Tarihte Bugün - Sayfa 50

1 EYLÜL
1481- Galatasaray Lisesi, devlet adamı yetiştirilmesi amacıyla
Sultan II. Bayezid tarafından kuruldu. Okulda 1868'de Fransızca
eğitime geçildi.
1715- 5 yaşında tahta geçen, 72 yıl Fransa'yı yöneten,
Fransızların ''Güneş Kral''ı XIV. Louis öldü.
1920- Fransızlar, başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.
1922- Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın
kazanılması üzerine emrini verdi: ''Ordular! İlk Hedefiniz
Akdeniz'dir. İleri!''
1923- Japonya'nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde deprem: 300 bin
kişi öldü.
1924- Ankara Devlet Konservatuvarının temelini oluşturan
''Musiki Muallim Mektebi'' Ankara'da açıldı.
1925- Birinci Tıp Kongresi Ankara'da toplandı.
1925- Mustafa Kemal Paşa'yı Kastamonu dönüşünde Ankara'da
karşılayanların ellerinde şapkaları vardı.
1929- Arapça ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.
1933- Denizyolları İşletmeleri, devlet tekeline alındı.
1939- Almanya'nın Polonya'ya saldırması üzerine, II. Dünya
Savaşı başladı. Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının
50. yılında ''Dünya Barış Günü'' ilan edildi.
1947- Amerikan Yardım Antlaşması imzalandı.
1949- İstanbul Radyosu deneme yayınına başladı.
1951- Ordinaryüs Prof. Dr. Mazhar Osman Usman 67 yaşında
İstanbul'da öldü.
1967- Türkiye'deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler, hükümeti
protesto etti. İçişleri Bakanı Faruk Sükan, protestocuların
sınır dışı edilebileceğini açıkladı.
1969- Muammer Kaddafi, Libya'da askeri bir darbeyle Kral İdris'i
devirdi.
1974- Magosa'ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88
Türk'ün, öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.
1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi'ni 9 saat 2 dakikada
geçerek Dünya rekoru kırdı.
1980- Türkiye'nin çeşitli yerlerinde, aralarında CHP Zile
ilçe başkanının da bulunduğu 19 kişi öldürüldü.
1982- Türkiye'de ilk ve ortaöğretimde din dersi zorunlu kılındı.
1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında, bir
orman bekçisi ile 14 er şehit oldu.
1993- Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.
1998- Türk sinemasına 46 yıldır hizmet veren yönetmen Osman F.
Seden vefat etti.
2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara'ya 30 kilometre
uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylülde öldü.
2004- Eski ulaştırma bakanlarından Mehmet Köstepen vefat etti.
2006- Lübnan'da oluşturulacak barış gücüne Türk askerinin
gönderilmesine ilişkin Hükümet Tezkeresi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

a.a.

Tarihte Bugün ne oldu? Bugün 11 Eylül

1526: Macaristan'da Budin fethedildi.
1853: Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.
1855: Osmanlı orduları, müttefikleriyle beraber Sivastopol'a girdi.
1919:CHP'nin temelini oluşturan Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti, Sivas Kongresi'nin son günü kuruldu.
1923: Mustafa Kemal, Halk Fırkası Başkanlığı'na seçildi.
1926: Ankara otomatik telefon işletmesine açıldı.
1944: Türkiye, Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.
1948: Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah öldü.
1954: Ankara'da 'Kıbrıs Türktür Komitesi' kuruldu.
1957: Ankara'da sağanak yağış sele yol açtı, 133 kişi öldü.
1970: Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev öldü.
1973: Şili'nin sosyalist Başkanı Salvador Allende, Augusto Pinochet önderliğindeki ordu tarafından devrildi. Yönetimi terk etmeyeceğini bildiren Allende, ordu güçlerince öldürüldü.
1980: Şili'de yapılan referandumda, General Augusto Pinochet'nin görev süresi sekiz yıl uzatıldı.
1996: Türkiye İnternet omurgası Turnet açıldı.
2001:New York'un 'İkiz Kule'lerine yolcu uçaklarıyla terörist saldırı düzenlendi.Gazeteci ve sanatçı Ergun Köknar 2000'de İstanbul'da öldü.

