Boru Hattı Nedir?

Genellikle çelik ya da çelikle pekiştirilmiş beton (betonarme) boruların uç uca eklenmesiyle oluşan boruhatları, sıvı ve gazların bir yerden bir yere taşınmasında en elverişli sistemdir. Eklenen borular yüzlerce, hatta binlerce kilometrelik uzun bir yol oluş­turduğu için bu aktarma düzenine boruhattı, boruyolu ya da aynı anlamdaki İngilizce pipetine teriminin Türkçe okunuşuyla payp­layn denir. Boruhattının yapımında kullanıla­cak gerecin seçiminde en önemli iki etken, taşınacak ürünün niteliği ile ürünün bu kanal­da ilerleyebilmesi için gerekli olan basınçtır. Örneğin tarlaları sulamak ya da pissuları boşaltmak için döşenen düşük basınçlı boru-hatlarında betonarme ve plastik borular kul­lanılabilir. Oysa ürünün yüksek basınç altında taşındığı petrol ve doğal gaz boruhatları, patlama ya da kırılmaları önlemek için, her zaman çelikten yapılır. Boruların çapı da kullanım amacına göre 5 santimetreden bir­kaç metreye kadar değişir.

Bugün var olan boruhatlarının büyük bölü­mü ham petrolün ve arıtılmış petrol ürünleri­nin aktarılması için döşenmiştir. Çünkü petrol ve doğal gaz, bulunduğu yataktan tüketiciye ulaşıncaya kadar çok uzun bir yol izler. Kuyudan çıkarılan ham petrol ile doğal gazın önce işlenmek üzere rafinerilere (arıtımevle-rine), burada işlenen ürünlerin de çoğu kez yükleme limanlarına, depolama tanklarına ve fabrika ya da ev gibi tüketim merkezlerine taşınması gerekir. Ham petrolü ya da benzin, mazot gibi bir petrol ürününü demiryolu, karayolu ve denizyolu üzerinden tankerler ya da varillerle taşımanın maliyeti çok yüksektir. Bu nedenle, hatların döşenmesindeki yatırım giderlerinin fazlalığına karşın boruhattıyla ta­şıma en ekonomik yol sayılır.

Yeni bir petrol ya da doğal gaz kuyusu açıldığında, bu kuyu bir boruhattına bağlanır. Çoğu kez dağları aşarak gideceği yere ulaşan boruhattının içinde sıvının ya da gazın düzenli olarak akmasını sağlamak için ürüne belirli bir basınç uygulamak gerekir. Bunun için, hat boyunca bir dizi pompalama ya da sıkıştırma (kompresör) istasyonu kurulur. Ürün tüketi­ciye ulaştığında da basıncı kullanım için ge­rekli olan düzeye düşürülür.