Şist Nedir?
SMD MiSiM
ŞİST a. (fr. schiste; lat. schistos; yun. skhistos, yarık'tan).
1. Yapraklar halinde parçalanabilen her tür kayaç, özellikle de ince taneli (lütitler sınıfı) ve yapraksı yapıda kayaç. (Şistler, kilin az ya da çok kuvvetli bir başkalaşım sonucu yapraklar halinde parçalanmasından türer. Yeni mineraller oluşmadıkça ve başlangıç yataklığı zarar görmedikçe, bu kayaçlar tortul kayaç olarak kabul edilir. Arduvazlı ve bitümlü şistler böyle oluşur. Yeni minerallerin ortaya çıkmasıyla birlikte bu kayaçlar başkalaşım kayaçları sınıfında yer alır.)
2. Kristalli şist, kimilerince serisitli şistleri, mikaşistleri ve gneissleri bir araya getiren grubu belirtmek için zaman zaman kullanılan terim.
—Mad. oc. Kömürle karışmış her tür kısır malzemeye verilen ad. || Şist ayırıcı, cevher içindeki şistleri ve öbür kısır malzemeleri ayırmaya yarayan aygıt. || Ayıklama ya da yıkama şisti, ham kömürün ayıklanması ya da yıkanmasıyla elde edilen artık malzeme.
—Petr. san. Şist yağı, bitümlü şistlerden çıkarılan mineral yağ. || Bitümlü şist, ısıl işlemeyle petrole benzer bir yağ veren, organik madde (kerojen) bakımından yüksek derişimli şist. (Bk. ansikl. böl.)
—Yerbil. Kloritli şist, klorit bakımından zengin ve bu yüzden yeşil renkte yapraklanmış başkalaşım kayacı. (Eşanl. KLORİTO- ŞİST.)
—ANSİKL. Petr. san. Bitümlü şist yatakları, basınç altında dönüşüme uğramamış ve klasik bir petrol yatağının oluşumu için gerekli yüksek sıcaklıklara ulaşmamış, olgunluk derecesi düşük yataklardır. Dönüşüm ve göç gerçekleşmediğinden, hidrokarbonlar killi ana kayaç içinde kalır ve bu da, zamanla, bitümlü şistleri oluşturur. Bu yataklar (özellikle VVyoming-Corado'daki Green River, Brezilya’daki Parana), bilinen klasik petrol rezervinin birkaç katına eşit stratejik hidrokarbon rezervleri oluşturur. Ayrıca, lağım atma yoluyla ve şist kütlesini, kerojene uygulanan piroliz işleminin optimal sıcaklığı altında, yani yaklaşık 500 °C'ta ısıl işlemden geçirerek şist yağı elde etme, ham petrolün sıvı rezervlerinin yavaş yavaş tükenmesiyle, büyük ölçüde yeniden verimli bir şekilde işletilmeye başlanacaktır. Bununla birlikte, şist yağı asfaltlı kum'ların rekabetiyle karşılaşacaktır.
1. Yapraklar halinde parçalanabilen her tür kayaç, özellikle de ince taneli (lütitler sınıfı) ve yapraksı yapıda kayaç. (Şistler, kilin az ya da çok kuvvetli bir başkalaşım sonucu yapraklar halinde parçalanmasından türer. Yeni mineraller oluşmadıkça ve başlangıç yataklığı zarar görmedikçe, bu kayaçlar tortul kayaç olarak kabul edilir. Arduvazlı ve bitümlü şistler böyle oluşur. Yeni minerallerin ortaya çıkmasıyla birlikte bu kayaçlar başkalaşım kayaçları sınıfında yer alır.)
Sponsorlu Bağlantılar
—Mad. oc. Kömürle karışmış her tür kısır malzemeye verilen ad. || Şist ayırıcı, cevher içindeki şistleri ve öbür kısır malzemeleri ayırmaya yarayan aygıt. || Ayıklama ya da yıkama şisti, ham kömürün ayıklanması ya da yıkanmasıyla elde edilen artık malzeme.
—Petr. san. Şist yağı, bitümlü şistlerden çıkarılan mineral yağ. || Bitümlü şist, ısıl işlemeyle petrole benzer bir yağ veren, organik madde (kerojen) bakımından yüksek derişimli şist. (Bk. ansikl. böl.)
—Yerbil. Kloritli şist, klorit bakımından zengin ve bu yüzden yeşil renkte yapraklanmış başkalaşım kayacı. (Eşanl. KLORİTO- ŞİST.)
—ANSİKL. Petr. san. Bitümlü şist yatakları, basınç altında dönüşüme uğramamış ve klasik bir petrol yatağının oluşumu için gerekli yüksek sıcaklıklara ulaşmamış, olgunluk derecesi düşük yataklardır. Dönüşüm ve göç gerçekleşmediğinden, hidrokarbonlar killi ana kayaç içinde kalır ve bu da, zamanla, bitümlü şistleri oluşturur. Bu yataklar (özellikle VVyoming-Corado'daki Green River, Brezilya’daki Parana), bilinen klasik petrol rezervinin birkaç katına eşit stratejik hidrokarbon rezervleri oluşturur. Ayrıca, lağım atma yoluyla ve şist kütlesini, kerojene uygulanan piroliz işleminin optimal sıcaklığı altında, yani yaklaşık 500 °C'ta ısıl işlemden geçirerek şist yağı elde etme, ham petrolün sıvı rezervlerinin yavaş yavaş tükenmesiyle, büyük ölçüde yeniden verimli bir şekilde işletilmeye başlanacaktır. Bununla birlikte, şist yağı asfaltlı kum'ların rekabetiyle karşılaşacaktır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
