Nesep Nedir?

Soy, baba soyu.
nesebi gayrisahihnesebi sahihhasebi nesebi

NESEP a. (ar. neseb). Esk. Soy, baba soyu, şecere.

—Antropol. - SOYUİNCİRİ.

—isi. huk. Çocuğu ana ve babaya bağlayan kan bağı, soy, şecere. || Neseb bil -amud, aşağı doğru inen nesep, yani bir kişinin çocukları, torunları ve bunların çocukları arasındaki bağ. || Neseb bil-arz, kardeşler ve oğulları, amcalar ve oğulları arasındaki bağ. || Neseb bit-tul, yukarıya doğru uzanan nesep; yani babalar dede-7 ler arasındaki bağ.

—Med. huk. Anababa ile çocuklar arasındaki kan bağı. || Çocukla anababa arasındaki hısımlık ilişkisi. (Bk. ansikl. böl.) || Nesebin düzeltilmesi, sahih olmayan nesebin sahih hale getirilmesi. (Bk. ansikl. böl.) || Nesebin reddi, kocanın doğan çocuğun babalığını kabul etmemesi. (Bk. ansikl. böl.) || Akdi ya da sözleşmeye dayanan nesep. evlatlıkla evlat edinen arasındaki hısımlık ilişkisi. (Bk. ansikl. böl.) || Sahih ya da düzgün nesep, çocukla anababası arasındaki bağın yasaya uygun olması. (Bk. ansikl. böl.) || Sahih olmayan ya da düzgün olmayan nesep, evlilik dışında doğan ve nesebi düzeltilmeyen ya da evlilik içinde doğduğu halde nesebi reddedilmiş olan çocuğun durumu. (Evlilikdışı nesep de denir.) [Bk. ansikl. böl.]

—ANSİKL. Med. huk. Nesep ilişkisi, yalnız biyolojik bir ilişki değildir. Bu ilişki, ilke olarak, kan bağına dayanmakla birlikte, hukuksal bir ilişkidir. Evlilik dışında doğan ve hukuk açısından babası belirlenmemiş çocukla baba arasında kan bağı bulunmakla birlikte, nesep bağı yoktur. Buna karşılık, evlatlıkla evlat edinen arasında kan bağı bulunmadığı halde, nesep bağı vardır. Türk hukukunda nesep, “sahih olan” ve “sahih olmayan” olmak üzere ikiye ayrılır.

• Nesebin düzeltilmesi. Ana rahmine düştüğü tarihten doğduğu güne kadar, annesiyle babası arasında evlilik bağı kurulmayan bir çocuğun nesebi sahih olamaz. Sahih olmayan nesebin düzeltilerek sahih duruma getirilmesinin üç yolu vardır: evlenme, mahkeme kararı, idari işlem. Evlilik dışında doğan çocukların nesebi, ana- babanın birbirleriyle evlenmesiyle kendiliğinden sahih duruma gelir (Türk med. k. md. 247). Birbirlerine evlenme sözü verdikleri halde birinin ölmesi ya da evlenme yeteneğini kaybetmesi nedeniyle, evlenemeyen anababadan doğan çocukların nesebi, mahkeme kararıyla düzeltilebilir. Nesebin düzeltilmesine ilişkin dava, hayatta kalan ya da temyiz gücünü koruyan ana ya da baba tarafından açılabileceği gibi, çocuk tarafından da açılabilir. Çocuk ergin olmuşsa, onun onayı alınmadan düzeltme isteği kabul edilmez. Çocuğun ölümünden sonra başvurma hakkı onun füruuna (alt soyuna) geçer (Türk med. k. md. 249). idari işlemle nesebin düzeltilmesi Türk medeni kanunu'nun kabulünden sonra, evlendirme memurunun önünde yapılması gereken evlilik sözleşmelerinin özellikle kırsal bölgelerde bu zorunluğa uymadan yapılmış olmasından kaynaklanır imam nikâhı, Medeni kanun'a göre geçersizdir. Bu tür evlenmelerden doğan çocukların nesebi de sahih değildir. Bu çocukların nesebinin düzeltilmesi için, zaman zaman af yasaları çıkarılmıştır. Nesebi düzeltilen çocuk, baştan beri sahih nesepli olan çocuğun hukuksal durumunu kazanır. Örneğin babasının soyadını ve yurttaşlığını alır.

• Nesebin reddi. Yasa, evlenme sözleşmesinden en az yüz seksen gün sonra doğan çocuğun, ana rahmine evlilik içinde düştüğünü varsayar. Yasaya göre koca, evlendikten en az yüz seksen gün sonra doğan çocuğun kendisinden olması olasılığı bulunmadığını kanıtlamadıkça çocuğu reddedemez (Türk med. k. md. 243). Çocuğun, evlenmeden başlayarak yüz sekseninci günden önce doğduğu ya da kadının gebe kaldığında kocasından, mahkeme kararıyla, ayrı yaşadığı kanıtlanırsa, koca, ret davasında başka bir kanıt göstermek zorunda değildir. Ancak kadının gebe kaldığında kocasıyla cinsel ilişkide bulunduğu kanıtlanırsa, nesebin sahih olduğu varsayılır. (BABALIK DAVASI.) Koca, doğumu öğrendiği günden başlayarak bir ay içinde çocuğu reddedebilir. Ret davası çocukla anasına karşı açılır. Koca, ret süresinin geçmesinden önce ölür, temyiz gücünü kaybeder, bulunduğu yer bilinmez ya da herhangi bir nedenle çocuğun doğumundan kendisine bilgi verilmezse, çocukla birlikte mirasçı olanlar ya da çocuk yüzünden mirastan yoksun talanlar, doğumu öğrendikleri tarihten başlayarak bir ay içinde ret davası açabilirler (Türk med. k. md. 245).

