Vesayet Nedir?
SMD MiSiM
VESAYET, -ti a. (ar vesayet). Esk.
1. Vasi olma, vasilik: "Binaenaleyh genç kızların, üzerlerinde bir vesayet ve nezaretin kalktığını hissettikleri gün hem bir halas zevki hem de büyük bir sıkıntı duymaları pek tabiîdir" (H. C. Yalçın).
2. Vasiyet.
3. Tavsiye, tenbih.
—Huk. Vesayet altındaki kişi, yaş küçüklüğü ya da kısıtlanma nedeniyle kendisine vasi tayin edilmiş kişi. || Vesayet konseyi -* BİRLEŞMİŞ’ MİLLETLER.
—Ida. huk. idari vesayet -» İDARİ,
—Med. huk. Velileri olmayan küçüklerle kısıtlıları korumaya ilişkin hukuki rejim. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi, gelişmesinin araçlarını sağlamak ve özerklik ya da bağımsızlığını geliştirmek için bir bölgeyi BM'nin denetimi altında bir devletin yönetimine bırakmayı amaçlayan rejim. (Bk. ansikl. böl.) || Vesayet meclisi, BM örgütü’nün organı.
—ANSİKL Med. huk. Medeni hukuk alanındaki vesayet rejimi velayet kuruntunun işlemediği durumlarda, küçüklerin ya dı kısıtlanan ergin kişilerin hukuksal çıkarlarını korumak amacını taşır. Velayet yalnızca ana ve baba tarafından kullanılan bir yetki olduğu halde vesayet, vasi ve kayyumla birlikte vesayet dairelerinin sahip olduğu bir yetkidir. Vesayet daireleri sulh mahkemeleriyle asliye mahkemeleridir. Vesayet görevlileri, vesayet daireleri vasiler ve kayyumlardır. Vesayet altındaki kişinin çıkarı gerektiriyorsa ve özellikle bir ortaklığın veya sanayi işletmesinin sürdürülmesi gerekiyorsa, istisnai olarak, vesayet yetkisi bir aileye bırakılabilir. Bu durumda sulh mahkemesinin yetki ve görevleri bir aile kuruluna geçer (Türk med. k. md. 348). Vesayet altına alınmayı gerektiren durumlar yaş küçüklüğü ve kısıtlılıktır. Ancak küçüklerin ve kısıtlanmış kişilerin vesayet altına alınmaları için velayet görevini yürütecek ana ya da babalarının bulunmaması gerekir.
Vesayet altındaki kişilere vasi ya da kayyum tayin edilir. Vasi vesayet altındaki küçüğün ve kısıtlının kendilerine özen gösterir, mallarını yönetir ve yapacakları işlemlerde onları temsil eder. Buna karşılık kayyum, bir malın yönetilmesi veya belirli bir işin görülmesi için seçilir.
Vesayet daireleri (sulh ve asliye mahkemeleri) vasileri denetlerler. Vasi ve vesayet daireleri görevlerini yerine getirirken tedbirli bir yönetici gibi davranmakla yükümlüdürler. Kast veya ihmalleriyle neden oldukları zararlardan sorumludurlar (Türk med. k. md. 409).
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi. Bu rejim, BM tarafından, Milletler cemiyeti'nin manda rejiminin yerini almak üzere oluşturuldu. Bunun yanında, bağımsızlığına kavuşmamış eski B ve C mandalarına, Mihver devletlerden birinin eski sömürgesi olarak Somali'ye ve bu rejimle yönetilmek isteyen ülkelere (uygulamada hiçbiri böyle bir istekte bulunmadı) uygulanacaktı. Vasi devletin görevi, uygun bir yönetimle. Vesayet konseyi’nin gözetimi altında, ilerlemeyi kolaylaştırarak bu ülkeleri bağımsızlığına götürmekti.
Vesayet altındaki toprakların tamamı, “sömürgeciliğin tasfiyesi" akımı sırasında bağımsızlığına kavuştu. Yalnız, Güney Afrika Birliği (daha sonra Güney Afrika Cumhuriyeti’ne dönüştü), Uluslararası adalet divanı'nın görüşlerine ve BM'nin bağlayıcı kararlarına karşın, manda rejiminin yerini vesayet rejiminin almasına karşı çıkarak Güney-batı Afrika'da ciddi sorunlar yarattı.
Ulusal savunma sorunlarıyla (üsler vb.) çok daha fazla bağlantılı olan stratejik vesayet rejimi, Büyük Okyanus'taki eski Japon takımadalarına (Guam dışındaki Ma- riana adaları, Caroline adaları, Truk, Ponape, Palau ve Marshall) uygulandı. 1967' den sonra yeni bir statü aranmaya başlandı. Bu arayış, ya ABD'yle birleşme (Mariana adaları) ya da takımadalarla ABD arasında geçici bir birlik biçiminde gelişti.
Vescovall vazosu, Iran Selçukluları döneminden pirinç kap (XIII. yy.'ın ilk çeyreği); British Museum’da sergilenen yapıt dönemin kapaklı ve ayaklı taslarının güzel örneklerindendir. Horasan okuluna bağlanan bu kap, kakma ve kazıma tekniklerinde işlenmiştir (madalyalar içinde güneş, ay ve ejder motifleri arasında taht, hayvan başı biçiminde sonuçlanan kıvrıkdallar, atlı avcılar, harpyalar, altı köşeli yıldızlar ve bereketi simgeleyen balıklar).
