Serap Nedir?

Serap
MsXLabs.org & Temel Britannica

Işık ışınları sıcak havayla soğuk havanın birleştiği kesimlerden geçerken kırılmaya uğrar. Sıcak havanın üzerinde soğuk hava yer aldığı zaman gökyüzünün görüntüsü yerin üstünde görülebilir. Soğuk havanın üzerinde sıcak hava yer aldığında da Dünya yüzeyindeki cisimler gökyüzünde yüzüyormuş gibi gözükebilir.

Sponsorlu Bağlantılar

Çölde ilerleyen bir yolcu uzakta, titreyen bir göl izlenimini uyandıran bir gö­rüntü görür, ama yaklaştıkça bu parıltı gide­rek kaybolur; yolcunun gördüğü gerçek değil, serap ya da ılgım denen yanıltıcı bir görüntü­dür. Çöle gitmeden de, çok sıcak bir havada karayolunda yolculuk ederken, yolun kuru olması gerektiğini bildiğimiz bir kesimini san­ki orada bir su birikintisi varmış gibi görebili­riz. Uzaktaki cisimlerin çarpılmış, biçimi bo­zulmuş ya da tepetaklak olmuş gibi gözüktüğü başka serap türleri de vardır.
Bütün seraplara, bir saydam ortamdan bir başka saydam ortama geçerken kırılmaya uğrayan ışık neden olur. Işık ışınlarının havada kırılması havanın yoğunluğuna bağlıdır. Güneşli bir günde atmosferin yere yakın kesimlerinde hava çok ısınır ve genleşir (hacmi büyür), bu nedenle de yoğunluğu azalır. Bu katmana giren ışık ışınları kırılmaya uğrar ve Dünya' nın yüzeyinden öteye doğru yönelir; çöldeki yolcunun gördüğü (ya da karayolunda bizim gördüğümüz) bu kırılmış ışınlardır ve bu da gerçekte, gökyüzünün parlaklığından başka bir şey değildir. Sıcak hava katmanı hiçbir zaman tam anlamıyla durağan olmadığı için, bu katmandan geçen ışık da hafifçe titrer ve bu da suyun yüzeyinde oluşan hafif dalgalan­maya benzer bir görünüm yaratır.
Kutup bölgelerinde çok yaygın görülen bir başka serap türüne ise deniz yüzeyinin hemen üzerindeki çok soğuk (ve bu yüzden yoğun) hava katmanı neden olur. Bu katmana giren ışık ışınları Dünya'nın yüzeyine doğru kırıl­maya uğrar ve bu nedenle uzak cisimler, örneğin ufuk çizgisinin ötesindeki gemiler görünür duruma gelir. Bu olaya yüksek serap denir. Soğuk hava katmanları sıcak hava katmanlarından daha kararlı ya da durağan olduğu için görüntüler kusursuz ve belirgin­dir. Soğuk katmanın üzerindeki daha sıcak hava katmanları bazen ışık ışınlarını, uzaktaki gemi ya da cismin tepetaklak gözükmesine neden olacak biçimde bükebilir.
Karaların havayı ısıtması, denizlerin ise soğutmasıyla ortaya çıkan iki ayrı etki bazen birleşebilir. Bir zamanlar İtalya ile Sicilya arasındaki Messina Boğazı'nda görülen ve uzaklardaki kulübelerin, havada duran, şaşı­lacak güzellikteki perili şatolar görünümünü aldığı garip serap da bu tür bir etki birleşme­siyle açıklanabilir. Bu serap, bir zamanlar büyücü olduğuna inanılan Morgan Le Fay'ın adıyla, Fata Morgana (Perili Morgana) olarak anılmaktadır. Bir başka ünlü serap da Tem­muz 1798'de, denizin oldukça serin olduğu sıcak ve durgun bir öğleden sonra, Fransa'nın Calais'den Dieppe'e kadar olan 100 kilomet­relik kıyı şeridinin üç saat boyunca ve bütün ayrıntılarıyla İngiltere'deki Hastings'ten görülmesidir.

