Sakalibe Nedir?

SAKALİBE çoğl. a. (ar. şıklab'm çoğl. şakSUbe, Slavlar).
1. Tar. Ortaçağ arap coğrafyacılarına göre Balkanlarda yaşayan çeşitli slav kavimleri.
2. Endülüs (ispanya) Emevileri’nde çeşitli saray ve harem hizmetlerinde görev yapan hadım slav köleler. (Bk. ansikl. böl.).

—ANSİKL. Sakalibe olarak Balkanlardan ve Karadeniz kıyılarından Endülüs devletine getirilen erkek slav köleler, burada hadımlaştırılıp müslümanlaştırıldıktan ve arapça öğretildikten sonra sarayda, özellikle harem hizmetine alınırlardı. Abdurrahman el-Mutavassıt II döneminde (882 -852) Endülüs'teki Slavlar’ın sayısı çok arttığı gibi, köle olmalarına karşın sivil ve askeri önemli görevlere de getirildiler. Ordusunu slav kölelerden oluşan birliklerle güçlendiren Abdurrahman en-Nasır III (912-961), hıristiyanlara karşı açtığı birçok seferin komutanlığını da slav komutanlara verdi. Onun ardılı Hakem el-Muntasır II döneminde (961-976) sakalibenin devlet içindeki etkinliği komutanlar ve sivil yöneticiler yanında aralanndan çıkan yazarlar, şairler ve bilim adamlarıyla da sürdü. Hakem H'nin ölümünden sonra çocuk veliaht Hişam el-Müeyyet H’yi tahta çıkarmak isteyen endülüslü devlet adamlarıyla ölen halifenin kardeşi Muhammet el-Mehdi ll’yi tutan sakalibe arasında başlayan sürtüşme; hükümdarların tahttan indirilmesi, yeniden tahta çıkarılması, öldürülmesi, Fatımiler’e yönetim işlerinde yetkiler tanınması gibi çeşitli savaşım yöntemleri biçiminde Tavaifi müluk'a (siyasal parçalanma) kadar sürüp gitti (1031). Emevi halifeliğinin çöküşünden sonra çeşitli yerel emirliklere bölünen Endülüs'te etkisiz durumda kalan sakalibe, bu devletçikleri oluşturan etnik müslüman topluluklara karışarak benliğini yitirdi.