Elementler - İtriyum

İtriyum

Periyodik cetvelin IIIB grubunda yer alan gümüş beyazı renkte element. Nadir toprak metallerindendir. Çeşitli alaşımlarda kullanılır. Elektron tüplerinin boşaltılmasını sağlamak için elektron alıcı özelliğinden yararlanılır. Renkli televizyonlarda genellikle itriyum oksit kaplı bir ekran aracılığıyla resim elde edilir. Radarlarda ve mikrodalgayla çalışan aygıtlarda itriyum-demir kristaller kullanılır.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

İtriyum
Alm. Yitrium, Fr. Yitrium, İng. Yitrium, ittrium.

Periyodik cetvelin III B grubunda yer alan kimyasal element. Y sembolüyle gösterilir. Atom numarası 39, atom ağırlığı 88.9, erime noktası 1523°C, kaynama noktası 3337°C ve yoğunluğu 4.457 gr/cm3tür. Dış elektron biçimlenmesi 4d1 5s2 olup, bileşiklerinde +3 değerliğini alır. Bu özelliği ile de lantanitlere çok benzer ve bu elementlerin cevherleri arasında yer alır.

İtriyum başta gadolinit, öksenit ve ksenotim olmak üzere pekçok cevherde bileşikler halindedir. Tabiatta kurşundan daha fazla rastlanan bir elementtir. İtriyum sanayide, diğer nadir toprak elementlerinden iyon değişimi yoluyla ayrılarak üretilir. Metal halinde ise, itriyum flüorürün kalsiyumla indirgenmesiyle hazırlanır.

İtriyumun en mühim kullanılma sahalarından biri renkli televizyon tüplerinde, çeşitli bileşikler içinde, Özellikle kırmızı rengin elde edilmesinde mühim şekilde kullanılır. Ayrıca tıpta radyoaktif itriyum izotopundan kanser tedavisinde faydalanılır. Özellikle bir hipofizektomiyi gerçekleştirmede, iğne veya palet şeklinde doku içine yerleştirilerek kullanılır.

İtriyumdan ayrıca sanayide alaşım imalatında ve metalurji işlemlerinde de istifade edilir. İtriyum bileşiklerinden optik camlarda ve özel seramiklerde katalizör olarak, ayrıca fosforesans maddeler ve laserler gibi optik ve elektronik cihazların imalinde faydalanılır.