Serap
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Işığın farklı yoğunluktaki hava tabakalarından geçerken uğradığı kırılmaya bağlı optik yanılsama (göz yanılması); ılgım. Serap değişik biçimlerde meydana gelebilir. Atmosferin ışık ışınlarını aynı düzen içinde kırmayışına bağlı olarak genellikle ufuk yakınında görülür. En yaygını, çölde insanları yanıltan su serabıdır. Bu tür serap, üstteki hava tabakasından daha sıcak olan toprak üzerinde oluşur.

Işık, yere yakın olan görece sıcak hava içinde, üstteki soğukça hava tabakasındakinden daha hızlı hareket eder ve ışığın yukarı doğru bükülmesi gibi bir etki doğar. Gökten gelen ışık, ufkun altından geliyormuş gibi gözükerek bir göl ya da bataklık varmış hissini uyandırır. Karayollarında da sıkça görülen bu tür seraplar, üzerindeki havadan daha sıcak olan su yüzeylerinde de meydana gelir. Daha seyrek görülmekle birlikte, soğuk su üzerindeki havanın, yukarılara oranla aşağıda daha yoğun olmasından ötürü uzaktaki cisimlerden gelen ışık ışınlarının aşağı doğru kırılmasından kaynaklanan seraplar da vardır. Bu durumda, örneğin normal olarak ufuk düzleminde bulunmayıp görüş alanı dışında kalan bir gemi, havada ters dönmüş biçimde asılı duruyormuş gibi bile gözükebilir. Çok daha seyrek olarak görülen bir başka serap da, yukarıdaki iki tür kırılma arasındaki bir geçiş olayı sonucunda meydana gelen serap çeşididir. Bu durumda ufuk çift, yakınındaki nesneler de göğe doğru oynak, garip ve hareketli sütunlar biçiminde yükselmiş gibi, âdeta bir şatonun bulanık görüntüsü olarak gözükür.

Çölde ışığın kırılması sonucu meydana gelen ve yerde su olmadığı halde su varmış gibi görünmesi olayıdır.

Serap Nedir?
MsXLabs.org

Atmosfer içinde ışık ışınlarının kırılması sebebiyle meydana gelen tuhaf görüntü, hayal. atmosfer tabakalarının kırılma indislerinin farklı olması sonucu ışık ışınları, kırılarak eğri bir yol takip eder. Kırılma indisi havanın yoğunluğuna, bu ise sıcaklığa, sıcaklık da arz üzerinde kara veya deniz yüzeyinden uzaklığa ve iklimle havanın güneşlilik durumuna göre değişirserap
Sıcak, güneşli günlerde ova ve çöllerde ulaşılamayan göl ve vaha görüntüleri yaygın olarak bilinen alt serap misalleridir. Bu tür seraplar cismin altında görünür ve hava tabakalarının sıcaklığının yükseklikle azaldığı hallerde meydana gelir. Yükseklik arttıkça sıcaklık azalmasının büyük olması halinde görüntü ters olur.
Kutup bölgelerinde, soğuk deniz veya göllerin bulunduğu bölgelerde ise üst serap türü görülür. Bu tür serapta, görüntü cismin üstünde veya yukarısında görünür ve hava sıcaklığının yükseklikle artması halinde meydana gelir. Sıcaklığın yükseklikle artmasının hızlı olması halinde görüntü veya hayal ters olur.
Üçüncü tür bir serap ise yukarıdaki iki tür serabın hasıl olması için, gerekli şartların bir bölge içinde yanyana bulunması halinde ortaya çıkar. Buna alt-üst çift veya bileşik serap denir. Bu tür serapta havada dağlar, tepeler ve kaleler asıllarından çok farklı şaşırtıcı görüntüler verirler. Bütün serap türlerinde görüntünün fotoğrafı çekilebilir.

Kaynak: