Savan Nedir?

SAVAN a (fr. savane; isp sabana; tayno dilinde zavana'dan). Uzun bir kurak mevsimi olan, terimin tam anlamıyla tropikal bölgeler gibi sıcak bölgelere özgü ve yüksek otların egemenliği ile belirgin bitkisel oluşum. (Burada otlar küçük boylu otsu bitkiler ve genel olarak ağaç ve ağacıklar da bulunur Bitki topluluğunun yoğunluğuna göre azalan sırayla korulu savan, ağaçlı savan, çatılı savan ve otlu savan gibi türlere aynlır.)

—ANSİKL. Savanların esas topluluğunu oluşturan buğdaygiller ve köksaplı bitkiler yüksek boyludur (bazen 2 m); bunlann aralarında dipte kalan boşluklarda biryıllık küçük otlar biter. Ağaçlar savanın yüzeyinde dağınık olarak yer alır (baobab); kalın bir kabuk onlar kurak mevsimin yangınlanrv dan korur. Kurak mevsim ile yağışlı mevsimlerin art arda geldiği bölgelerde, birinci mevsim bitkilerin dinlenmesini sağlar fakat bu mevsim sona erer ermez otlar hızla gelişir ve topraktaki su rezervleri genellikle ağaçlann yaşayabilmesi için çok zayıf kalır. Savanın günümüzdeki genişliği, insar müdahalesi olmasaydı bulunacağı doğa coğrafi çerçeveden çok öteye geçmiştir: otların yanması, kurak mevsimin sonunda toprağa gübre niteliğindeki öğeleri yeniden geri verir, fakat yangın, eğreti bir denge içinde bulunduğu her ortamda ormanı tehdit eder Böyiece yeryüzünün nemli tropikal iklimli bazı bölgelerinde (Venezuela, uyanalar, Trinidad, Veld) ormanla birlikte savan alanları ardışık olarak yer alır. Savanlar ekvator tarafından her zaman yeşil olan nemli ormanlarla sınırlanır; aksi yönde dikenli çalılığa kadar uzanır. Afrika’da, özellikle Kongo havzasında, Nijer ırmağı kıvrımı ile çevrilmiş iç bölgelerde ve göller bölgesinde geniş alanlar kaplar; Asya'da (Arabistan'ın güneyi, Dekkan yarımadası) ve Avustralya'da kısıtlı alanlarda yer alır (anakaranın kuzey kıyısının sınırında, orman bölgesinin güneyinde bir şerit). Bundan başka, savan, tıpkı Brezilya'da, hatta Venezuela ve Guyanalar'da olduğu gibi Amerika anakarasında da çok gelişmiştir. Savan bölgelerinin egemen faunası hızla yer değiştirebilecek türlerden oluşur: zürafa, zebra ve bazı antiloplar gibi otçul hayvanlar; Avustralya'da keseliler; devekuşu ve toy gibi koşucu kuşlar ve bütün bu hayvanları avlayarak yaşayan büyük yırtıcı hayvanlar (Asya kaplanlan, Afrika panterleri ve aslanları). Termit yuvalan da savanların aynlmaz bir parçasıdır, kertenkeleler, yılanlar ve böcekler de pek çoktur.
Savan bölgelerinde insanlar çoğunlukla hayvancılık yaparlar ama Afrika'da, Sahra’nın güneyinde olduğu gibi, aşiret çerçevesinde yapılan geleneksel sığır yetiştiriciliğinin ticari hiçbir yanı yoktur; bir gelir kaynağı olmaktan çok bir çeşit sermaye biriktirme biçimi ve bir zenginlik gösterisi sayılabilir Buna karşılık, Güney Amerika, Avustralya ve Güney Afrika'da yapılan büyük hayvan işletmeciliği büyük kazanç kaynağıdır. Afrika ve Hindistan'da savan bölge terinde yaşayan çiftçiler, en başta darı olmak üzere yaygın tahıl tarımı yaparlar; buna çoğunlukla bir ticari tarım da eklenir (Afrika'da yerfıstığı ve pamuk). Tarım savanda yangınla açılan tarlalarda yapılır, sonra tarlalar çok geçmeden uzun süre nadasa bırakılır. Savan ülkelerinde köyler su kaynaklarının yakınında sazdan yapılmış kulübeler topluluğu halindedir. Kimi zaman birbirinden uzak tarlaların yanına, çoğunlukla geçici küçük evler ve basit barınaklar yapılır. Çiftçi, hayvan yetiştiricisi ya da avcı olsun, savan insanları tarla açmak, kurak mevsimde sürülerini otlatmak (ateş geçtikten sonra yeni biten otlar) ya da sadece avlarını yakalamak için otları yakma yöntemini kullanırlar. Oysa bu yangınların çoğalması bitki örtüsüne zarar vermekte, toprakların yozlaşmasına ve lateritleşmesi- ne neden olmaktadır.
SAVAN a. Yörs.
1. Pamuk İpliğinden dokunmuş kalınca kilim, çul.
2. Eski kumaş parçalarından yapılan yaygı.