Deniz Jeolojisi
Ziyaretçi
Deniz jeolojisi jeolojinin, modem ve klasik .kavramlarını kollanarak okyanusların tarihçesini araştıran bilimdalıdır.Deniz jeolojisinin birinci amacı sular alımdaki yeryüzünün şekillendirilmesindeki işlevleri, okyanusların kendileri hakkındaki, özelliklerini ortaya, koymak ve okyanuslarınaltındaki yeryüzünün tarihçesini araştırmaktır. Yeryüzünün dörtte üçünün sularla kaplı olduğunu düşünürsek deniz jeolojisinin önemi daha açık olarak ortaya çıkar,. Philip Koennerln (1958) söylediği gibi "No Geology without Marine Geology'"' Deniz jeolojisi/, jeoloji olmaz,.Deniz jeolojisinin kapsamı içindeki yerler plaj, denizel bataklık ve lagünlerden başlar,. Kıtasal şelf ve okyanusun eo derin kısımlarına kadar devam eder. Deniz jeologlarının araştırması nadir olarak deniz seviyesi ile sınırlıdır, çünkü yeryüzünün tarihçesi ve okyanuslar hakkındaki bilgilerin önemli miktarı deniz seviyesinin üstünde yüzeyleyen kayalardan elde edilir,.Deniz jeologları yüzey jeologlarına kıyasla farklı aletler kullandıklarından ölürü temel olarak, farklıdırlar,çünkü mostra üzerinde direkt olarak yürüyemez ve örnek alamazlar.
SEDİMAN ÖRNEKLEME METODLARI
Bütün deniz araştırmalarında bir çeşit gemi veya deniz aracı şarttır. Ayrıca denizaltından örnek almak için de özel metodlar geliştirilmiştir (Kenneth,, 1982). Bu metodlan
PİSTONLU KAROTİYERİ (PISTON CORER)
Kullenberg pistonlu karotiyeri, karotiyer içine sıkıcı yerleştirilmiş bir piston ihtiva eder.. Örnek alma esnasında sediment sütununun yerinde- tutulması için gerekli olan. emmenin yaratılması için piston, so sediment yüzeyine yakın tutulur. Bu emme karotiyerin duvarlarındaki sürtmeyi azaltır., Böylece kurtarım artar (genellikle 7-20 m. uzunluğunda). Karotun uzunluğu basit gravite karat alma yöntemine göre büyük avantajdır.,Okyanus yüzeyinin, üstünde metrelerce serbest düşmenin olabilmesi için sistem, bir tetik hareketi, gerektirir.Tetik düzeneği (Trigger device) genellikle kısa .gravite, karotunun bir parçasıdır. Tetik kolu pistonlu karotiyerin tabanının metrelerce altında olacak şekilde asılmıştır.Çarpma, ile beraber tetik mekanizması serbest düşmeyi sağlar . Pistonun hemen sedimentlerin üstünçle yukarıya doğru hareket edebilmesini garanti edebilmek içio kablo uzunluğu hesaplanır.. Kablo uzunluğu sediroentin. tabiatına bağlı olarak değişecek şekilde muhafaza edilir;. Karoüarın çoğunluğu. 20 m,, uzunluğundadır, Abisal killerde 15-25 m., silisli balçıklarda yaklaşık 15 m. kumlarda 8 m'den fazla foraminiferli çamurlarda ise 10m.'den daha uzun karot almak zordur.
HİDROLİK PİSTONLU KAROTtYER (HYD-
ROLIC PISTON CORER)
Çok inceli laminalı sedimentlerden bile rahatlıkla ve hiçbir örseleme yapılmaksızın karat almayı sağlar.Çonkii. hidrolik pistonlu, karotiyer hızlı bir şekilde ve dönme hareketi olmadan sediment içine itilir Karotiyer 1-2 saniye içinde sediment içine girer., Bu yöntemle en azından 200 cm/ye kadar katot alınabilir.
KASTER KAROTİYER (KASTER CORER)
Kaster karotiyer' geniş yarıçap!ı. köşeli (yaklaşık 23cm.) ve genellikle. 3 m.uzunluğunda gravite, karotiyeridir,. Büyük örnek, alımı için dizayn, edilmiştir.Gravite karotlarmda olduğu, gibi nüfuz etme enerjisi ağırlıkla elde edilir.
Silva ve Höllisier (1973) tarafından, dizayn edilen alet yaklaşık 5000 m. derinlikteki sularda uzun pistonlu karotiyerlerle (30-40 m.) karot almayı sağlar.. Bu alet temel olarak geleneksel, pistonlu karotiyer 1er in çok büyük çeşitidir. Küçük değişiklikleri ile 14 cm yarıçap,20-40 m. hazne uzunluğu ve 11.000 Ib'ye varan, ağırlık elde edilebilir. Bu aletin sınırlı kullanımı vardır çünkü ağır işler için kullanılan vinci bulunan büyük gemiye ihtiyaç duyulmaktadır. Konvansiyonel pistonlu karotiyere kıyasla en büyük, avantajı örneklerindeki yapısal bozulmayı azaltmasıdır.
