NAFAKA a. (ar. nafaka).
1. Temel gereksinimlerin karşılanması için gerekli olan şeylerin tümü, özellikle de yiyecek parası; geçimlik: Bu iş nafakanı sağlar. Bütün gün çalışıyor, ama nafakasını zor çıkarıyordu.
2. Nafaka bağlamak, bir kimsenin, bakmakla yükümlü olduğu kimselere geçimini sağlayacak kadar para vermesini mahkeme kararıyla sağlamak. || Nafakasını temin etmek, geçimini sağlamak,
—isi. huk. Kişinin bakmak zorunda olduğu kimselere verdiği para, yiyecek, giyecek vb. || Nafakayı ekarip, usul ve füru nafakaları. || Nafaka-yı iddet, kadının iddeti. yani boşandıktan sonra, yeniden evlenebilmek için beklediği süre içinde ödenen nafaka. || Nafaka-yı makziye, yargıç tarafından belirlenen nafaka. || Nafaka-yı marziye, nafaka alacaklısıyla nafaka borçlusunun, rızalarıyla, aralarında kararlaştırdıkları nafaka. || Nafaka-yı memalik, köle ve cariye nafakaları. || Nafaka-yı muaccele, işlenmeden, zamanı gelmeden verilen nafaka. (Kocanın bir yıllık nafakayı birden vermesi.) || Nafaka-yı müstadene, borç alı narak ödenen nafaka. || Men aleyh-ün nafaka, nafaka borçlusu. || Men leh-ün nafaka, nafaka alacaklısı.
—Med. huk. Bir kimsenin yiyecek, giyecek ve barınma gereksinmelerini karşılamak üzere, yasal bir yükümlülük olarak, belirli aralıklarla ödenen para. (Bk. ansikl. böl.) || Nafaka yükümlülüğü, bir kimsenin yakın hısımlarının yiyecek, giyecek ve barınma gereksinmelerini karşılama (sağlama) konusundaki yasal yükümlülüğü. || iştirak nafakası, boşanma ya da ayrılık kararı verilmiş eşlerden, çocuğun velayeti kendisine verilmemiş olanının, çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katılmak üzere, ötekine ödediği nafaka. (Bk. ansikl. böl.) || Tedbir nafakası, eşlerden birinin ayrı yaşamasının haklı olması durumunda, geçim giderlerine katkıda bulunmak üzere öteki eşin ödediği nafaka. (Bk. ansikl. böl.) || Yardım nafakası, bir kimsenin, yardım etmezse yoksulluğa düşecek olan usul ve füruuyla kardeşlerine ödediği nafaka. (Bk. ansikl. böl.) || Yoksulluk nafakası, boşanma sonucunda yoksulluğa düşen eşe öteki eşin ödediği nafaka. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Med. huk. Nafaka borcunun niteliği ve kapsamı nafakanın türüne göre değişir. Ancak her tür nafaka borcu yasa kuralına dayanır. Nafaka, ahlaki değil yasal bir yükümlülüktür. Bu yükümlülük nafaka alacaklısının yiyecek, giyecek ve barınma gereksinmelerini kapsar. Nafaka borcu kişisel bir borçtur; mirasçılara geçmez.
•
iştirak nafakası. Boşanma kararıyla birlikte çocuğun velayeti, eşlerden birine ve rilince, öteki eş de iktisadi durumuna göre, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine katılmak zorundadır, iştirak nafakasına, boşanma ya da ayrılık davasına bakan mahkemece karar verilir. Nafaka tutarı, eşlerin iktisadi durumları ve çocuğun gereksinmeleri göz önünde tutularak belirlenir. Kural olarak bu nafaka, çocuğun ergin olmasına kadar sürer. Ancak, çocuk öğrenimini sürdürüyorsa, nafakanın öğreniminin sonuna kadar ödenmesi gerekir.
•
Tedbir nafakası. Bu nafaka türü, evlilik birliğinin korunmasına ilişkin bir önlemdir. Eşlerden biri aile ödevlerini yerine getirmezse, öteki eş yargıcın işe elkoymasını isteyebilir. Yargıç, evlilik birliğini korumak için yasada öngörülen önlemleri alır. Sağlığı, ünü ya da işlerinin gelişmesi ortak yaşam yüzünden tehlikeye düşen eşlerden biri kendine ayrı bir konut edinebilir. Boşanma ya da ayrılık davası açıldıktan sonra eşlerden her birinin, dava süresince, birlikte yaşamaya son verme hakkı vardır. Eşlerden biri istemde bulunur ve ayrı yaşama durumu haklı olursa, yargıç onlardan birinin geçim giderlerine ötekinin ne ölçüde yardım edeceğini saptar (Türk med. k. md. 161, 162).
•
Yardım nafakası isteyebilecek kişiler yasada sınırlayıcı bir biçimde belirlenmiştir: usul ve füru (ana, baba, büyük ana ve büyük baba, bunların ana ve babaları, çocuklar, torunlar ve bunların çocukları) ile kardeşler. Başka bir yasa kuralı gereğince, evlatlık bağı ana ve babaya ait hak ve görevleri evlat edinene geçirdiğinden (Türk med. k. md. 267) evlat edinenle evlatlık da karşılıklı olarak yardım nafakasıyla yükümlüdürler. Nafaka davası, bununla yükümlü olanlara karşı mirasçılık sırasına göre açılır Davanın konusu, davacının geçinmesi için gerekli ve öteki tarafın geliriyle oranlı olan bir yardım istemidir. Erkek ve kız kardeşler, varlıklı olmadıkça, kendilerinden nafaka istenemez (Türk med. k. md. 316). Öteki yükümlüler için varlıklı olma koşulu aranmaz; belirli bir ödeme güçlerinin bulunması nafaka ödemeleri için yeterlidir.
•
Yoksulluk nafakası. Türk medeni kanunu'nun bazi maddelerini değiştiren 4 mayıs 1988 tarih ve 3444 sayılı kanuna göre; boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek eş, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla, geçimi için diğer eşten mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Ancak, erkeğin kadından yoksulluk nafakası isteyebilmesi için, kadının mali bakımdan refah içinde olması gerekir. Yoksulluk nafakasında nafakayla yükümlü olan kişinin kusuru aranmaz.
Kaynak: Büyük Larousse
Nafaka Nedir? (Sözlük)
