Yamyamlık Nedir?
SMD MiSiM
YAMYAMLIK a.
1. insanların, kendi türlerinden varlıkları yeme eylemi ya da alışkanlıkları.
2. Vahşilik; vahşice davranış.
—Antropol. Törenle ve toplu olarak insan eti yeme biçimindeki toplumsal olay. (Bk. ansikl. böl.)
—Psikan. Yamyamlık fantazmalarının tümü. (Bk. ansikl. böl.)
—Tavukç. Civciv, piliç ve tavukların birbirlerini gagalayarak yaralama ve tüylerini yolma alışkanlığı.
—Zool. Kendi türünden bireylere saldırıp yiyen hayvanın davranışı. (Dişi peygamberdevesi erkeğini, yumurtalarını kuluçka döneminde ağzında taşıyan bir balık yavrularını yiyebilir vb. Kümes hayvanları, domuzlar ve tavşanlar gibi kapalı tutulan evcil türlerde, kapalı kaldıkları alandaki birey sayısı çok arttığında ya da sinirli bir ortam oluştuğunda, bu hayvanlar soydaşlarının bazı bedensel bölgelerine [kuyruk, kulaklar, yumurtalıklar ya da yavrular] saldı rabilirler.)
—ANSİKL. Antropol. insan eti yiyicilikten farklı olarak yamyamlık, daima bir tören eşliğinde uygulanır. Yamyamlık, besin kıtlığıyla açıklanamadığı gibi, insan eti yeme zevkiyle de açıklanamaz. Nitekim, brezilyalı toplumları anlatan ilk kronikçiler, birçok yerlinin insan etinden tiksinip kustuğunu yazarlar. Yamyamlığın, savaşla, yamyam gruplar (Brezilya Tupinambalar’ı, Kuzey Amerika iroquoilar'ı) arasında kurulan akrabalık bağlarıyla ya da yerel dinsel düşünceyle (Melanezya cenaze törenleri) ilişkileri içinde incelenmesi gerekir. Yamyamlık, içyamyamtık ve dışyamyamlık olarak ikiye ayrılır: içyamyamlık'la, topluluk birliğini korumak için kendi ölülerini yer; dışyamyamlık'ta ise, kurbanlar zorunlu olarak başka bir topluluktan olur ve ölülerin öcünü almak, sahip olunmayan tözlere sahip olmak amacıyla yenir. Bu iki tür yamyamlık, hiçbir zaman ayrıı toplum içinde bir arada bulunmaz Bu sonraki konuyu K. Abraham inceledi. K. Abraham, çocukta ağızcıl dönemi iki evreye ayırır: 1. emme evresi; 2. ısırma evresi. Sadik-ağızcıl dönemin belirgin özelliğini oluşturan bu ikinci evreye, K. Abraham, aynı zamanda yamyamlık dönemi adını verir. Ağızın, erojen bölge olarak, libidonun tatmini ile saldırganlığın boşalması arasında bir köprü rolü oynadığı bu ikinci evre, çocukta anneyle birincil özdeşleşmenin ilk süreçlerini başlatır.
—Psikan. S. Freud, ilkel halkların, totem hayvanları karşısındaki davranışları konusunda Frazer'in yazdıklarından yola çıkarak, Totem ve tabu'da (Totem und Tabu) [1912], totem yemeğinin bir restorasyonunu yaptı. Freud'a göre, ilkel sürünün erkek kardeşleri elbirliği ederek babalarını öldürdüler ve onun cesedini yediler; böy- lece, babanın gücünün bir bölümünü ve özellikle kadınlar nezdindeki yerini kendilerine mal ettiklerine inandılar. Antropoloji, insan bedenini yemenin, kültüre göre, ya bir gömme tarzına ya da bir düşmanın, ölmüş bir akrabanın kötü gücünü kovmayı amaçlayan bir törene tekabül ettiğini öğrenmemizi sağladı. Freud'un, baba bedenini parçalama isteği ve bundan doğan suçluluk duygusu olarak tanımladığı yamyamlığa antropolojik gözlemlerde rastlanmaz. Antropolojik verilere göre yamyamlık daha çok akrabalıkla özel bağları olan bir uygulama olarak görünmektedir: burada yasaklama, insan etinin kendisine değil, yenebilecek kimsenin toplumsal yeri ve durumuna ilişkin bir yasaklamadır. Nitekim Freud da, Trauer und Melancholie' de (Yas ve Melankoli) [1917], yamyamlık kavramını akrabalıkla ilişkili olarak ele alır: ağızcıllıkta kendini gösteren saldırganlık eğilimleri, parçalayıp yeme fantazmaları- na yol açar (sevilen nesneyi özümleme de bunlardan biridir).
—Tavukç. Yamyamlığa özellikle büyük çapta tavukçuluk yapılan işletmelerde rastlanır. Kümeslerde, aşırı kalabalık, sıcaklık, havasızlık, beslenme yerinin (suluk, yemlik) hayvan sayısına göre azlığı gibi nedenler bu davranışın ortaya çıkmasında etkili olmaktadır. Yaralanan hayvanlar derhal ayrılmalı, kanayan yerler katran ya da boya ile örtülmeli, ışık kaynakları kan görmeyi engelleyecek biçimde kırmızıya boyanmalıdır. En etkili yöntem gaga kesmektir. Bunun için tavuklar 4-6 haftalık iken üst gaganın yarısı ve alt gaganın dörtte biri özel aletiyle kesilir.
