Verniye Nedir?
SMD MiSiM
VERNİYE a. (fr. vernier; öz. a. P Ver nier'den). Doğrusal ya da çembersel taksimatlı bir ölçeğin okuma duyarlığını ar firmaya yarayan taksimatlı ölçü aleti. (Bk. ansikl. böl.)
—Uz. havc. Verniye motoru, bir fırlatışının ya da uzay taşıtının hareket doğrultusunu ve yönünü değiştirmede kullanılan itme gücü zayıf roket-motor.
—ANSİKL. Verniye eşit aralıklarla bölünmüş doğrusal ya da çembersel bir ölçek üzerinde konumu okunmak istenen hareketli bir sürünün göstergesiyle birlikte kullanılan taksimatlı bir düzenektir; kullanımı, göstergenin konumuna denk düşen bölümlerin kesirlerini okumaya olanak verir.
Verniyenin sıfırı gerçek anlamıyla göstergeyi oluşturur. Ölçeğin bölümlerinin onda birini okumaya yarayan bir verniyede eşit aralıklı 10 çizgi bulunur; O'dan 10’a kadar ölçek çizgileriyle aynı yönde numaralandırılmış bu çizgilerin arasındaki uzaklık, ölçek çizgilerinin arasındaki uzaklıktan biraz daha küçüktür (taksimatın 1/10'u kadar). Ölçeğin bölümlerinin 1/20’sini ya da 1/50’sini okumaya yarayan bir verniyedeyse çizgi sayısı 20 ya da 50'dir.
Demek ki, milimetre cinsinden taksimatlandırılmış bir ölçeğe denk düşen "onda birlik” bir verniye 9 mm uzunluğundadır ve 0,9 mm değerinde on aralığa bölünmüştür. Verniyenin göstergesi, ölçeğin iki taksimatı arasında, örneğin ölçeğin N işaretli çizgisinden -t-p kadar onda bir mili metre uzaklıkta bulunuyorsa, verniyenin 1. çizgisi, ölçeğin N+1 çizgisinden +(p-1)xû,1 mm
kadar uzaklıkta, p çizgisiyse ölçeğin N+p çizgisinin tam karşısında bulunur. Dolayı sıyla okunacak değer N milimetre artı p onda bir milimetredir. Verniye, okunan değerin kesirli bölümünün p’den biraz büyük, yani p ile p+1 arasında olup olmadığını da tahmin etmeye olanak verir: kesirli bölüm p ile p+1 arasındaysa, verniyenin p çizgisi ölçeğin N+p çizgisinin ilerisinde, verniyenin p+1 çizgisiyse N+p+1 çizgisinin gerisinde bulunur.
Verniyeler açı ölçme aletlerinin ölçekleriyle birlikte kullanıldıklarında, çoğu zaman taksimatın 1/15’ini ya da 1/30’unu okumaya olanak verecek biçimde düzenlenir. 1/4 dereceye bölünmüş bir ölçekte, otuzda birlik bir verniye yarım dakika değerindeki bir açıyı okumayı sağlar.
Sponsorlu Bağlantılar
—ANSİKL. Verniye eşit aralıklarla bölünmüş doğrusal ya da çembersel bir ölçek üzerinde konumu okunmak istenen hareketli bir sürünün göstergesiyle birlikte kullanılan taksimatlı bir düzenektir; kullanımı, göstergenin konumuna denk düşen bölümlerin kesirlerini okumaya olanak verir.
Verniyenin sıfırı gerçek anlamıyla göstergeyi oluşturur. Ölçeğin bölümlerinin onda birini okumaya yarayan bir verniyede eşit aralıklı 10 çizgi bulunur; O'dan 10’a kadar ölçek çizgileriyle aynı yönde numaralandırılmış bu çizgilerin arasındaki uzaklık, ölçek çizgilerinin arasındaki uzaklıktan biraz daha küçüktür (taksimatın 1/10'u kadar). Ölçeğin bölümlerinin 1/20’sini ya da 1/50’sini okumaya yarayan bir verniyedeyse çizgi sayısı 20 ya da 50'dir.
Demek ki, milimetre cinsinden taksimatlandırılmış bir ölçeğe denk düşen "onda birlik” bir verniye 9 mm uzunluğundadır ve 0,9 mm değerinde on aralığa bölünmüştür. Verniyenin göstergesi, ölçeğin iki taksimatı arasında, örneğin ölçeğin N işaretli çizgisinden -t-p kadar onda bir mili metre uzaklıkta bulunuyorsa, verniyenin 1. çizgisi, ölçeğin N+1 çizgisinden +(p-1)xû,1 mm
kadar uzaklıkta, 2. çizgisi N+2 çizgisinden
+(p-2)x0,1 mm
+(p-2)x0,1 mm
Verniyeler açı ölçme aletlerinin ölçekleriyle birlikte kullanıldıklarında, çoğu zaman taksimatın 1/15’ini ya da 1/30’unu okumaya olanak verecek biçimde düzenlenir. 1/4 dereceye bölünmüş bir ölçekte, otuzda birlik bir verniye yarım dakika değerindeki bir açıyı okumayı sağlar.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
