Yuvarlanma Nedir?

YUVARLANMA a. Yuvarlanmak eylemi.

—Fizs. mekan. Bir başka cisimle temas halinde olan bir cismin kaymadan yaptığı yerdeğiştirme hareketi. (Bk. ansikl. böl.) || Yuvarlanma eğrisi, bir P eğrisi üzerinde kaymadan yuvarlanan bir t eğrisi gibi, bir P sabit düzlemi üzerindeki bir t hareketli düzleminin yaptığı harekette, t ye bağlı bir noktanın ardışık konumları olan P noktalarının tümü. (Eşanl. RULET.) || Yuvarlanma sürtünmesi, S, ve S, yüzeylerinin göreli hareketinde, Ş, ve S2’nin temas noktasındaki ortak teğet düzleminde yer alan, ani dönme vektörü bileşenine denk düşen sürtünme bölümü. (S2 üzerindeki S,'in temas etkileri momentinin, aynı düzlem içinde yer alan bileşenine, yuvarlanmaya karşı koyma kuvvet çifti denir).

—Mak. san. Yuvarlanma yüzeyi ya da çizgisi, bir dişli düzeninde birbirleri üzerinde kaymadan yuvarlanan saymaca yüzeyler (silindirler, koniler) ya da çizgiler (çemberler).

—ANSİKL. Fizs. mekan. Yuvarlanan eğri denilen bir eğri, taban denilen bir başka eğriye sürekli teğet kalarak yer değiştirirse birinci eğrinin İkincisi üzerindeki bir yuvarlanmasından söz edilir ve değme noktası, her iki eğri üzerinde aynı uzunlukta yaylar çizer. Bu yaylar eşit değilse, bir eğri diğeri üzerinde yuvarlanırken aynı zamanda da kayar. Her an, yuvarlanan eğrinin tabanla temas noktası, yuvarlanan eğri hareketi için bir ani dönme merkezidir. Yuvarlanan eğriye değişmez bir biçimde bağlı olan her nokta bir yuvarlanma eğrisi çizer. Sürekli bir hareket gerçekleştiren her düzlem şekil, belli bir yuvarlanan eğrinin belli bir taban üzerinde yuvarlanmasıyla sürüklenmiş olarak kabul edilebilir.
Benzer biçimde, bir katı cismin bir başka katı cisim üzerinde yuvarlanması, her an iki yüzeye değme noktalarında teğet bir ani dönme ekseni çevresinde gerçekleşir. Bir katının, sabit bir nokta çevresindeki en genel hareketi, her birinin tepeleri sabit bir noktada yer alan, hareketli bir koninin sabit bir koni üzerinde yuvarlanmasına her an indirgenebilir.

—Jeomorfol. Yuvarlanma her zaman bir felaketle sonuçlanır: ani ve hacimseldir; genellikle bir alttan oyma olayı sonunda, örneğin bir kayaç dirseğini (dağ yamacı, yarık) açıkta bırakır ve dengenin böylece yavaş yavaş bozulması sonucu kayaç yerinden koparak yuvarlanır. Yuvarlanmalar her zaman sarp yamaçlarda görülür. Çok ani gelişir, kimi zaman bütün bir köyü örter, vadileri kapatır.