1526: Macaristan'da Budin fethedildi.
1853: Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.
1855: Osmanlı orduları, müttefikleriyle beraber Sivastopol'a girdi.
1919:CHP'nin temelini oluşturan Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti, Sivas Kongresi'nin son günü kuruldu.
1923: Mustafa Kemal, Halk Fırkası Başkanlığı'na seçildi.
1926: Ankara otomatik telefon işletmesine açıldı.
1944: Türkiye, Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.
1948: Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah öldü.
1954: Ankara'da 'Kıbrıs Türktür Komitesi' kuruldu.
1957: Ankara'da sağanak yağış sele yol açtı, 133 kişi öldü.
1970: Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev öldü.
1973: Şili'nin sosyalist Başkanı Salvador Allende, Augusto Pinochet önderliğindeki ordu tarafından devrildi. Yönetimi terk etmeyeceğini bildiren Allende, ordu güçlerince öldürüldü.
1980: Şili'de yapılan referandumda, General Augusto Pinochet'nin görev süresi sekiz yıl uzatıldı.
1996: Türkiye İnternet omurgası Turnet açıldı.
2001:New York'un 'İkiz Kule'lerine yolcu uçaklarıyla terörist saldırı düzenlendi.

1937. Dersim isyanının lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1953. Sovyetler Birliği'nde Nikita Kruşçev Komünist Partisi 1. sekreterliğine seçildi.
1956. 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959. Sovyetler Birliği Luna II roketini aya fırlattı.
1963. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı.
1969. Türkiye İşçi Partisi, Adıyaman'da bir toprak ağası ve Alevi dedesi olan Sabri Tanrıverdi'yi aday gösterdi. Tanrıverdi'nin adaylığı parti içinde rahatsızlık yarattı.
1970. Filistinli gerillalar, Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, İngiltere ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular; yolcuları rehin aldılar.
1975. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977. 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı. Türkiye 48 ülke arasında birinci oldu.
1980. Ordu yönetime el koydu. Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, tüm yurtta sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
12 Eylül askeri darbesi sonrasında 7000 kişinin idamı istendi. Askeri Yargıtay 124 idam cezasını onayladı. 50 kişi idam edildi. Askeri yönetimde, gözaltında ya da hapishanelerde, "doğal olmayan ölüm" sayısı 229 oldu. İnsan Hakları Derneği'nin kayıtlarına göre 12 Eylül döneminde:
650 bin kişi gözaltına alındı. 230 bin kişi yargılandı. 1 milyon 683 kişi fişlendi. 141,142 ve 163. maddelerden 71 bin kişi, yasadışı örgüt üyesi olma iddiasıyla da 98.404 kişi yargılandı.
1987. Metris Askeri Cezaevi yönetimi tutuklu ve mahkumların isteklerini kabul etti; 63 siyasi tutuklu 30 gündür sürdürdükleri açlık grevine son verdi.
1993. Nurhan Süleymanoğlu Avrupa Boks Şampiyonası'nda altın madalya kazandı. Bu, Türkiye'nin boksta aldığı ilk altın madalya.
1997. "Susurluk davası" sanığı İbrahim Şahin ile 2 özel tim mensubu ve "köstebek davası" sanığı Bülent Orakoğlu tahliye edildi.

Bugün Doğanlar:
1888. Fransız şarkıcı, sinema oyuncusu Maurice Chevalier
1921. Polonyalı bilimkurgu yazarı Stanislaw Lem

Bugün Ölenler:
1977. Güney Afrika'da Siyah hakları için mücadele eden Steve Biko gözaltında
1992. Amerikalı aktör Antony Perkins.

