Tabakhane Nedir?

Tabakhane

Sponsorlu Bağlantılar

isim (tabakha:ne) Arapça debb¥¦ + Farsça ¬¥ne
Hayvan postunu kullanılacak duruma getirme işleminin yapıldığı yer, sepi yeri.

TABAKHANE a. (ar. debbâğ, fars. hane, debbağ-hâne'den).
1. Derilerin sepilendiği yer.
2. Tabakhaneye *** mu yetiştiriyorsun, götürüyorsun?, işi çok önemliymiş gibi aşırı acele eden kimselere alay yollu söylenir (kaba.).

—ANSİKL. Deric. Tabakhanelerin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu bilinmemekle birlikte, derinin giyim eşyası olarak kullanılmasından çok sonra olduğu kabul edilir. Derilerin sepilenmesinde, tabakhanelerin kuruluşuna değin çeşitli yöntemlerin (tuzlama, toprağa gömme vb.) kullanıldığı da bilinmektedir. OsmanlIlar döneminde, dericiliğin ilerlemiş olduğu XVII. ve XVIII. yy.’larda, hayvancılıkla uğraşan yörelerde çok sayıda tabakhane vardı. Buralarda büyükbaş hayvan derilerinden taban astarı, kayışlık kösele, vaketa vb.; küçükbaş hayvan derilerinden sahtiyan, astarlık, meşin, eldiven vb. yapılıyor ve derinin işlenmesi tümüyle el emeğine dayanıyordu. Tabakhanelerin en yoğun olduğu yer İstanbul'du; bununla birlikte, Anadolu’da işlenen bazı deriler de ün kazanmıştı ve dışsatımı yapılıyordu. Özellikle İsparta’daki tabakhanelerde üretilen ve İsparta sarısı denen sarı sahtiyan, çeşitli ülkelerde ün kazanmıştı ve daha çok devlet erkânının giydiği çediklerin yapımında kullanılıyordu. XIX. yy. başında Mahmut II, Beykoz deresi kıyısındaki bir tabakhaneyi, ordunun deri ve kösele gereksinimi için satın aldı. Ba- tı'da geliştirilen yeni sepileme yöntemleri tabakhanelerin bir çöküş dönemine girmesine neden oldu. Tabakhanelere devlet desteği ve ortak bir çalışma ortamı sağlanması amacıyla 1873'te esnafın başvurusuyla Debbağlar esnafı şirketi kuruldu ve desteklendi. Bununla birlikte geleneksel yöntemlerle çalışan tabakhaneler Batı'daki gelişmelere ayak uyduramadılar ve giderek yerlerini çağdaş yöntemlerle sepileme yapan tabakhanelere bıraktılar.