KUTU KAROTTYERİ (BOX COREE)
Bu alet, sığ gömülme île geniş yüzeyli alandan geniş hacimli örnek, alınımını sağlar
Kutu .karotlann çoğunluğu .kısmen sığ solardaki sedimanter yapıların çalışılması için kullanılır. Yakın zaman içinde derin denizel sedimanter çalışmalar için de kullanılmaya başlanmıştır.
Gravite ve piston karotiyer kıtasal şelflerinde başarısız olurlar, çünkü kum tabakalarına ve kavkı yataklarına nüfuz etmek çok. zordur. Bu amaç için vibratörlü karotiyerler daha. uygundur. Karotiyerler tabakaların içine vibrasyon harekeli ileitilir.. 15 m uzunluğuna kadar karot alınır.
Sponsorlu Bağlantılar
Bütün deniz araştırmalarında bir çeşit gemi veya deniz aracı şarttır. Ayrıca denizaltından örnek almak için de özel metodlar geliştirilmiştir (Kenneth,, 1982). Bu metodlan
PİSTONLU KAROTİYERİ (PISTON CORER)
Kullenberg pistonlu karotiyeri, karotiyer içine sıkıcı yerleştirilmiş bir piston ihtiva eder.. Örnek alma esnasında sediment sütununun yerinde- tutulması için gerekli olan. emmenin yaratılması için piston, so sediment yüzeyine yakın tutulur. Bu emme karotiyerin duvarlarındaki sürtmeyi azaltır., Böylece kurtarım artar (genellikle 7-20 m. uzunluğunda). Karotun uzunluğu basit gravite karat alma yöntemine göre büyük avantajdır.,Okyanus yüzeyinin, üstünde metrelerce serbest düşmenin olabilmesi için sistem, bir tetik hareketi, gerektirir.Tetik düzeneği (Trigger device) genellikle kısa .gravite, karotunun bir parçasıdır. Tetik kolu pistonlu karotiyerin tabanının metrelerce altında olacak şekilde asılmıştır.Çarpma, ile beraber tetik mekanizması serbest düşmeyi sağlar . Pistonun hemen sedimentlerin üstünçle yukarıya doğru hareket edebilmesini garanti edebilmek içio kablo uzunluğu hesaplanır.. Kablo uzunluğu sediroentin. tabiatına bağlı olarak değişecek şekilde muhafaza edilir;. Karoüarın çoğunluğu. 20 m,, uzunluğundadır, Abisal killerde 15-25 m., silisli balçıklarda yaklaşık 15 m. kumlarda 8 m'den fazla foraminiferli çamurlarda ise 10m.'den daha uzun karot almak zordur.
HİDROLİK PİSTONLU KAROTtYER (HYD-
ROLIC PISTON CORER)
Çok inceli laminalı sedimentlerden bile rahatlıkla ve hiçbir örseleme yapılmaksızın karat almayı sağlar.Çonkii. hidrolik pistonlu, karotiyer hızlı bir şekilde ve dönme hareketi olmadan sediment içine itilir Karotiyer 1-2 saniye içinde sediment içine girer., Bu yöntemle en azından 200 cm/ye kadar katot alınabilir.
KASTER KAROTİYER (KASTER CORER)
Kaster karotiyer' geniş yarıçap!ı. köşeli (yaklaşık 23cm.) ve genellikle. 3 m.uzunluğunda gravite, karotiyeridir,. Büyük örnek, alımı için dizayn, edilmiştir.Gravite karotlarmda olduğu, gibi nüfuz etme enerjisi ağırlıkla elde edilir.
Silva ve Höllisier (1973) tarafından, dizayn edilen alet yaklaşık 5000 m. derinlikteki sularda uzun pistonlu karotiyerlerle (30-40 m.) karot almayı sağlar.. Bu alet temel olarak geleneksel, pistonlu karotiyer 1er in çok büyük çeşitidir. Küçük değişiklikleri ile 14 cm yarıçap,20-40 m. hazne uzunluğu ve 11.000 Ib'ye varan, ağırlık elde edilebilir. Bu aletin sınırlı kullanımı vardır çünkü ağır işler için kullanılan vinci bulunan büyük gemiye ihtiyaç duyulmaktadır. Konvansiyonel pistonlu karotiyere kıyasla en büyük, avantajı örneklerindeki yapısal bozulmayı azaltmasıdır.
KUTU KAROTTYERİ (BOX COREE)
Bu alet, sığ gömülme île geniş yüzeyli alandan geniş hacimli örnek, alınımını sağlar
Kutu .karotlann çoğunluğu .kısmen sığ solardaki sedimanter yapıların çalışılması için kullanılır. Yakın zaman içinde derin denizel sedimanter çalışmalar için de kullanılmaya başlanmıştır.
Gravite ve piston karotiyer kıtasal şelflerinde başarısız olurlar, çünkü kum tabakalarına ve kavkı yataklarına nüfuz etmek çok. zordur. Bu amaç için vibratörlü karotiyerler daha. uygundur. Karotiyerler tabakaların içine vibrasyon harekeli ileitilir.. 15 m uzunluğuna kadar karot alınır.