Kurtuluş Günü - Manisa /Soma
Ertuğrul Gazi'yi Anma Törenleri - Bilecik-Söğüt
490 Yunanlılar, Marathon Savaşı''nda Darius komutasındaki Persleri yendi.
1705 Osmanlı devletine sığınan Macar Kralı Tökeli İmre, İzmit''te öldü.
1871 Gazeteci-yazar-şair Şinasi, 45 yaşında öldü.
1919 Sivas'ta İradei Milliye gazetesi yayınlanmaya başlandı.
1920 Mustafa Kemal'in ''Halkçılık Programı'' TBMM'ye sunuldu.
1920 Mustafa Kemal, İstanbul’dan gelen Osmanlı delegeleri, Ahmet İzzet ve Salih Paşa’larla, Bilecik tren istasyonunda görüştü.
1921 Sakarya Meydan Savaşı kazanıldı. (23 Ağustos-13 Eylül).
1925 Şark İstiklal Mahkemesinde yargılanan gazeteciler, Mustafa Kemal Paşa'nın mektubu üzerine beraat ettiler.
1938 İstanbul'da "Basın Kurumu Fevkalede Kongresi"nin Açılışı.
1942 Almanya'nın Stalingrad'a Saldırması.
1943 Çang Kay-şek Çin Başkanı oldu.
1965 Beatles ''Yesterday''i yayınladı. Beatles, ilk Grammy ödülünü, 1964 yılında en iyi grup dalında aldı.
1967 Besteci Şerif Muhittin Targan, 75 yaşında İstanbul'da öldü.
1968 Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı.
1970 Yazar-araştırmacı Refik Ahmet Sevengil, 67 yaşında öldü.
1980 Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren, Devlet Başkanlığını üstlendi.
1987 Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.
1991 Futbolun ''Taçsız Kralı'' , Galatasaray’ın eski futbolcularından, gol kralı Metin Oktay, İstanbul’da Boğaziçi Köprüsü’nde geçirdiği bir trafik kazası sonucu vefat etti.
1997 Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Şeref Eroğlu ile Ercan Yıldız altın madalya kazandı.
1998 Halkçı Parti'nin kurucu Genel Başkanı Necdet Calp, Ankara'da öldü.
2000 Milli Gençlik Vakfı şubeleri yurt genelinde kapatılmaya başlandı.
2001 Rusya’da 8 katlı bir binaya yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 118 kişi öldü.

14 EYLÜL
1829- Ruslar ile Edirne Antlaşması imzalandı.
1867- Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayınlandı.
1960- Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezüella,OPEC'i kurdu.
1966- Dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel öldü.
1969- Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon
oldu.
1974- Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney, Adana'nın Yumurtalık ilçesi
yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü.
1981- Amerikan asıllı aktris ve Monaco Prensesi Grace Kelly, trafik
kazasında öldü.
1982- Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel, bombalı saldırıda öldürüldü.
1997- Van'da gerilim hattına takılan askeri helikopterin düşmesi sonucu 10
asker öldü.
1998- Gazeteci-yazar-şair Mehmed Kemal, İstanbul'da öldü.
1999- YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı
alanlarda türbanı yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraf,
derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da türban yasağı
konuldu.

1910: Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu.

1916: Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, Birinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı.

1923: Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlardan teslim alındı.

1928: İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok edebilen 'küf'ü bularak, 'penicillium notatum' adını verdi.

1929: Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği'nin ilk sergisi Ankara'da açıldı.

1949: Seçimleri kazanan Konrad Adenauer, Federal Almanya'nın ilk şansölyesi oldu.

1955: Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.

1961: Yassıada Mahkemesi, kapatılan DP'nin 15 üyesi hakkında ölüm, 32 üyesi hakkında müebbet hapis cezası verildiğini açıkladı.

1972: Besteci Ulvi Cemal Erkin, 66 yaşında Ankara'da öldü.

