Türkiye'deki Müzeler - İstanbul Sağlık Müzesi
Ziyaretçi
İstanbul Sağlık Müzesi
Sponsorlu Bağlantılar
Sağlık Müzesi, İstanbul'da Sultanahmet'te bir müzedir.
Dr. Hikmet Hamdi tarafından 1918'de kuruldu. Önce zührevî hastalıklarla ilgili tablo ve şekiller sergilendi, sonradan bunlara bulaşıcı ve sosyal hastalıklarla ilgili tablo ve şekiller eklendi. Müze, 1928'de ve 1939'da yeniden düzenlendi.
Müzede ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine yardımcı olacak nitelikte Fizyoloji ve Anatomi bölümleriyle Kanser, Verem, Akıl ve Ruh Sağlığı, Beslenme Hastalıkları, Diş Sağlığı, Bulaşıcı Hastalıklar vb. bölümler yer almaktadır.
Tarihçesi:
Darülfünun Tıp Fakültesinde İç Hastalıkları ( Seririyat-ı Dahiliye) muallimliği, ayrıca 2 sene de Darülfünun Tıp Fakültesi'nde Müdürlük yapan Dr.Abdülhak Adnan Adıvar, 1915'te Sıhhiye Umum Müdürlüğü yaptığı yıllarda bir müzenin kurulması gerekliliğine inanarak girişimlere başlamıştır.
Dr.Adnan Bey, Sağlık Müzesi'ni kuracak kişinin hem ressam hem de hekim olması gerektiğini düşünmüş ve o sıralarda Sıhhiye Müfettişi olan Dr.Hikmet Hamdi'yi bu sebeple seçmiştir. 1915 yılında bu konuda eğitilmesi için Almanya'ya gönderilen Dr. Hikmet Hamdi, orada sağlık müzelerini gezerek incelemeler yapmış ve dönüşünde işe koyulmuştur. Böylece Sağlık Müzesi'nin hikayesi başlamıştır.
1917 yılında Sağlık Müzesi kadrosu oluşturularak, Cağaloğlu'ndaki Sıhhiye Umum Müdürlüğü binasının bir odasında çalışmalar başlamıştır. Hızla ilerliyen çalışmalarda Dr.Hikmet Hamdi'nin yağlı boya tabloları, bilgi verici levhalar ve alçı modelleri çoğalınca bu birikim, o günlerde Müdafaa-i Milliye Cemiyeti'nin içinde olduğu Divanyolu'ndaki binanın Sağlık Müzesi için ayrılan bölümüne taşınmıştır. Sağlık Müzesi böylece 60' lı yıllara kadar faaliyet göstereceği mekana geçmiştir.
Dr.Hikmet Hamdi Bey , hastalıkları anlatan, kendisinin de bizzat yaptığı yağlı boya tablolara, Almanya'dan getirilen hastalıklar ve onlardan korunma yollarını anlatan levhaların içeriklerini çevirerek işlemiş, böylece Türk Halkının anlayabileceği eserler ortaya çıkarmıştır. Mulajlar, levhalar, yağlı boya tablolar yeterli sayıya gelince halka açılma hazırlıkları tamamlanmış olup, 23 Temmuz 1918'de açılışı, Sıhhiye-i Umumiye Müdürü Esad Paşa tarafından yapılmıştır.
16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'un işgalinde bir çok resmi dairenin boşaltılması nedeniyle tablolar ve modeller toplanıp Sağlık Müdürlüğü depolarına kaldırılmıştır. Müracatlar neticesinde bir süre sonra eski yerine dönmüş ancak bir çok eser hasar görmüştür. Dr.Hikmet Hamdi her zamankinden daha fazla gayret göstererek eserleri eski haline getirmeye çalışmıştır.
1928'deki Harf Devrimi'nde eski harflerin kaldırılması ve yeni harflerin kabulüyle tablolar ve mulajlar tekrar depoya kaldırılmış, yeni harflerle halkı eğitecek levhalar hazırlanmaya başlanmıştır.
1960' lı yıllara kadar işlevini kaybetse de yaşayan Sağlık Müzesi bu yıllarda kapatılarak eserler Sağlık Müdürlüğü depolarına kaldırılmıştır. 1995 yılında Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Bölümünden Doç.Dr. Ayten Altıntaş ve İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi Bölümünden Doç.Dr.Nuran Yıldırım dönemin İl Sağlık Müdürü Hürriyet Yılmaz'ın davetiyle tabloları araştırmaya başlamış, bulunan 50 kadar tablonun 23'ü hocaların gözetiminde çeşitli ilaç firmaları desteğiyle onarılmış ve 14 Mart 1995 yılında Sağlık Müdürlüğü binasında 15 gün süre ile sergilenmiştir. Tablolar halen İl Sağlık Müdürlüğü'nde muhafaza edilmektedir.
1960'lı yıllara kadar İstanbul'da her ilkokulunun defalarca ziyaret ettiği, halkın çok iyi tanıdığı Sağlık Müzesi işlevini yavaş yavaş kaybetmiştir. 1988-1989 yılları arasında açılan bir ihale ile onarıma girmiş ve ardından Sağlık Grup Başkanlığı ve Kuduz Merkezi olarak işlev görmüştür. 2002 yılında tekrar onarıma alınmış ve bu tarihten itibaren Sağlık Müdürlüğü ek hizmet binası, Eminönü Sağlık Grup Başkanlığı, Eminönü Merkez Sağlık Ocağı ve Eminönü Halk Sağlığı Laboratuvarı olarak hizmet vermektedir.
Eski Sağlık Müzesi'nden Yeni Sağlık Müzesi'ne
İstanbul Sağlık Müdürlüğü, 2007 yılında "Eski Sağlık Müzesi" mekânını ve ideallerini sahiplenerek, yeniden canlandırma kararıyla çalışmalarına başlamıştır. Sağlık Müzesi'nin İstanbul'un toplumsal ve kültürel yaşamına önemli katkılar sağlayacağı, toplumda sağlık bilincin gelişmesinde önemli bir araç olacağı düşünülmektedir.
Müze tasarımının içeriğini; sağlığın ne olduğu, hangi bilim dallarından yararlandığı, kaynakları, sağlık ve hastalığın tarihsel gelişimi, günümüz sağlık problemleri, sağlığın korunması ile ilgili sergiler, eğitim programları ve etkinlikler oluşturacaktır.
Sağlık Müzesi, toplumunu oluşturan bireyler ve sağlık konusuyla ilgilenenler için bir buluşma noktası, sağlıkla ilgili her alanda ortak bilimsel ve kültürel üretim merkezi olmayı hedeflemektedir. Sağlık Müzesi Projesi'ni çağdaş müzecilik standartlarına göre hayata geçirebilmek için müzenin hedefleri doğrultusunda alanındaki uzmanlardan alınacak desteğe ve işbirliğine ihtiyaç duyulmuş ve bu nedenle bir Danışma Kurulu oluşturulmuştur.
Kaynak: istanbulsaglik.gov.tr
