ŞİRKET, -tl a. (ar. şirket). Ticari amaçlı ortaklık.
—Denize. Şirket mukavelesi,bir denizcilik şirketinin, gemi kiralama ya da yük taşıma konusunda uluslararası deniz taşımacılığı kurallarına uygun olarak taşıtan ya da kiralayanla yaptığı anlaşma. || Denizcilik şirketi,yük ya da yolcu taşımacılığı alanlarında etkinlik gösteren ticari denizcilik kuruluşu. || Klas şirketi,SINIFLANDIRMA ŞİRKETİ'nin eşanlamlısı.
—Huk. ORTAKLlK'ın eşanlamlısı.
—ikt. Şirketler topluluğu — HOLDİNG,
—isi. huk. Bir şeyin birden çok kişiye ait olması, birden çok kişinin bir şeyden birlikte yararlanması. |j Şirket-i akd, kâr sağlamak amacıyla en az iki kişinin kurduğu ortaklık. || Şirket-i amal, en az iki kişinin emeklerini sermaye olarak birleştirdikleri ve kazançlarını paylaşmak üzere kurdukları şirket. (Şirket-i ebdan, şirket-i sanayi ve şirket-i tekabül de denir.) || Şirket-i ayn, belli bir mala ortaklaşa sahip olanların meydana getirdiği şirket. (Yararlanma kısmen ya da sırayla olur.) || Şirket-i cebriye, ortakların iradesiyle gerçekleşmeyen, yasa hükmü ya da bir fiil gereği kurulan şirket. (Örneğin, mirasçıların ortaklığı, şirket-i cebriyedir.) || Şirketi deyn, birden çok kişinin borçludan olan ortak alacakları nedeniyle ortaya çıkan şirket. || Şirket-i emval, birden çok kişinin sermaye olarak bir miktar mal koydukları şirket. || Şirket-i ibaha, denizlerdeki su, ormanlardaki hayvanlar gibi kimsenin malı olmayan şeylerden ortak olarak yararlanma. || Şirket-i ihtiyariye, ortakların iradeleriyle meydana gelen şirket. || Şirket-i inan, ticaret yapma amacıyla kurulan şirket. (Birden çok kişi farklı sermaye paylarıyla ticaret yapma amacıyla şirket-i inanı kurabilirler.) || Şirketi mudarebe, bir tarafın emek, öteki tarafın sermaye koyarak oluşturdukları şirket. || Şirket-i muvazaa, ortakların eşit oranda sermaye koydukları, tasarruf ve çıkarları eşit, her ortağın ötekine vekil ve kefil olduğu şirket. || Şirket-i mülk, satın alma, hibe, miras gibi nedenlerle birden çok kişinin bir maldaki ortaklıkları. || Şirket-i mütavaza, ortaklar arasında tam bir eşitlik olan, ortakların sermaye paylarıyla kârdan aldıkları payların eşit olduğu şirket. || Şirket-i vücuh, birden çok kişinin sermaye koymadan veresiye mal alıp peşin satarak elde edilecek kârı paylaşmak amacıyla kurdukları şirket.
—Tar. Ticaret ve denizcilik şirketleri, avrupa devletlerine bir anlaşmayla bağlı ve kolonilerin işletilmesi, ticareti ve iskânıyla ilgili bir programı gerçekleştirmek üzere bazı ayrıcalıklarla donatılmış sürekli kuruluşlara verilen ad. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Tar. Ticaret ve denizcilik şirketleri. ilk şirketler, XVI. yy.'da, birtakım tüccarlar arasında kurulmuş bir ortaklık biçiminde ortaya çıkan, süresi ve mali olanakları bakımından belirli bir amacın gerçekleştirilmesiyle (seyahat, ticaret) sınırlı kuruluşlardı. Ingiltere'deki "regulated Companies" ya da açık şirketler (Maceracı tüccarlar gibi), Moskova Şirketi, Baltık Şirketi, bu tür şirketlerdi.
Ticaret ve denizcilik şirketleri, XVII. yy.’da Hollanda, Fransa ve İngiltere’nin büyük sömürge imparatorluklarının kurulmasında ve gelişmesinde temel nitelikli bir rol oynadılar. XIX. yy. başında liberalizm bunların tekellerini sınırlandırdığından güçleri giderek azaldı Bununla birlikte XVIII.yy. sonunda, avrupa devletlerinin son sömürgeci yayılmacılığında önemli bir rol oynamaktan geri kalmadılar (Büyük Britanya'da "chartered Companies; Yeni Gine, Güney Batı Afrika, Doğu Afrika alman şirketleri).
Kaynak: Büyük Larousse
Şirket Nedir?
