Ağartılmak Nedir?
VIP Je Taime
MsXLabs & Büyük L.
AĞARTILMAK -AĞARMAK AĞARTMA a. Ağartmak eylemi.
—Foto. Bir duyarkatın işlenme evresi. (Bu evrede bir fototipin indirgenmiş gümüşü, çözünür bir tuza dönüştürülür ve tespit banyosuyla giderilir.) |j Optik ağartma, flüorışıl maddelerin katılmasıyla beyazların ve açık tonlu yerlerin ışığını artırma.
—Kuyumc. Kararmış maden yüzeyine gerçek rengini kazandırma işlemi
—Kürkç. Bir kürkün doğal beyaz ya da sarı rengini talkla canlandırma işlemi.
—Şekere. Pişirilmiş bir şeker topağını parlak, yumuşak ve saydamsız duruma getirmek için çekip uzatma işlemi.
—Tekst. Tekstil elyafının rengini gidermek, onu susever duruma getirmek ve bütün yabancı maddelerden arındırmak amacını güden işlemlerin tümü. (Bk. an- sikl. böl.)
—ANSİKl. Kuyumc. Değerli maden alaşımları, süs eşyası olarak işlenirken, ateşle sürekli temas sonucu kararır. Ağartma işlemi, kaynak işlerinin sağlıklı yürütülmesi ve son cila işleminden önce parçanın gerçek rengine kavuşturulması açısından önemlidir Bunun için, parçanın oksit gideren çeşitli kimyasal bileşiklerle işlem görmesi, çoğunlukla da zaçyağt denilen sulu sülfrik asit çözeltisinde bir süre kaynatılması yeterlidir.
—Tekst. Sanayide ağartma, kumaşlara, örgülere ve az miktarda da olsa dokuma işleminden önce boyanacak eğrilmiş ipliklere uygulanır, iplikleri ağartma işlemi, bobinler ya da çileler halinde banyo dola- şımlı aygıtlarda kesikli olarak gerçekleştirilir. Eskiden kumaş ağartma işlemi kesikli bir sürece göre teknede yapılırdı; günümüzdeyse sürekli ya da yarı sürekli bir süreç uygulanır; bu süreçte sıcaklık, ağartma etkeni ve dolayısıyla tepkime hızı gözönüne alınır. Geniş ve sürekli süreçte kumaş parçaları emdirme fularından sonra buharlama kazanından (100°C) ve ters yönde yerleştirilmiş bir dizi yıkama teknesinden geçirilir. Yarı sürekli yöntemde buharlama kazanının yerini bir olgunlaştırma kazanı alır; kumaş gerek açık (J-Box) gerek sarılmış (Pad-Roll) biçimde, tepkime süresi boyunca ve sürekli yıkama uygulanmadan önce bu kazanda tutulur. Örgüler ilmiklerinin dayanıksızlığı yüzünden çoğu zaman kesikli süreçle ağartılır; bu amaçla ağartılacak madde ya dolaşımlı aygıtlara (Jet, Overflovv) konur ya da katlanmış örgünün yavaş ilerleyişiyle banyo hareketini ayarlayan makineler kullanılır.
• Doğal selüloz elyatını ağartmak. Bu işlem elyafın önemli ölçüde bozurımasına ve ağırlık kaybına yol açar; bu nedenle yalnızca beyaz renkte satılan, pastel nüanslarda boyanan ve baskıya giren kumaşlara uygulanır. En yaygın ağartıcı, oksijenli sudur ve çok nadir olarak klorit ya da sodyum hipoklorit kullanılır (Javel suyu); hipokloritten daima soğuk ağartmada yararlanılır. Ağartmadan önce yapılması gereken iki işlem vardır: birincisi haşıl sökme'dir ve nişastalı maddeleri ya da kumaşın çözgü ipliklerinde bulunan sentetik haşıl karışımlarını gidermek için başvurulur; İkincisiyse sıcakta ve alkali ortamda kaynatma'dır; bu işlem mumları, çözünür boyar maddeleri ve yabancı maddeleri elemek için uygulanır. Ağartma, kumaşlara parlak bir beyazlık veren optik beyazlatıcı vurularak tamamlanabilir.
Bu tekniklerle pamuk, keten, ender olarak kenevir ve jüt gibi tekstil ürünleri ağartılır. Sözkonusu teknikler, uzun süre kullanılan zanaatkâr yöntemlerinin yerini almıştır; bu yöntemlerde kumaş çayıra serilir ve ağartıcı eylem bir olasılıkla havayla ışığın etkisinden kaynaklanırdı.
• Yun ağartma. Yapağı yünü ya da kaba yün yıkama ile giderilen katı yabancı maddeler ve doğal yağlar içerir. Kimi durumlarda yüne iyice işlemiş bitkisel tanecikleri ayıklamak için kömürleştirme ya da kimyasal pıtrak temizleme yoluna gidilir. Bu evrede yün ilk durumuna oranla göreli bir beyazlık kazanmıştır. Bu nedenle kumaş ve ipliklere indirgeyici ya da oksijenli suyla uygulanan kesikli ağartma, yalnız açık renge boyanacak malzemeler için öngörülür. Kuşkusuz, iplik çekme ya da dokumaya hazırlama sırasında ipliklere yapışmış yağlayıcı ve haşıllayıcı maddeleri boyama işleminden önce gidermek gerekir.
• ipek ağartma. Pişirme’den sonra ipek, iplik, şerit, hurda ya da kumaş halinde, çoğunlukla kesikli tekniklere göre oksijenli suyla ağartılabilir.
• Kimyasal elyaf. Kimyasal elyaf, özellikle bireşimsel elyaf, doğal olarak beyazdır ve ağartma işlemi gerektirmez. Yalnızca doğal elyafla karışık halde olursa işlemden geçirilir.