1972: Şair, yazar Baki Süha Ediboğlu, 57 yaşında öldü.

1982: İsrail, Beyrut'u işgal etti.

1983: Yazar, öğretim üyesi Murat Sarıca, 57 yaşında öldü.

2002: Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait 'Marsyas' ve Roma dönemine ait 'Eros' heykelleri çalındı.

2002: Tiyatro ve sinema sanatçısı Şükran Güngör, tedavi gördüğü Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi'nde vefat etti.

16 EYLÜL

1889- II. Abdülhamid'in dostluk amacıyla Japonya'ya gönderdiği Ertuğrul
Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora kıyılarında fırtınaya tutuldu; gemi kayalara
çarparak parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.
1909- Türkiye'deki ilk dişçilik okulu, Kadırga'daki Menemenli Mustafa Paşa
Konağı'nda, ''Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi Aczacı ve Dişçi Kabile ve
Hastabakıcı Mektebi'' adıyla açıldı.
1924- Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.
1935- Türk Milli Güreş Takımı Balkan Şampiyonu oldu.
1935- Kayseri Bez Fabrikası, Başbakan İsmet İnönü tarafından açıldı.
1938- Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk harfleriyle
yapılmasına karar verildi.
1949- Yunanistan'da iç savaş sona erdi.
1950- Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatına (NATO) girme
başvurusu reddedildi.
1953- İlk sinemaskop film gösterimi New York'ta yapıldı.
1961- Menderes Hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı
Hasan Polatkan, İmralı Adası'nda idam edildiler.
1963- Ahmet Bin Bella, Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.
1969- THY'ye ait ''Seç'' uçağı, akıl hastası Sadi Toker tarafından oyuncak
tabancayla Sofya'ya kaçırıldı.Türkiye'ye iade edilen Toker, tedavi gördüğü
Bakırköy
Akıl Hastanesine kaldırıldı.
1977- Yunan asıllı soprano Maria Callas 54 yaşında Paris'te öldü.
1978- İran'da bir dakika süren depremde 20 bin kişi öldü.
1992- Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal'in başkan yardımcılığına seçildi.
2000- Ressam Şükriye Dikmen, İstanbul'da öldü.
2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli Cumhurbaşkanı Sezer, Azerbaycan
Cumhurbaşkanı Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı Şevardnadze tarafından atıldı.
2005- Tiyatro ve sinema sanatçısı Pekcan Koşar, 70 yaşında Yalova'nın
Çınarcık ilçesinde öldü.

17 Eylül
Kurtuluş Günü - Balıkesir /Bandırma
1787 ABD Anayasası kabul edildi.
1908 Dünyada ilk kez bir uçak kazasında insan öldü; kazada Orwill Wright ile birlikte uçan teğmen Thomas E. Selfridge öldü, Wright yaralı olarak kurtuldu.
1930 Türkiye-Litvanya Arasında Dostluk Anlaşmasının Moskova'da İmzalanması.
1934 Türkiye, Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) üyeliğine kabul edildi.
1941 İngiliz ve Sovyet işgali altındaki İran'da Şah Rıza tahtan indirildi, yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.
1960 Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya, Devrim Ocakları başkanı oldu.
1961 Adnan Menderes idam edildi. Milli Birlik Komitesi, 65 yaşını aşan Celal Bayar ile idam kararları çoğunlukla alınan öteki hükümlülerin cezalarını müebbet hapse çevirdi.
1967 Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor futbol maçında çıkan olaylarda 40 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.
1978 İsrail Başbakanı Menahem Begin ile Mısır Devlet başkanı Enver Sedat Camp David’te barış antlaşması imzaladı. ABD başkanı Jimmy Carter idi.
1989 Halterci Naim Süleymanoğlu Atina’da dünya şampiyonu oldu.
1996 ABD Başkanı Bill Clinton, Kuveyt'e 3.500 asker gönderdi. Bill Clinton, Irak'ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.