Sıvama Nedir?

SIVAMA a. Sıvamak eylemi.

—Metalürj. ince çeperli ve eksenel bakışımlı metal parçaları döner bir mandren ve bir çark yardımıyla soğukta biçimlendirme işlemi. (Gerçek sıvama, dairesel bir plakanın döner bir mandren üzerine bir itici yardımıyla yavaş yavaş ve aynı kalınlıkta kaplanması ilkesine dayanır. Kullanılan araçlar son derece basittir, bu teknik tencereler, leğenler, parabolik yansıtıcılar vb. gibi küçük parçaların seri üretiminde, derin soğuk çekme tekniğine yeğlenir.) || I Eksenel bakışımlı, ince ve düz bir metal levha ya da ara ürünü döner bir mandren üzerine bastırarak biçim değişikliğine uğratma yoluyla şekillendirme. (Bk. ansikl. böl.)

♦ sıf. Üstü sıvanmış gibi kaplanmış: Sıvama pırlanta bir bilezik.

—Süslem. sant. Sıvama altın, kat kat sürülen altın süsleme. (Tek kat sürülene sürme altın denir.) || Sıvama şemse, zeminine altın sürülmüş cilt üzerine yapılan şemse. || Sıvama yaldız, her yanı, boşluk bırakılmadan yaldızlanmış süsleme.

♦ be.
1. Sıvanmışçasına.
2. Ağzına kadar; silme: Bardağı sıvama doldurmak.

—ANSİKL. Metalürj. Sıvama yöntemiyle yassı disklerden, dövülmüş ya da kıvrılarak kaynakla birleştirilmiş sac çemberlerden, dövme ya da saçtan kaynaklama yoluyla elde edilmiş ara ürünlerden, özellikle de dövme, sıcak dövme kalıplama ya da soğuk çekme işlemiyle önceden hazırlanmış parçalardan doğrusal ya da eğrisel doğuruculu içi oyuk dönel parçalar elde edilir.
Sıvama işleminde kullanılan makineler, klasik torna tezgâhlarından daha sağlamdır. Bu makinelerde torna kaleminin yerini mandrenin eksenine göre çapça birbirine tam karşıt yönde yerleştirilmiş suve- rilmiş çelikten iki tekercik ya da ikisi takım işlevi gören, üçüncüsü ise parçayı tam olarak yerinde tutmaya yarayan ve aralarında 120°'lik bir açı bulunan üç tekercik almıştır. Kumanda hemen her zaman hidrolik bir sistemle yapılır.
işlenecek sac levha ya da ara ürün bir gezer punta yardımıyla bir mandrenin önyüzüne yerleştirilir; mandrenin dış biçimi, elde edilecek parçanın iç yüzeyine denk düşer. Mandren, ara ürün ve gezer punta üçlüsü, yatay bir eksen çevresinde döndürülür. Sac levha ya da ara ürün, mandrenin üzerine dayanacak biçimde sıkıştırılır ve böylece yavaş yavaş incelerek mandrenin biçimini alır, işlem bir ya da daha çok pasoda yapılır.

• Sıvamayla silindirsel parçaların hazırlanması. Duyarlı olarak uygulanması en zor olan bu yöntem, iki biçimde gerçekleştirilir. Doğrudan sıvama ya da uzamayla sıvama da denen doğrudan yöntemde ara ürün faturalı bir çember biçimindedir ve teknik olarak kendinden daha uzun silindirsel bir mandrenin önüne yerleştirilir. Uzama, metalin tekerciklerin ilerleme yönünde akmasıyla gerçekleşir. Geri fışkırtmayla sıvama ya da fışkırtma kalıplamayla sıvama da denen ters yöntemde ara ürün faturasız, borumsu basit bir çember biçimindedir ve silindirsel mandrenin faturasına karşı ayna dibine büte biçiminde yerleştirilir. Çember, tekerciklerin etkisi altında tekerciklere ters yönde uzar. Bu yöntemle mandrenden daha uzun silindirsel parçalar elde edilebilir.

• Sıvamayla eğriseI parçaların hazırlanması. Doğrudan yöntemin uygulandığı bu işlemde, elde edilmek istenen parçalara uygun biçimde mandrenler kullanılır. Eğ- risel bir mandren üzerinde sabit kalınlıkta bir sac levhadan bir parça işlendiğinde değişen kalınlıkta bir parça elde edilir; çünkü elde edilen son kalınlık, sözkonusu noktada doğurucunun teğetinin bu parçanın dönme ekseniyle yaptığı açıya göre değişir. Bundan dolayı, sabit kalınlıkta eğik bir parça elde etmek için her yeri aynı kalınlıkta olmayan bir sac levha kullanmak gerekir Buna bağlı olarak kalınlığı her noktada kesin belirlenmiş bir sac levhadan, kalınlığı çeşitli kuvvetlere göre değişen eğik parçalar elde edilebilir. Sıvama, metalürjik bakımdan önemli bir biçim değişikliğinin yanı sıra malzemede ileri derecede kalıcı krıstalografik bir doku oluşumuna yol açar.
Sıvama tekniği, uzay havacılığı sanayisinin istemlerine bağlı olarak hızlı bir gelişme gösterdi; bu teknikle kaynak yapmaksızın ve malzeme kaybına yol açmadan ateşe dayanıklı çelikler, hafif alaşımlar, paslanmaz çelikler vb. gibi çeşitli malzemelerden çok ince kalınlıkta ve çok büyük boyutlarda dönel parçalar elde edilebilmektedir. ABD'de bu teknikle uzunluğu 10 m’ye dek ulaşan 2-3 m çapında özel amaçlı büyük uzay araçlarının konik başlıkları üıetilmekte, bu parçaların kalınlıkları yaklaşık 1 mm ile birkaç cm arasında değişmektedir.