Tekne Nedir?

Tekne

Sponsorlu Bağlantılar

isim
1 . Türlü işlerde kullanılmak için çoğu ağaçtan veya taştan yapılan, uzun ve geniş kap:

"Bir taş teknenin üstünde doktor Abbas'ın ölüsünü kesti biçti."- Y. Kemal.

2 . Sızdırabilir veya sızdırmaz olarak yapılmış, levhaları bir parçadan oluşmuş, kulpları ve kulp delikleri bulunan, bir veya iki kişi tarafından taşınabilir üstü açık bir ambalaj türü.
3 . (denizcilik) Bir tür küçük deniz taşıtı:

"Sefere kalkacak bir sürü tekne vardı limanda."- Halikarnas Balıkçısı.

4 . (denizcilik) Geminin omurga, kaburga ve kaplamadan oluşan temel bölümü.
5 . (jeoloji) Katmanlı kayaçların içeri doğru çukur, alçak bölümü, ineç, kemer karşıtı.
6 . (coğrafya) Havza.

• tekne kazıntısı
• kaba tekne
• livarlı tekne
• duş teknesi
• gangama teknesi
• hamur teknesi
• mercan teknesi

TEKNE a.
1. Türlü işlerde kullanmaya yarayan, çoğunlukla ağaçtan oyulmuş büyük ve derin kap: Çamaşır teknesi. Ekmek teknesi.
2. içine girip yıkanılan fayans ya da dökme demirden büyük kap: Banyo teknesi.
3. Tekne kazıntısı, yaşı ilerlemiş bir kadının son doğurduğu çocuk için şaka yollu söylenir.

—Bes. san. Pastırmacılıkta, içinde çemen karılan tahtadan yapılmış büyük kap.

—Denize, iç sularda (nehir, göl) ve denizde seyredebilen her boyda yelkenli, kürekli ya da motorlu deniz taşıtlarına verilen genel ad. || Bir geminin su yüzeyine oturan ve direkler ile donanım dışında, kaburgalar, döşek postala.,, kemereler, boylam kuşakları, borda levhaları, bölmeler ve güvertelerden oluşan gövdesi. (Tekne ağırlığı, gemilere göre gemi deplasmanının % 25 ile % 40'ı arasında değişir.)

—Foto. Fototiplerin işlenmesinde kullanılan, boyutu fotoğraf kâğıdının ve plakalarının boyutlarına göre değişen ve pek de rin olmayan dikdörtgen kap.

—Havc. Bir deniz uçağı gövdesinin, su kesiminin altında yer alan alt bölümü. (Bk. ansikl. böl.)

—Inş. Duvarcıların alçı, harç, toprak, çimento, kireç vb. karmada kullandıkları büyük kap.

—Kâğ. san. Kâğıt üretiminin çeşitli aşamalarında, ağartma suyunun ya da seyrettik haldeki kâğıt hamurunu toplamaya yarayan, bir karıştırma düzeneğiyle donatılmış tank. (Eşanl. BÜTE.)

—Mad. oc. Yıkama teknesi, cevherleri elle yıkamada kullanılan ve birkaç desimetre derinliğinde yuvarlak bir tabladan oluşan yıkama aracı. (Yıkama teknesi genellikle koni biçiminde yassı bir kaptır; içine yıkanacak malzeme ya da alüvyon konduktan sonra, tabla yukarı doğru hareket ettirilerek çembersel bir hareketle sallanır; bu sırada en yoğun mineraller (örneğin altın parçacıkları) dibe çökerken, en hafif parçalar suyla birlikte dışarı atılır. (Eşanl. tava.) || Lavuarlarda özgül ağırlık farkından yararlanarak sürekli cevher ya da kömür yıkamada kullanılan kap. (Günümüzde yalnız sınırlı sayıda lavuarda bulunur.)

— Mim. Tavanları ve tonozları bezemede kullanılan, çevresi silmeler, ortası oyma bir motifle süslü bölme (Bk. ansikl. böl.) || Fıskiye teknesi, bir çeşmenin yalağı üstüne yerleştirilen geniş, ayaklı tekne. (Anıtsal çeşmelerde su çoğu kez, üst üste yerleştirilmiş birkaç tekneden dökülerek akar. Bir duvara yaslanan çeşmelerde yarım tekneler bulunur.)

—Müz. Çalgılarda, tellerin titreşimini yükseltmeyi sağlayan, ahenk tablasıyla kaplı oyuk. (Teknenin yapısı, çalgının çıkardığı sesin niteliğini belirler.)

—Sütç. Peynir teknesi, beyazpeynir yapımında, sütün mayalanıp pıhtılaşması için kullanılan, yaklaşık yüz litre hacmindeki dörtköşe sığ kap.

—Tekst. Nemlendirmek için, içinde dokumanın ıslatıldığı kap. || Boya teknesi, boya banyosu ile boyanacak malın birlikte yerleştirildiği kap. (Kimi kez birçok bölmeye ayrılan bir boya teknesinde, malları ayıran ve boya banyosunu ısıtmayı, boyar- madde ve kimyasal ürünler eklemeyi sağlayan delikli perdeler bulunur. Bu tekne, genellikle bir buhar tasarrufu sağlayan ve boya atölyelerinde nem oluşumunu azaltan bir kapakla donatılır.)

—Jeomorfol. Tekne vadi, dibi düz, yamaçları dik vadi. (Bu terimin anlamı, buzullar tarafından açılan bu tip vadilerle sınırlı kalmıştır. Bu yüzden, bu terimle birlikte bir sıfat kullanmak yerinde olur [buzul tekne vadi], çünkü bu biçimdeki pek çok vadi buzullardan kaynaklanmaz.)

—ANSİKL. Havc. Bir deniz uçağı teknesinin biçimi, bir su düzlemine iniş ve bir su düzleminden kalkış yapabilecek şekilde düzenlenmiştir. Aerodinamik ve hidrodinamiğin genellikle çelişik özelliklerini bağdaştıran bu teknikte, teknenin dibinde, ilerleme yönüne düşey olarak yerleştirilmiş ve deniz uçağının sudan kesilmesini kolaylaştıran bir ya da birçok düşey perde bulunur: bunlar sef/er’dir. Yeterli hıza ulaşıldığında, tekne hafifçe yükselir ve deniz uçağı havalanana kadar bu setlerden yalnız biri suya temas eder.

—Mim. Tavan ya da tonozları teknelerle bezeme uygulamasının çeşitli öğelerden kaynaklandığı öne sürülebilir: çerçeveli bir marangozluk levhası, taş bir tavanda boşaltılmış döşeme plakları (Yunanistan) ya da tuğlalarla kafesli olarak örülmüş bir tonozda harçla doldurulmuş petekler (Roma). Türk sivil mimarlığında yaygın kullanımı olan tavan tekneleri biçim, orantı, plan, düzen ve motif açısından büyük çeşitlilik gösterir. Bunlar, çoğu kez döşeme mozaiği ya da duvar lambrileriyle uyum içindedir.