PRİM a. (fr. prime).
1. Çalışmayı özendirmek ve iş verimini artırmak için işçilere ücret dışında yapılan ek ödeme. (Bk. ansikl. böl. iş huk.)
2. Sigortalılarla işverenlerin sosyal sigorta kurumlarına ödedikleri para. (Bk. ansikl. böl. iş huk.)
3. isteğe bağlı özel sigortalarda sigortacıya ödenen para.
—Bors. Kesinleşmiş bir pazarlığın yürürlüğe gireceği tarihte alıcı tarafından feshedilmesi durumunda, alıcının satıcıya ödemek zorunda olduğu para. || ihraç primi, bir hisse senedi ya da tahvil alıcısının, aldığı hisse senedinin nominal değerine ek olarak ödediği para.
—işi. ikt. Normal ölçülerin üstünde verim sağlayan bir işçiye, memura ya da satıcıya ödenen ek ücret.
—Muhs. Birleşme primi, bir şirkete başka bir şirket katıldığı zaman bilançonun özsermaye bölümünde ortaya çıkan ve bir artı değerin varlığını gösteren prim.
—Sig. Sigorta ücreti. || Ek prim, bazı risklere karşı güvence sağlamak amacıyla normal primini üstünde ödenen prim. || Riziko primi, hasar miktarını karşılayan ve herhangi bir yükleme yapılmamış olan prim. || Tarife primi, riziko primine yapılan üretim komisyonu, emniyet marjı, kâr payı vb. yüklemelerden sonra elde edilen prim.
—Spor, istenilen sonucu alan ya da üstün performans gösteren takım ya da oyuncuyu ödüllendirmek için verilen para ya da armağan.
—Tic. Dışsatım primi, sanayicilerin dış piyasalara açılmalarını sağlamak amacıyla devletçe kendilerine yapılan parasal özendirme yardımı. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. ikt. Djşsatım primi, AET üyesi ülkelerin hükümetlerine, dünya piyasasında ve ortak piyasada (ortak pazar) uygulanan fiyatları aynı düzeyde tutmak amacıyla dış ülkelere satmış oldukları tarım ürünleri için verilen telafi edici sübvansiyon.
—ANSİKL. İş huk. işçilere ödenen primlerin çeşitli amaçları vardır. Kimi primler ağır ve tehlikeli işlerin parasal karşılığıdır. Örneğin inşaat işlerinde yükseklik ve kötü hava koşulları primi, gece, vardiya, sağlığa aykırı işler vb. primler bu türdendir. Kimi primler ise "iyi emekçiler”i ödüllendirerek, işçilerin disiplin, düzenlilik ve verimlerini artırmayı amaçlar. Nihayet kimi primler de işçiyle işletme arasında yakın bağlar kurma amacını taşır. Örneğin yıl sonu bilanço primleri, tatil, evlenme vb. nedenlerle ödenen primler. Primlerin toplam ücret gelirleri içindeki yeri iş koluna ve hiyerarşi durumuna göre değişir. En yüksek primden yararlanan işçiler her zaman en ağır işlerde çalışan işçiler değildir.
•
Sosyal sigortalar kurumu ile Bağkur’un gelir kaynaklarının en önemlisi ilgililerce ödenen primlerdir. Sosyal sigorta kurumu primleri sigortalı işçilerle işverenler tarafından ödenir. Prim tutarı sigortalının aylık kazancı üzerinden hesaplanır. Prim oranları ve işçiyle işverenlerin katılma payları sigorta türüne göre değişir. Örneğin analık sigortası primi sigortalının kazancının yüzde biridir ve bu primin tümü işveren tarafından ödenir, işveren, bir ay içinde çalıştırdığı sigortalıların primlerine esas tutulacak kazançlar toplamı üzerinden Sosyal sigortalar k. gereğince hesaplanacak prim tutarlarını ücretlerinden kesmek ve kendisine ait tutarları da buna ekleyerek en geç ertesi ayın sonuna kadar Kurum'a ödemek zorundadır (Sosyal sigortalar k. md. 80). Bağkur primleri sigortalının bildirdiği gelir durumuna göre hesaplanır. Bağ-kur primlerinin tümü sigortalı tarafından ödenir. Bağkur sigortalısı aylık prim borcunu, ilgili ayın sonuna kadar kuruma ödemek zorundadır. (Bağ-KUR, SOSYAL SİGORTALAR KURUMU.)
—Tic. Dışsatım primleri, dışsatımcılara doğrudan verildiği gibi üreticilere de verilebilir. Ancak, üreticilere ödenen primler dışsatımı dolaylı bir biçimde (üretim artışı sağlanması, bu artışın fiyatları düşürerek dışsatımın artması) etkiler. Dışsatımcılara doğrudan verilen primlerde ise malların fiyatlarını düşürerek satışlarını artırmak amacı güdülür. Türkiye’de de uygulanan bu sistem dışsatımda vergi iadesi, vergi bağışıklıkları, dışsatım kredileri gibi dışsatımı özendirici yollardan biri olarak kullanılır.
Kaynak: Büyük Larousse
Prim Nedir?