1. Vasi olma, vasilik: "Binaenaleyh genç kızların, üzerlerinde bir vesayet ve nezaretin kalktığını hissettikleri gün hem bir halas zevki hem de büyük bir sıkıntı duymaları pek tabiîdir" (H. C. Yalçın).
Sponsorlu Bağlantılar
3. Tavsiye, tenbih.
—Huk. Vesayet altındaki kişi, yaş küçüklüğü ya da kısıtlanma nedeniyle kendisine vasi tayin edilmiş kişi. || Vesayet konseyi -* BİRLEŞMİŞ’ MİLLETLER.
—Ida. huk. idari vesayet -» İDARİ,
—Med. huk. Velileri olmayan küçüklerle kısıtlıları korumaya ilişkin hukuki rejim. (Bk. ansikl. böl.)
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi, gelişmesinin araçlarını sağlamak ve özerklik ya da bağımsızlığını geliştirmek için bir bölgeyi BM'nin denetimi altında bir devletin yönetimine bırakmayı amaçlayan rejim. (Bk. ansikl. böl.) || Vesayet meclisi, BM örgütü’nün organı.
—ANSİKL Med. huk. Medeni hukuk alanındaki vesayet rejimi velayet kuruntunun işlemediği durumlarda, küçüklerin ya dı kısıtlanan ergin kişilerin hukuksal çıkarlarını korumak amacını taşır. Velayet yalnızca ana ve baba tarafından kullanılan bir yetki olduğu halde vesayet, vasi ve kayyumla birlikte vesayet dairelerinin sahip olduğu bir yetkidir. Vesayet daireleri sulh mahkemeleriyle asliye mahkemeleridir. Vesayet görevlileri, vesayet daireleri vasiler ve kayyumlardır. Vesayet altındaki kişinin çıkarı gerektiriyorsa ve özellikle bir ortaklığın veya sanayi işletmesinin sürdürülmesi gerekiyorsa, istisnai olarak, vesayet yetkisi bir aileye bırakılabilir. Bu durumda sulh mahkemesinin yetki ve görevleri bir aile kuruluna geçer (Türk med. k. md. 348). Vesayet altına alınmayı gerektiren durumlar yaş küçüklüğü ve kısıtlılıktır. Ancak küçüklerin ve kısıtlanmış kişilerin vesayet altına alınmaları için velayet görevini yürütecek ana ya da babalarının bulunmaması gerekir.
Vesayet altındaki kişilere vasi ya da kayyum tayin edilir. Vasi vesayet altındaki küçüğün ve kısıtlının kendilerine özen gösterir, mallarını yönetir ve yapacakları işlemlerde onları temsil eder. Buna karşılık kayyum, bir malın yönetilmesi veya belirli bir işin görülmesi için seçilir.
Vesayet daireleri (sulh ve asliye mahkemeleri) vasileri denetlerler. Vasi ve vesayet daireleri görevlerini yerine getirirken tedbirli bir yönetici gibi davranmakla yükümlüdürler. Kast veya ihmalleriyle neden oldukları zararlardan sorumludurlar (Türk med. k. md. 409).
—Uluslarar. huk. Vesayet rejimi. Bu rejim, BM tarafından, Milletler cemiyeti'nin manda rejiminin yerini almak üzere oluşturuldu. Bunun yanında, bağımsızlığına kavuşmamış eski B ve C mandalarına, Mihver devletlerden birinin eski sömürgesi olarak Somali'ye ve bu rejimle yönetilmek isteyen ülkelere (uygulamada hiçbiri böyle bir istekte bulunmadı) uygulanacaktı. Vasi devletin görevi, uygun bir yönetimle. Vesayet konseyi’nin gözetimi altında, ilerlemeyi kolaylaştırarak bu ülkeleri bağımsızlığına götürmekti.
Vesayet altındaki toprakların tamamı, “sömürgeciliğin tasfiyesi" akımı sırasında bağımsızlığına kavuştu. Yalnız, Güney Afrika Birliği (daha sonra Güney Afrika Cumhuriyeti’ne dönüştü), Uluslararası adalet divanı'nın görüşlerine ve BM'nin bağlayıcı kararlarına karşın, manda rejiminin yerini vesayet rejiminin almasına karşı çıkarak Güney-batı Afrika'da ciddi sorunlar yarattı.
Ulusal savunma sorunlarıyla (üsler vb.) çok daha fazla bağlantılı olan stratejik vesayet rejimi, Büyük Okyanus'taki eski Japon takımadalarına (Guam dışındaki Ma- riana adaları, Caroline adaları, Truk, Ponape, Palau ve Marshall) uygulandı. 1967' den sonra yeni bir statü aranmaya başlandı. Bu arayış, ya ABD'yle birleşme (Mariana adaları) ya da takımadalarla ABD arasında geçici bir birlik biçiminde gelişti.
Vescovall vazosu, Iran Selçukluları döneminden pirinç kap (XIII. yy.'ın ilk çeyreği); British Museum’da sergilenen yapıt dönemin kapaklı ve ayaklı taslarının güzel örneklerindendir. Horasan okuluna bağlanan bu kap, kakma ve kazıma tekniklerinde işlenmiştir (madalyalar içinde güneş, ay ve ejder motifleri arasında taht, hayvan başı biçiminde sonuçlanan kıvrıkdallar, atlı avcılar, harpyalar, altı köşeli yıldızlar ve bereketi simgeleyen balıklar).
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
