulunarak katkı yapmaktadır.
2008 Şubat ayında ülkeyi ziyaret eden Norveç yetkilileri, Türkiye ile Norveç arasında nitelikli işgücü paylaşımı olabileceği yönünde fikir beyan ettiler.

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Cevap Yaz