Dünya Kentleri: Accra (Akra)

Accra

Gana'nın başkenti ve en işlek limanı olan Accra'da ulaşım büyük önem taşır.

Accra, bir Afrika ülkesi olan Gana'nın başkentidir. Gine Körfezi'nde, dalgaların sürekli dövdüğü bir kumsalın arkasındaki yamaçta birkaç kilometre boyunca uzanır. Eski­den denizyoluyla gelen yük ve yolcular, dal­gaların üstünden kayan kanolarla Accra'ya taşınırdı. 18. yüzyılda Accra'ya giden bir İngiliz gezgin bu yolculuğu "kanolar sık sık ters döner ve beyefendiler iyice ıslanırlardı" diye anlatır.

Accra'nın 27 km doğusundaki Tema, yapay derin su limanıyla bugün Gana'nın en büyük yük ve yolcu limanıdır. Demiryolu ve karayo­luyla da Accra'ya bağlıdır.

Accra başlangıçta küçük bir balıkçı köyüy­dü. 17. yüzyılda Avrupalılar burada ticaret merkezleri kurdular. Bugün Gana devlet baş­kanının evi olan Osu Şatosu Danimarkalılar'ca yapıldı. 1877'de, İngiltere'nin sömürge­si olan Altın Kıyısı'nın başkenti olan Accra, sömürgenin 1957'de Gana adıyla bağımsızlığı­nı kazanmasından sonra yeni ve çağdaş yapı­larla donandı. Bugünkü Accra çağdaş ve geleneksel Afrika'nın bir karışımıdır. Kentte Gana'nın ulusal müzesi ve üniversitesi, üç katedral, ülkenin başlıca hükümet yapılan, güzel bir hastane ve uluslararası havalimanı vardır. Bağımsızlık Anıtı'nın bulunduğu Si­yah Yıldız Meydanı'nda geçit törenleri düzen­lenir.
Accra'nın nüfusu 859.640'tır (1984).

Accra
Gana’nın başkenti ve en büyük kenti.

Atlas Okyanusundaki Gine Körfezindedir. Kentin bir bölümü 8-12 m yükseklikteki dik bir yamacın üstüne kurulmuştur. Arkasında dalgalı Accra düzlüğü uzanır. Arazinin kırılmaya yatkınlığı sık sık depremlere yol açar.
Portekizliler 1482’de bugün Gana diye bilinen bölgenin kıyısına ilk kez yerleştiklerinde, şimdiki Accra’nın bulunduğu yerde Ga kabilesine ait birkaç köy vardı. Bu köyler 24 km kuzeydeki Ayaso (Ayawaso) adlı ana yerleşim merkezinden yönetiliyordu. 1650-80 arasında AvrupalIlar bu bölgede surlarla çevrili üç ticari yerleşim birimi oluşturdular. Bunlardan Fort James İngilizlere, Fort Crevecoeur HollandalIlara, Christiansborg Castle DanimarkalIlara aitti. Henüz kuruluş döneminde kabileler arası bir savaş sonucu yok olan Ayaso’nun halkı, Accra düzlüğündeki öbür Ga kentlerindeki insanlarla birlikte, AvrupalIlarla ticaret yapabilme ümidiyle kıyı bölgesine yerleşti. Sonuç olarak Osu (Christiansborg), Hollanda Accrası (Ussher Town) ve James Town adını taşıyan üç kıyı köyü doğdu. Bunlar bugünkü Accra’nın çekirdeğini oluşturdular. Accra adı Akan dilindeki nkran sözcüğünün bozulmasından oluşmuştur; yörede bol miktarda bulunan siyah karıncalara verilen addır. Bu sözcük zamanla Accra düzlüğünün bu yöresinde oturanlar için de kullanılmaya başlanmıştır.
Accra giderek zengin bir ticaret merkezi haline geldi. DanimarkalIlar 1850’de, HollandalIlar ise 1872’de bölgeden aypldılar. 1877’de Accra İngiliz Altın Kıyısı Kolonisi’nin başkenti oldu. 1898’de kentin geliştirilmesi için bir belediye meclisi kuruldu. Accra planlı bir gelişme sonucu 1930’lara doğru bugünkü durumuna geldi.

Accra, Gana’nın yönetsel, iktisadi ve eğitsel merkezidir. Tüm büyük banka ve ticaret şirketlerinin merkez şubeleri, sigorta şirketleri, elektrik şirketi, merkez postanesi, gıda maddelerinin büyük bölümünün toplandığı açık hava pazarlan ve Accra Merkez Kütüphanesi de bu kenttedir.

Önemli yapılar arasında, kalelerin yanı sıra, Gana Tıp Fakültesi’nin de içinde yer aldığı tam teşekküllü Korle Bu Hastanesi, Kutsal Ruh (Katolik), Kutsal Üçleme (Anglikan) ve Metodist katedralleri, ulusal arşiv ve ulusal müze sayılabilir. Bilim ve Sanayi Araştırma Kurulu ile Gana Bilim ve Sanat Akademisi’nin binaları da bu kenttedir. Gana Üniversitesi kuzeyde, Legon’da kurulmuştur (1948). Kentte ayrıca bir futbol stadyumu ve bir yarış parkuru vardır. Black Star Alam’ndaki Bağımsızlık Takı törenler için kullanılır.
Düzgün yollan olan Accra’nın iyi bir belediye otobüs hizmeti vardır. Ayrıca, demiryolu ile içteki Kumasi kentine ve bugün Accra’nın limanı işlevini gören 27 km doğudaki Tema kıyı kentine bağlıdır. Gana’nın iç hat hava ulaşımının merkezi olan Accra’da aynı zamanda ülkenin tek uluslararası havalimanı olan Kotoka da vardır. Kentteki başlıca imalat etkinlikleri gıda işleme, dokumacılık ve keresteciliktir. Nüfus (1988) kent, 949.100; (1988 tah.) metropoliten alan, 1.580.000.