Çağrışımcılık
Ziyaretçi
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi&MsXLabs
Çağrışımcılık
Çağrışımları zihinsel yaşamın temeli olarak belirleyen, buna göre tüm zihinsel işlemleri, hatta usun ilkelerini çağrışımla açıklayan öğreti. Bu öğretiye göre ruhsal yaşamdaki yetkin biçimler çok basit olguların ya da duyumların birbirini izleyişinden doğar. Tüm zihinsel yaşamı, fikirlerin, duyguların ya da imgelerin birbirini anımsatarak çağrıştırması olayına dayandıran çağrışımcılık, usavurma olayını, yani bir bilgiden gidimli olarak bir sonuç çıkarmak olayını açıklamakta güçlük çeker. Çünkü usavurma, istemli bir tutuma bağlıdır, oysa çağrışımda tam anlamında bir kendiliğindenlik vardır, onda us, hiçbir biçimde işe karışmaz. Çağrışımcı anlayışa göre, usavurma bir çağrışım olayı olmasa bile usun çağrışımla elde edilmiş temel ilkelerine göre gerçekleşen bir olaydır. Çağrışımcılık, izlenimci Bergson'un ve biçimcilerin eleştirilerine uğramıştır. Biçimcilere göre çağrışımcılar temel ögelerden önceki bileşimleri görememektedir. Bergson da çağrışımcılığı tüm yaratma olgusunda zihnin kendi kendisinden elde ettiği sezgiyi görememekle eleştirmiştir.
Sponsorlu Bağlantılar
Çağrışımları zihinsel yaşamın temeli olarak belirleyen, buna göre tüm zihinsel işlemleri, hatta usun ilkelerini çağrışımla açıklayan öğreti. Bu öğretiye göre ruhsal yaşamdaki yetkin biçimler çok basit olguların ya da duyumların birbirini izleyişinden doğar. Tüm zihinsel yaşamı, fikirlerin, duyguların ya da imgelerin birbirini anımsatarak çağrıştırması olayına dayandıran çağrışımcılık, usavurma olayını, yani bir bilgiden gidimli olarak bir sonuç çıkarmak olayını açıklamakta güçlük çeker. Çünkü usavurma, istemli bir tutuma bağlıdır, oysa çağrışımda tam anlamında bir kendiliğindenlik vardır, onda us, hiçbir biçimde işe karışmaz. Çağrışımcı anlayışa göre, usavurma bir çağrışım olayı olmasa bile usun çağrışımla elde edilmiş temel ilkelerine göre gerçekleşen bir olaydır. Çağrışımcılık, izlenimci Bergson'un ve biçimcilerin eleştirilerine uğramıştır. Biçimcilere göre çağrışımcılar temel ögelerden önceki bileşimleri görememektedir. Bergson da çağrışımcılığı tüm yaratma olgusunda zihnin kendi kendisinden elde ettiği sezgiyi görememekle eleştirmiştir.
