Ambargo Nedir?

1 . Bir malın serbest sürümünü engellemek için konulan yasak, engelleyim:
"Silah ambargosu."- .

2 . Bir devletin, gemilerin kendi limanlarından ayrılmasını yasaklama buyruğu, engelleyim.

3 . Bir ülkenin dış dünyayla ilişkilerini engelleme, engelleyim.

Bir geminin, bulunduğu limandan çıkmasını geçici bir süre yasaklayan devlet buyruğu. Da­ha geniş anlamıyla; bir mal alım, satım ve nak­linin, serbest sürümünün politik, askeri ve ekonomik nedenlerle devlet kuvveti kullanıla-rakyasaklanmasıdır. Ambargo, daha ziyade is­yan, savaş ve savaş ihtimalinin bulunduğu an­laşmazlık zamanlarında, bir milletin gücünü ve yetkisini kötüye kullanması durumunda, çı­karları elden kaçırmamak amacıyla misilleme olarak başvurulan bir yaptırım, tedbir, müsa­dere yolu olduğundan iki yönlü bir nitelik ar-zeder: Bir yanıyla milletlerarası, bir yanıyla da millîdir. Milletlemrası ambargo, yabancı dev­let mallarının ve gemilerinin alıkonmasıdır. MHtî (sivil) ambargo İse, bir devletin kendi ül­kesindeki vatandaşlarının kimi şirketlerine ve­ya deniz vasıtalarına ve mallarına el koyması

Sponsorlu Bağlantılar

durumudur. Bu kimi zaman basına da yansıya­bilir. Bir habere belirli bir süreden önce yayın­lama yasağı getirilebilir; kimi gazete, dergi ve kitaplara da ambargo uygulanabilir. Özellikle bu tür bir ambargo, resmî ideolojilere ters dü­şüldüğünde uygulamaya konur.

Ambargo, tarihin belirli devrelerinde sıkça uygulanmıştır. Ambargoyu, devletler tek baş­larına uygulayabildikleri gibi, bİraraya gelerek kurdukları örgütler vasıtasıyla da uygulayabil­mişlerdir. Ambargo, özellikle XVIII.yy.da İn­giltere'nin çokça başvurduğu siyasî bir misille­me yoluydu. Bu yol diğer Batılı ülkeler tarafın­dan da her fırsatta uygulama alanına konuyor­du. 1807'de, ABD, milletlerarası yükümlülük­lerin çiğnendiği gerekçesiyle tüm ABD liman­larını Amerikan ya da yabancı ülke gemileriy­le yapılan ihraç malları taşımacılığına kapattı­ğı gibi. Büyük Britanya'dan yapılan ithalata da kısıtlamalar koydu. Başkan Jefferson'ın çı­kardığı yasa gereğince konan bu ambargoya karşılık, Napoleon da kara ve deniz ablukası­nı başlattı ve kimi ABD gemilerine el koydur­du. İngiltere adına benzer bir deniz ablukası­nı ise, Pitt daha önceden başlatmıştı. I.Dünya Savaşı sırasında İngiltere, Fransa ve tarafsız ülkelerce de ambargo koyma yoluna gidildi. 1918'de tarafsızlık politikasını benimseyen Ar­jantin ve Şili, Alman gemilerini alıkoydular. 1940'da Norveç, İtalya'ya petrol taşımasına ilişkin bir yasaklama getirdi; İtalya da Nor­veç'e ambargo koydu. 1941'de İse, ABD sava­şa resmen katılmadan önce, ABD karasuların­da yatan Alman, İtalyan, Danimarka, Fransız gemilerine el koyup kimi devletlerin ticarî ak­tiflerini de dondurdu. ABD, 1937'de İspanya İç Savaşı'yla ilgili olarak da bir ambargo uygu­ladı. Sovyet Rusya, İtalya ve Almanya bu iç sa­vaşla doğrudan İlgilendiler, İngiltere ile Fran­sa da ilgisiz kalmadılar. ABD ise, İspanya İç Savaşı'na herhangi bir şekilde bulaşamamak için yeni bir tarafsızlık kanunu çıkardı; sava­şan taraflara silah ve malzeme satışını yasakla­dı. 1970'lerin başında da ABD ile Rusya ara­sında anlaşmazlık başgösterince, ABD, Rus­ya'ya karşı bir tahıl ambargosu uygulama yolu­na gitti. 1974'de petrol üreten Arap ülkeleri, hem İsrail'e, hem de İsrail'e karşı siyasetini de­ğiştirmeye zorlamak için Batılı sanayii ülkele­rine petrol ambargosu uyguladı. 1974'te Kıb­rıs'da girişmek zorunda kaldığı Barış Harekâ-ti'ndan ötürü, Amerikan Kongresi, 5 Şubat 1975'den İtibaren Türkiye'ye silah ambargosu uyguladı. Nato çerçevesi içinde gösterilen bü­tün askerî malzemeye ambargo koydu. Türki­ye'nin yaklaşık 185 milyon dolarlık ve bedeli­nin büyük bir kısmı ödenmiş silah siparişleri de bu ambargonun kapsamına alındı.

Devletlerin tek başlarına uyguladıkları am­bargolar kadar, kimi örgütler vasıtasıyla ko­nan ambargolar da az değildir. Bunlardan biri 1935'tc uygulanmıştır. 1935'te Faşist İtalya, Habeşistan'ı İşgal etti. Bu olay Doğu Akdeniz ve Orta Doğu bölgesindeki kuvvet dengesini önemli ölçüde etkiledi. Çünkü İtalya denizaşı­rı bir ülke olan Habe§istanı kuvvetli bir donan­ma ile ele geçirmişti. Bu gücün ortaya çıkışı di­ğer devletleri endişelendirdi. Bunun üzerine, Milletler Cemiyeti bir kararla İtalya'ya karşı ambargo uyguladı. İtalya'ya silah, stratejik malzeme ve maddeler satma ile kredi açma ya­saklandı, örgütler vasıtasıyla uygulanan am­bargolardan biri de 1951'de gerçekleşti. Kore savaşı sırasında, Birleşmiş Milletler Genel Ku­rulu ambargoya başvurdu. Savaşın yapıldığı bölgelere ve savaşan taraflara silah ve strate­jik malzeme gönderilmesini yasakladı. 1990 yı­lında da Birleşmiş Milletler, A.B.D.nin Ku­veyt'i işgal etmesi sebebiyle Irak'a uyguladığı ambargonun, aldığı bir kararla diğer ülkeler­ce de uygulanmasını sağlamıştır.

İster karada, İster denizde ve havada uygu­lansın, ambargonun etkisini gösterebilmesi, ambargo uygulayan ülkenin milletlerarası poli­tik, askerî ve ekonomik gücüne bağlıdır doğru­dan doğruya. Bir devlet ne kadar güçlü ise, uy­guladığı ambargo da o denli güçlü bir şekilde kendini gösterir. Bu gözardı edilemez bir ger­çektir. Bununla beraber ülkedeki politik bü­tünlüğün uygulanan ambargolarda söz sahibi olduğu da saklanamaz.