İMTİYAZ HAKKI
İmtiyaz, Arapça bir kelime olup, özel, kişisel,
başkalarına tanınmayan hak, ayrıcalık, kişi
veya zümrelerin din, dil, ırk, sınıf v.b. sebeplerle
üsttün görülmeleri ve bazı haklara sahip olmaları
anlamlarına gelmektedir.
Osmanlı devleti tarafından siyasi
sakıncalar gözetilmeden azınlık ve yabancılara
yaptırılan işlere karşılık verilen haklar
veya tanınan ayrıcalıklar bu kabildendir.
İslâm hukukunda imtiyaz hakkının en
bariz örneği şuf’adır. Şuf’a; satılmış
akarı satın alandan, maliyeti üzerinden ve zorla satın
alma hakkına denir. Kendisine hukuken bu ad verilen şahsa,
"Şefi" denir. Şefi’ ya satın alman akarın
ortağıdır; ya da satılan akar üzerinde irtifak hakkı
bulunan yahut satılan akara kendi akarı bitişik olan
kişidir. İşte şefi’ denilen bu kişi,
başkalarından önce satın alma hakkına, satın
alma ayrıcalığına sahiptir; yani, bu konuda imtiyaz
sahibidir.