Sponsorlu Bağlantılar
—Foto. Bir duyarkatın işlenme evresi. (Bu evrede bir fototipin indirgenmiş gümüşü, çözünür bir tuza dönüştürülür ve tespit banyosuyla giderilir.) |j Optik ağartma, flüorışıl maddelerin katılmasıyla beyazların ve açık tonlu yerlerin ışığını artırma.
—Kuyumc. Kararmış maden yüzeyine gerçek rengini kazandırma işlemi
—Kürkç. Bir kürkün doğal beyaz ya da sarı rengini talkla canlandırma işlemi.
—Şekere. Pişirilmiş bir şeker topağını parlak, yumuşak ve saydamsız duruma getirmek için çekip uzatma işlemi.
—Tekst. Tekstil elyafının rengini gidermek, onu susever duruma getirmek ve bütün yabancı maddelerden arındırmak amacını güden işlemlerin tümü. (Bk. an- sikl. böl.)
—ANSİKl. Kuyumc. Değerli maden alaşımları, süs eşyası olarak işlenirken, ateşle sürekli temas sonucu kararır. Ağartma işlemi, kaynak işlerinin sağlıklı yürütülmesi ve son cila işleminden önce parçanın gerçek rengine kavuşturulması açısından önemlidir Bunun için, parçanın oksit gideren çeşitli kimyasal bileşiklerle işlem görmesi, çoğunlukla da zaçyağt denilen sulu sülfrik asit çözeltisinde bir süre kaynatılması yeterlidir.
—Tekst. Sanayide ağartma, kumaşlara, örgülere ve az miktarda da olsa dokuma işleminden önce boyanacak eğrilmiş ipliklere uygulanır, iplikleri ağartma işlemi, bobinler ya da çileler halinde banyo dola- şımlı aygıtlarda kesikli olarak gerçekleştirilir. Eskiden kumaş ağartma işlemi kesikli bir sürece göre teknede yapılırdı; günümüzdeyse sürekli ya da yarı sürekli bir süreç uygulanır; bu süreçte sıcaklık, ağartma etkeni ve dolayısıyla tepkime hızı gözönüne alınır. Geniş ve sürekli süreçte kumaş parçaları emdirme fularından sonra buharlama kazanından (100°C) ve ters yönde yerleştirilmiş bir dizi yıkama teknesinden geçirilir. Yarı sürekli yöntemde buharlama kazanının yerini bir olgunlaştırma kazanı alır; kumaş gerek açık (J-Box) gerek sarılmış (Pad-Roll) biçimde, tepkime süresi boyunca ve sürekli yıkama uygulanmadan önce bu kazanda tutulur. Örgüler ilmiklerinin dayanıksızlığı yüzünden çoğu zaman kesikli süreçle ağartılır; bu amaçla ağartılacak madde ya dolaşımlı aygıtlara (Jet, Overflovv) konur ya da katlanmış örgünün yavaş ilerleyişiyle banyo hareketini ayarlayan makineler kullanılır.
• Doğal selüloz elyatını ağartmak. Bu işlem elyafın önemli ölçüde bozurımasına ve ağırlık kaybına yol açar; bu nedenle yalnızca beyaz renkte satılan, pastel nüanslarda boyanan ve baskıya giren kumaşlara uygulanır. En yaygın ağartıcı, oksijenli sudur ve çok nadir olarak klorit ya da sodyum hipoklorit kullanılır (Javel suyu); hipokloritten daima soğuk ağartmada yararlanılır. Ağartmadan önce yapılması gereken iki işlem vardır: birincisi haşıl sökme'dir ve nişastalı maddeleri ya da kumaşın çözgü ipliklerinde bulunan sentetik haşıl karışımlarını gidermek için başvurulur; İkincisiyse sıcakta ve alkali ortamda kaynatma'dır; bu işlem mumları, çözünür boyar maddeleri ve yabancı maddeleri elemek için uygulanır. Ağartma, kumaşlara parlak bir beyazlık veren optik beyazlatıcı vurularak tamamlanabilir.
Bu tekniklerle pamuk, keten, ender olarak kenevir ve jüt gibi tekstil ürünleri ağartılır. Sözkonusu teknikler, uzun süre kullanılan zanaatkâr yöntemlerinin yerini almıştır; bu yöntemlerde kumaş çayıra serilir ve ağartıcı eylem bir olasılıkla havayla ışığın etkisinden kaynaklanırdı.
• Yun ağartma. Yapağı yünü ya da kaba yün yıkama ile giderilen katı yabancı maddeler ve doğal yağlar içerir. Kimi durumlarda yüne iyice işlemiş bitkisel tanecikleri ayıklamak için kömürleştirme ya da kimyasal pıtrak temizleme yoluna gidilir. Bu evrede yün ilk durumuna oranla göreli bir beyazlık kazanmıştır. Bu nedenle kumaş ve ipliklere indirgeyici ya da oksijenli suyla uygulanan kesikli ağartma, yalnız açık renge boyanacak malzemeler için öngörülür. Kuşkusuz, iplik çekme ya da dokumaya hazırlama sırasında ipliklere yapışmış yağlayıcı ve haşıllayıcı maddeleri boyama işleminden önce gidermek gerekir.
• ipek ağartma. Pişirme’den sonra ipek, iplik, şerit, hurda ya da kumaş halinde, çoğunlukla kesikli tekniklere göre oksijenli suyla ağartılabilir.
• Kimyasal elyaf. Kimyasal elyaf, özellikle bireşimsel elyaf, doğal olarak beyazdır ve ağartma işlemi gerektirmez. Yalnızca doğal elyafla karışık halde olursa işlemden geçirilir.
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
ѕнσω мυѕт gσ ση ツ