• Akdi ya da sözleşmeye dayanan nesep. Anababa ve çocuk arasında tan bağına dayanan gerçek bir nesep ilişkisi vardır.
Akdi ya da sözleşmeye dayanan nesepte İse kan bağı yoktur. Bu ilişki, sözleşmeyle yapay olarak yaratılır. Bu tür nesep bağı evlatlık sözleşmesiyle kurulur Evlatlıkla evlat edinen arasındaki nesep bağı, genellikle, sahih nesep kurallarına bağlıdır. Evlatlık kendisini evlat edinenin soyadını alır ve onun mirasçısı olur; küçükse, onun velayeti altına girer.

• Sahih ya da düzgün nesep. Bu tür nesep bağına, "evlilik için nesep" de denir Sahih nesep, üç şekilde olabilir: baştan sahih nesep; sonradan sahih hale getirilmiş nesep; akdi nesep. Baştan sahih nesep, evlilik süresi içinde doğmuş ya da ana rahmine düşmüş olan çocuğun nesebidir. Evlilik süresinde ya da evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde (iddet" müddeti) doğan çocuğun babası, kocadır. Bu süre geçtikten sonra doğan çocuğun nesebi sahih olmaz (Türk med. k. md. 241). Sonradan sahih hale getirilmiş nesep, evlilikdışında doğduğundan nesebi sahih olmayan çocuğun nesebinin, nesebin düzeltilmesi yoluyla (evlenme, mahkeme kararı, idari işlem) sahih nesep haline getirilmesidir Sonuç olarak, bu durumda nesebi düzeltilmiş çocuğun, nesebi, baştan beri sahih olan çocuktan farkı kalmaz. Sahih nesebin üçüncü şekli, akdi nesep, yani evlatlık sözleşmesiyle yaratılan nesep bağıdır. Sahih nesebin genel kuralları Türk med. k.'nun 259.-261. maddelerinde belirtilmiştir. Nesebi sahih olan çocuk babasının soyadını taşır ve onun yurttaşlığını alır (md. 259).
Çocuğun bakım ve eğitimi için gerekli giderler ana ve babaya düşer (md. 261). Çocuk küçükken ana ve babasının velayeti altındadır; yasal bir neden olmadıkça velayet anababadan alınamaz (md. 262).

• Sahih olmayan ya da düzgün olmayan nesep. Evlilikdışında doğup nesebi düzeltilmemiş olan ya da evlilik içinde doğduğu halde nesebi reddedilmiş olan çocuğun nesebi sahih olmaz.
Buna göre
1. çocuğun ana rahmine düştüğü ya da doğduğu anda birbiriyle evli olmayan erkek ve kadının birleşmesinden doğan çocukların;
2. evliliğin sona ermesinden üç yüz gün geçtikten sonra doğan çocukların;
3. hiç meydana gelmemiş bir evlenmeden (örneğin dini nikâhla evlenme) doğan çocukların;
4. evlilik içinde doğdukları halde, doğuran kadının kocası tarafından nesebi reddedilmiş olan çocukların nesebi sahih sayılmaz.
Türk med. k.’na göre, evlilikdışı çocukla baba arasında hiçbir hukuksal ilişki yoktur. Aralarındaki biyolojik bağ, hiçbir hukuksal sonuç doğurmaz. Bu konudaki tek istisna, çocukla baba arasında bir evlenme engeli bulunmasıdır; nesep sahih olmasa da, usul ve füru arasında evlenmek yasaktır (Türk. med. k. md. 92). Böyle bir çocuk babasının mirasçısı olamaz; onun soyadını taşıyamaz. Aralarında hukuksal bir bağın doğması için, çocuğun babası tarafından tanınması ya da mahkeme tarafından o kişinin babalığına karar verilmesi gerekir. (TANIMA.) Babası, tanıma ya da babalığa hükümle belirlenmemişse bu çocuk hukuksal açıdan babasız sayılır. Bu durumdaki çocuk, yalnız anaya bağlanır ve onun soyadını alır. Bunun için ananın çocuğu tanımasına gerek yoktur. Çocukla anası ve anasının hısımları arasındaki hukuksal bağ, ilke olarak, nesebi sahih çocuklarla anaları arasındaki hukuksal bağın aynısıdır.

—Cez. huk. Nesep cürümleri, nesebin saklanmasına ilişkin suçlar. (Bir çocuğu gizleyerek ya da yerine başka bir çocuk koyarak o çocuğun nesebini yok eden ya da değiştiren kişi bir yıldan beş yıla tadar hapis cezasına çarptırılır Meşru ya da nesebi ikrar olunmuş bir çocuğun kim olduğunu saklayarak bir kuruma bırakan ya da hayır sahibi tarafından alınmak üzere herkesin görebileceği bir yere bırakan kişi üç aydan iki yıla tadar hapsedilir. Fail, çocuğun usulünden [üst soy] biriyse hapis cezası bir yıldan üç yıla tadar uzar [Türk cez. k. md. 445, 446].)