STATİK sıf. (fr statique, yun. statikos). DiNAMİK'e karşıt olarak hiçbir devinim, değişme göstermeyen, hep aynı durumda kalan şey için kullanılır; dural, durağan.
—Balıkç. Statik batık avı, sabit durarak oltayla yapılan balık avı.
—Elekt Statik elektrik, denge halindeki iletkenlerin taşıdığı elektrik.
—Elektrotekn. Statik elektromotor kuvvet, bir alternatif akım makinesinde, indüvi sargılarındaki indükleyici akının dönemsel değişimlerinin oluşturduğu elektromotor kuvvet.
—Fiz. Maddesel sistemlerin dengesine ilişkin.
—Güz. sant. DURAL.
—ikt. Statik çözümleme, iktisadi güçlerin etkinlik sonuçlarını, bu güçlerin belli bir anda oluşturdukları denge ya da dengesizlikleri inceleyen çözümleme. (Bk. ansikl. böl.)
—Topbil. Toplumsal bir olayın, geçirmekte olduğu ya da geçirebileceği değişiklikleri ya da evrimi hesaba katmadan, belirli bir anda ve belirli bir durumda ele alınarak yapılan çözümlemesine denir.
♦ a. Fiz. Maddesel sistemlerin dengesini, belli bir karşılaştırma sisteminde inceleyen mekanik dalı. (Bk. ansikl. böl.)
—Akışkan, mekan. Gazların statiği, gazların basıncını (basınıölçüm ve manometri) ve sıkıştırılabilirliğini inceleyen fizik dalı.
—Fizs. kim. Kimyasal statik, kimyasal tepkimelerin denge koşullarını inceleyen bilim dalı.
—Mekan. Grafik statik, kuvvetlerin bileşiminin incelenmesi ve denge koşullarının geometrik ve grafik yöntemlerle araştırılması. (Bu yöntem, uzun ve zor analitik hesaplara gerek göstermediğinden, inşaat mühendisliğinde çokeık kullanılır. Hesaplar için bilgisayarlardan ve görüntüleme için ekranlardan yararlanan yöntemler, bu yöntemin yerini almak üzeredir.)
—Topbil. Toplumsal statik, A. Comte'un te- rimcesinde, bir toplum düzeninin korunmasını sağlayan yasaların incelenmesi.
—ANSİKL. Fiz. Belli bir karşılaştırma sisteminde, başlangıçta hareketsiz olan bir cisim, birçok kuvvetin etkisinde kaldığında, her zaman harekete geçmez; hareketsizce, dengede olduğundan söz edilir. Dengenin incelenmesi statiği oluşturur. Tarihçe olarak, statiğe ilişkin bilgiler, dinamiğin- kinden çok daha öncelere dayanır: ilk bilgiler Aristoteles, sonrakiler Galilei dönemine aittir. Bu arada statik, dinamiğin, hızların ve ivmelerin sıfır olduğu haliyle sınırlı bir alt bölümü olarak da göz önüne alınabilir.
Dinamik yasalarının kullanımı, bir karşılaştırma sisteminde başlangıçta hareketsiz olan bir maddesel sistemin denge koşullarını kurmaya olanak verir:
1. uygulanan kuvvetlerin toplamı sıfır olmalıdır: sistem ötelenme hareketi yapmaz;
2. uygulanan kuvvetlerin, herhangi bir noktaya göre bileşke momenti sıfır olmalıdır: sistem dönme hareketi yapmaz.
Her zaman zorunlu olan bu koşullar, ancak tamamen biçim değiştirmez sistemler için yeterlidir.
Dengelerin incelenmesi, uygulamalı mekanikte büyük önem taşır: yapıların kararlılığı, gereç dayanımı vb.
—ikt. Statik çözümleme. Statik çözümleme, bir piyasada belli bir anda denge durumu sağlamak için gerekli koşulları araştırır. Belli bir durumdan yola çıkarak belli bir dönem sonunda, ilkinden farklı bir başka duruma geçmeyi sağlayan süreçlerin incelenmesi, bu tür çözümlemenin kapsamına girmez. Gerçi statik çözümlemede zaman öğesi yok değildir, ama yalnızca geçmişin etkisini taşıyan ve gelecekte de göz önünde tutulması gereken verilerde kendini gösterir. Statik çözümlemede zaman, soyut bir nitelik taşır ve kendine özgü bir rol oynamaz; oysa dinamik çözümleme, süreçlerin açıklanmasında zamana da yer verir. Dinamik çözümlemede zaman etkin bir rol oynar; iktisadi olayların evrimini geciktirir ya da hızlandırır, dengeye dönüşü frenler ya da kolaylaştırır.
Model kurma yönteminde, statik çözümlemeyle dinamik çözümleme birlikte kullanılır. Yalnızca belli bir andaki iktisadi değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemeyi amaçlayan, bu ilişkilerin evrimini ve zamanın farklı anlarında oynadıkları rolü açıklamaya çalışmayan modele, statik model denir Bu modelde belli bir andaki bir denge durumu başka bir durumla (bu ikinci duruma geçişi sağlayan süreci çözümlemeksizin) karşılaştırmak istenildiğinde, karşılaştırmalı statik yöntem kullanılır. Dinamik modelse, tersine, birinci durumdan İkinciye geçişi sağlayan zaman ve ara süreci göz önünde tutar.
Kaynak: Büyük Larousse