Siyakat Nedir?
SMD MiSiM
SİYAKAT a. (ar. siyakat). Hat. Maliye, tapu ve vakıflara ilişkin kayıtlarda kullanılmış bir yazı türü. (Bk. ansikl. böl.)
—Ed. Siyakat ül-adad, anlamla ilgili bir edebiyat sanatı. (Bk. ansikl. böl.)
—Mat. Siyakat rakamı, vakıf kayıtlarında kullanılan ve siyakat yazıdan türetilen sayılara verilen ad. (Sayıların arapça harflerle yazılmış biçiminin ilk ve ikinci harflerinin alınmasıyla oluşturulan, şifre özelliğindeki bu sayılara erkam-ı divaniye de denir.)
—ANSİKL. Kûfi yazıdan kaynaklanan, ancak bir sanat yazısı olmayan siyakat, harflerinin değişik görünümü ve iç içe yazılması nedeniyle okunması çok güç bir yazıdır. Harfleri tek tek yazıldığında tanınmaları kolaysa da, sözcük biçimine dönüştüğünde okunmaları zorlaşır. Satır içinde sözcükleri seçebilmek ve okuyabilmek uzmanlık gerektirir. Yüzyıllara göre değişik özellikler gösteren bu yazının noktalı, noktasız ve ayrıca iç içe geçmiş uzun çizgili yazım biçimleri vardır.
Kaynaklara göre, geçmişi Abbasiler’e değin uzanan siyakat, Selçuklularla birlikte Anadolu’da kullanılmaya başlanmıştır. Günümüze ulaşan en eski örnekler, Mehmet II (Fatih) dönemindendir. Devlet yazışmalarında gizliliği koruyabilmek için kullanıldığı sanılan bu yazı, XVII. yy.’dan başlayarak daha girift bir görünüm kazanmış, f878’den sonra kullanılmaz olmuştur.
—Ed. Siyakat ül-adad sanatında bir tümcedeki birkaç ad, onlarla ilişkisi gösterilen bir sözcüğe anlam yönünden bağlanmıştır. Örnek: Ağlasın Namık Kemal'e ruz ü şeb I Nay ü kırtas ü kemalat-ı edeb" (Gece ve gündüz, kalem ve kâğıt, edebiyatın bütün olgunlukları Namık Kemal’in ölümüne ağlasın) [Manastırlı Rifat], Burada bir dizi sözcük (ruz, şeb, ney, kırtas, kemalat-ı edeb) hep birlikte “ağlamak" fiiline bağlanmaktadır.
Sponsorlu Bağlantılar
—Mat. Siyakat rakamı, vakıf kayıtlarında kullanılan ve siyakat yazıdan türetilen sayılara verilen ad. (Sayıların arapça harflerle yazılmış biçiminin ilk ve ikinci harflerinin alınmasıyla oluşturulan, şifre özelliğindeki bu sayılara erkam-ı divaniye de denir.)
—ANSİKL. Kûfi yazıdan kaynaklanan, ancak bir sanat yazısı olmayan siyakat, harflerinin değişik görünümü ve iç içe yazılması nedeniyle okunması çok güç bir yazıdır. Harfleri tek tek yazıldığında tanınmaları kolaysa da, sözcük biçimine dönüştüğünde okunmaları zorlaşır. Satır içinde sözcükleri seçebilmek ve okuyabilmek uzmanlık gerektirir. Yüzyıllara göre değişik özellikler gösteren bu yazının noktalı, noktasız ve ayrıca iç içe geçmiş uzun çizgili yazım biçimleri vardır.
Kaynaklara göre, geçmişi Abbasiler’e değin uzanan siyakat, Selçuklularla birlikte Anadolu’da kullanılmaya başlanmıştır. Günümüze ulaşan en eski örnekler, Mehmet II (Fatih) dönemindendir. Devlet yazışmalarında gizliliği koruyabilmek için kullanıldığı sanılan bu yazı, XVII. yy.’dan başlayarak daha girift bir görünüm kazanmış, f878’den sonra kullanılmaz olmuştur.
—Ed. Siyakat ül-adad sanatında bir tümcedeki birkaç ad, onlarla ilişkisi gösterilen bir sözcüğe anlam yönünden bağlanmıştır. Örnek: Ağlasın Namık Kemal'e ruz ü şeb I Nay ü kırtas ü kemalat-ı edeb" (Gece ve gündüz, kalem ve kâğıt, edebiyatın bütün olgunlukları Namık Kemal’in ölümüne ağlasın) [Manastırlı Rifat], Burada bir dizi sözcük (ruz, şeb, ney, kırtas, kemalat-ı edeb) hep birlikte “ağlamak" fiiline bağlanmaktadır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