1. insanların, kendi türlerinden varlıkları yeme eylemi ya da alışkanlıkları.
Sponsorlu Bağlantılar
—Antropol. Törenle ve toplu olarak insan eti yeme biçimindeki toplumsal olay. (Bk. ansikl. böl.)
—Psikan. Yamyamlık fantazmalarının tümü. (Bk. ansikl. böl.)
—Tavukç. Civciv, piliç ve tavukların birbirlerini gagalayarak yaralama ve tüylerini yolma alışkanlığı.
—Zool. Kendi türünden bireylere saldırıp yiyen hayvanın davranışı. (Dişi peygamberdevesi erkeğini, yumurtalarını kuluçka döneminde ağzında taşıyan bir balık yavrularını yiyebilir vb. Kümes hayvanları, domuzlar ve tavşanlar gibi kapalı tutulan evcil türlerde, kapalı kaldıkları alandaki birey sayısı çok arttığında ya da sinirli bir ortam oluştuğunda, bu hayvanlar soydaşlarının bazı bedensel bölgelerine [kuyruk, kulaklar, yumurtalıklar ya da yavrular] saldı rabilirler.)
—ANSİKL. Antropol. insan eti yiyicilikten farklı olarak yamyamlık, daima bir tören eşliğinde uygulanır. Yamyamlık, besin kıtlığıyla açıklanamadığı gibi, insan eti yeme zevkiyle de açıklanamaz. Nitekim, brezilyalı toplumları anlatan ilk kronikçiler, birçok yerlinin insan etinden tiksinip kustuğunu yazarlar. Yamyamlığın, savaşla, yamyam gruplar (Brezilya Tupinambalar’ı, Kuzey Amerika iroquoilar'ı) arasında kurulan akrabalık bağlarıyla ya da yerel dinsel düşünceyle (Melanezya cenaze törenleri) ilişkileri içinde incelenmesi gerekir. Yamyamlık, içyamyamtık ve dışyamyamlık olarak ikiye ayrılır: içyamyamlık'la, topluluk birliğini korumak için kendi ölülerini yer; dışyamyamlık'ta ise, kurbanlar zorunlu olarak başka bir topluluktan olur ve ölülerin öcünü almak, sahip olunmayan tözlere sahip olmak amacıyla yenir. Bu iki tür yamyamlık, hiçbir zaman ayrıı toplum içinde bir arada bulunmaz Bu sonraki konuyu K. Abraham inceledi. K. Abraham, çocukta ağızcıl dönemi iki evreye ayırır: 1. emme evresi; 2. ısırma evresi. Sadik-ağızcıl dönemin belirgin özelliğini oluşturan bu ikinci evreye, K. Abraham, aynı zamanda yamyamlık dönemi adını verir. Ağızın, erojen bölge olarak, libidonun tatmini ile saldırganlığın boşalması arasında bir köprü rolü oynadığı bu ikinci evre, çocukta anneyle birincil özdeşleşmenin ilk süreçlerini başlatır.
—Psikan. S. Freud, ilkel halkların, totem hayvanları karşısındaki davranışları konusunda Frazer'in yazdıklarından yola çıkarak, Totem ve tabu'da (Totem und Tabu) [1912], totem yemeğinin bir restorasyonunu yaptı. Freud'a göre, ilkel sürünün erkek kardeşleri elbirliği ederek babalarını öldürdüler ve onun cesedini yediler; böy- lece, babanın gücünün bir bölümünü ve özellikle kadınlar nezdindeki yerini kendilerine mal ettiklerine inandılar. Antropoloji, insan bedenini yemenin, kültüre göre, ya bir gömme tarzına ya da bir düşmanın, ölmüş bir akrabanın kötü gücünü kovmayı amaçlayan bir törene tekabül ettiğini öğrenmemizi sağladı. Freud'un, baba bedenini parçalama isteği ve bundan doğan suçluluk duygusu olarak tanımladığı yamyamlığa antropolojik gözlemlerde rastlanmaz. Antropolojik verilere göre yamyamlık daha çok akrabalıkla özel bağları olan bir uygulama olarak görünmektedir: burada yasaklama, insan etinin kendisine değil, yenebilecek kimsenin toplumsal yeri ve durumuna ilişkin bir yasaklamadır. Nitekim Freud da, Trauer und Melancholie' de (Yas ve Melankoli) [1917], yamyamlık kavramını akrabalıkla ilişkili olarak ele alır: ağızcıllıkta kendini gösteren saldırganlık eğilimleri, parçalayıp yeme fantazmaları- na yol açar (sevilen nesneyi özümleme de bunlardan biridir).
—Tavukç. Yamyamlığa özellikle büyük çapta tavukçuluk yapılan işletmelerde rastlanır. Kümeslerde, aşırı kalabalık, sıcaklık, havasızlık, beslenme yerinin (suluk, yemlik) hayvan sayısına göre azlığı gibi nedenler bu davranışın ortaya çıkmasında etkili olmaktadır. Yaralanan hayvanlar derhal ayrılmalı, kanayan yerler katran ya da boya ile örtülmeli, ışık kaynakları kan görmeyi engelleyecek biçimde kırmızıya boyanmalıdır. En etkili yöntem gaga kesmektir. Bunun için tavuklar 4-6 haftalık iken üst gaganın yarısı ve alt gaganın dörtte biri özel aletiyle kesilir.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
