REHİN, -hnl a. (ar. rehn).
1. Bir borca karşılık güvence olarak alıkonulan şey; tutu: Bir şeyi rehin bırakmak.
2. (Bir şeyi) rehin etmek, onu rehin olarak vermek. || Bir şeyi rehine koymak, rehine vermek, ödünç alınan para karşılığında geri alınmak koşuluyla değerli bir şeyi rehin olarak vermek. || Bir kimseyi rehin almak, onu birtakım vaatlerin, uyarıların ya da isteklerin yerine getirilmesi için alıkoymak ya da baskı aracı olarak tutsak etmek.
—Fluk. Bir alacağın yerine getirilmemesi durumunda, hak sahibine rehnedilen eşyayı paraya çevirterek üzerinden öncelikle alacağını alma yetkisini veren ayni hak. (Bk. ansikl. böl.) || Taşınır rehni ya da menkul rehni, taşınır bir eşya, bir hak ya da alacak üzerinde kurulan ve alacaklıya söz konusu eşya hak ya da alacağı paraya çevirerek alacağını alma yetkisini veren ayni hak. (Bk. ansikl. böl.) || Taşınmaz rehni ya da gayrimenkul rehni, taşınmaz eşya üzerinde kurulan ve alacaklıya söz konusu eşyayı satarak üzerinden öncelikle alacağını almak yetkisini veren ayni hak. (Bk. ansikl. böl.)
—ic. ifl. huk. Rehin açığı belgesi, rehnin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan icra takiplerinde, rehinli eşyanın satışı sonunda elde edilen paranın alacağı karşılamaması halinde, alacaklının isteği üzerine, icra dairesi tarafından verilen belge, (iki tür rehin açığı belgesi vardır: geçici rehin açığı belgesi ve kesin rehin açığı belgesi. Geçici rehin açığı belgesi takip süresince, kesin rehin açığı belgesi ise takip sonuçlandıktan sonra verilir Kesin rehin açığı belgesi borç ikrarını içeren bir senet niteliğindedir.) || Rehnin paraya çevrilmesi, rehin verilmiş eşyanın icra dairesi tarafından paraya çevrilerek alacaklıya ödenmesi. (Bk. ansikl. böl.)
—isi. huk. Rehn-ı mûstear, başkasından ödünç alınarak, onun izniyle rehnedilen mal.
—ANSİKL. Huk. Rehin hakkı eşya üzerinde kurulan sınırlı bir ayni haktır; hak sahibinin eşyayı kullanma ve ondan yararlanma hakkı yoktur; yalnızca eşyayı satarak üzerinden alacağını almak hakkı vardır. Rehin, alacaklıya alacağını tahsil edebilme konusunda güvence sağlar. Rehin hakkı taşınır bir eşya üzerinde-kurulmuş- sa taşınır rehni, taşınmaz eşya üzerinde kurulmuşsa taşınmaz rehni sözkonusu olur.
• Taşınır rehni ya da menkul rehni. Türk med. k.'na göre taşınır rehininin türleri şunlardır: teslim şartlı rehin; hapis hakkı; hayvan rehni; alacak ve öteki haklar üzerinde rehin; rehin karşılığında ödünç verme işleriyle uğraşanlarla yapılan rehin; rehinli tahviller. Taşınır rehni bir alacağı güvence altına almak için taşınır bir eşya, hak ya da alacak üzerinde kurulan bir yüktür.' Rehinli alacaklı, borcun yerine getirilmemesi durumunda güvence konusu olan eşya hak ya da alacağı paraya çevirerek alacağını alır. Teknik anlamıyla taşınır eşya üzerinde rehin hakkı, teslim şartlı rehin biçiminde kurulabilir. Hapis hakkı da buna yakın bir taşınıt rehin biçimidir. Hapis hakkı yasadan doğan bir rehin hakkıdır. Teslim şartlı rehin, rehin alanla rehin veren arasındaki bir sözleşme ve rehne- dilmiş eşyanın zilyetliğinin devriyle kurulur. Bu rehin türünde rehinli alacaklının taşınır eşyanın zilyedi kılınması gerekir. Rehinde açıklık ilkesi, bir eşya üzerinde rehin hakkı kurulmuş olduğunun üçüncü kişilere açıklanmasını gerektirir. Hayvan rehni ise teslim koşulu olmadan gerçekleşir. Türk med. k.'nun 854. maddesiyle düzenlenen bu tür rehinle tarım işletmesi, hayvanlarını teslim etmeksizin gereksinme duyduğu krediyi sağlar. Hayvan rehni kurarak kredi sağlayabilmek için hükümetten özel izin almak gerekir Bu rehnin kuruluşu sicile yazılmakla olur. Alacak ve haklar üzerine kurulabilirse de bu rehin ayni bir hak doğurmaz. Hak ve alacaklar üzerine konan rehin, alacaklıya, rehinli hak ve alacağı icra yoluyla paraya çevirterek alacağını tahsil yetkisi sağlar.
• Taşınmaz rehni ya da gayrimenkul rehni. Taşınmaz rehni ipotek, ipotekli borç senedi ya da gelir senedi olarak kurulabilir (Türk med. k. md. 765). Taşınmaz rehni ancak belirli bir alacak için, miktarı türk parasıyla gösterilerek, kurulabilir. Alacağın miktarı belirli değilse, taşınmazın en çok ne miktar için güvence olacağı her iki tarafça saptanır (Türk med. k. md. 766). Taşınmaz ipoteği tapuya kayıtlı olan arazi, bağımsız ve sürekli haklar, madenler ya da kat mülkiyeti üzerinde kurulabilir. Rehin kurulurken, bu rehin hakkıyla sınır
landırılan taşınmazın açıkça belirtilmesi gerekir Taşınmaz rehni tapu siciline kayıtla kurulur; yasada gösterilen istisnalar saklıdır. Taşınmaz rehninin kurulmasına ilişkin sözleşmenin resmi biçimde yapılması gerekir. Resmi biçimden amaç, sözleşmenin tapu memurunca düzenlenmiş olmasıdır. Bir taşınmazın paydaşlarından her biri kendi payını rehin olarak verebilir. Taşınmaz rehni, tapu sicilindeki kaydın silinmesiyle ya da taşınmazın tümüyle yok olmasıyla sona erer. Kamu yaran için kamulaştırma durumunda rehnin sona ermesi özel yasaya bağlıdır (Türk med. k. md. 773). Taşınmaz rehninde amaç, alacağı güvence altına almak ve borcun ödenmemesi durumunda rehni paraya çevirerek alacağı karşılamaktır.
—ic. ifl. huk. Alacaklının rehinle güvenceye bağlanmış alacağı borçlu tarafından ödenmezse, rehnedilen eşya icra memurluğu aracılığıyla satılarak borç ödenir. Paraya çevirme işlemi İcra ve iflas k.’na göre yapılır. Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan icra takibi ilamlı ve ilamsız olmak üzere iki türlüdür. Alacaklının alacağı veya rehin hakkı bir ilam ya da ilam niteliğindeki bir belgeye dayanıyorsa ya da ipotek akit tablosu kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını içeriyorsa ilamlı, aksi halde ilamsız takip yapılır. Bu yolla yapılan icra takibi, haciz yoluyla yapılan takibe benzer. Borçluya ödeme (ya da icra) emri gönderilir. Takip kesinleştikten sonra mallar satılarak paraya çevrilir. Malların daha önce haczedilmesine gerek yoktur.
Kaynak: Büyük Larousse
Rehin Nedir?
