Siyatik Nedir?
SMD MiSiM
SİYATİK sıt. (fr. sciatique; lat. sciaticus; yun. iskhiadikos, iskhion, kalça'dan). Anat.
1. Kalça ya da oturga ile ilgili olan.
2. İç dizardı siyatik siniri, dış dizardı siyatik siniri, büyük siyatik sinirin son dalları. || Siyatik çentik, kalça kemiğinin arka kenarında bulunan iki çentiğin (büyük ve küçük) her biri. || Siyatik dikeni, kalça kemiğinin arka kenarında bulunan ve iki siyatik çentiği ayıran çıkıntı. || Siyatik sinir, kuyruksokumu sinir ağının yan dalı olan küçük siyatik sinir ya da alt kabaet siniri ve bu sinir ağının son dalı olan büyük siyatik sinir (kısaca, siyatik sinil) adlı iki bacak sinirinin her biri. (Bk. ansikl. böl.)
♦ a. Büyük siyatik sinir.
—Patol. Omurlararası diskin baskı yapmasından ileri gelen siyatik sinir kökü tahrişi. (Siyatik ağrısı da denir) [Bk. ansikl. böl.]
—ANSİKL. Anat. Büyük siyatik sinir büyük siyatik çentikten geçerek leğenden çıkar, önce kabaetin içinde, sonra dizardı çukuruna dek uyluğun arka yüzünde ilerleyerek aşağıya iner ve burada iç dizardı siyatik siniri ve dış dizardı siyatik siniri adıyla iki son dala ayrılır. Yolu boyunca uyluğun arka yüzündeki kaslara sinirler verir. Dış dizardı siyatik siniri baldırın ön-dış kısmının içinde aşağı iner ve kas-deri siniri ve kavalkemiği ön siniri adlı iki uç dala ayrılır. iç dizardı siyatik siniri dizardı çukurunu dikey olarak geçer; baldırın üst kısmında “kavalkemiği arka siniri” adını alır; yan dal olarak dış saten sinirini verir.
—Patol. Be4-Be5 ya da Be5-Sa, omurları arasındaki bir diskin omurga kanalı içinde çıkıntı ya da fıtık yapması siyatik sinirin Be5 ya da Sa, köklerinden birini sıkıştırır ve siyatiğe neden olur. Napolili bir anatomici ve hekim olan Domenico Cotugno (1736-1822) siyatiğin ilk tanımını 1764'te yaptı, ileri sürdüğü belirtiler Lasâgue ve Brissaud'nun çalışmalarıyla kesinleşti. Dâjerine 1914’te bir kök hastalığının sözkonusu olduğunu kanıtladı, ama bunun frengiye bağlı bulaşıcı bir sinir kökü iltihabı olduğunu sandı. Daha sonra Si- card siyatik ağrısının omurlarla ilgili olduğunu buldu. 1939'da De Söze ve arkadaşlarının çalışmaları siyatik ağrısının gerçek kökeninin omurlararası disk fıtığı ve bunun sinire baskı yapması olduğunu kanıtladı.
Siyatik ağrısı, genellikle sinirin gövdesinden çok Be5 ya da Sa, köklerinden birinin, tek ya da iki taraflı tutulmasının belirtisidir. Hem duyu hem hareketle ilgili bir sinir olan siyatik bu iki bakımdan da hastalanabilir: Be5 köküne yapılan baskı ayağı kaldırıcı kasterın ve Sa, köküne yapılan baskı ayağı bükücü kasların kuvveti
ni azaltarak hareket işlevini sakatlar; köklerden birinin ya da diğerinin anatomik yolundaki ağrı (Be5 siyatiğince uyluğun ve bacağın dış yüzü, ayağın üst yüzü; Sa, siyatiğinde uyluğun ve bacağın arka yüzü, ayağın dış kenarı) nedeniyle de duyu işlevi sakatlanır. Hasta baldınn dik olarak kaldırılmasıyla sinirin gerilmesi yollardan birinde ya da diğerinde ağrı uyandırır: buna Lasögue belirtisi denir Sa, siyatiğinde aşil refleksi ortadan kalkabilir. Sinir yolu üzerinde ağrılı bazı başka noktalar da (Valleix noktaları) bulunabilir. Omurganın bel kısmı sertleşir ve analjik davranış denilen bir savunma davranışı edinir, ilk ortaya çıkışında ciddi olan bazı biçimler ise tüm bu belirtilerin yanı sıra önemli ölçüde bir hareket kısıtlılığı yaratır ve felçli siyatik tablosu oluşturur. Disk fıtığı dışında başka nedenlerle de siyatik sinir baskı altında kalarak ağrı yapabilir; kemik kırıklı ya da kırıksız travmalar; sıradan bir mikropla (stafilokok) ya da özgül bir mikropla (verem) enfeksiyon; gene dokulardaki iyicil ya da kötücül urlar, nörinonvomur hastalığı (anjiyom).
Tanı, klinik ve radyolojik bulgularla konur. Omurga kanalı içine saydamsız madde verilerek miyelografi yapılır. Tedavi genellikle bakım ve ilaca dayanır: mutlak dinlenme; ağrı kesiciler; genel yoldan yada- enfiltrasyonla verilen yerel iltihap önleyiciler; alçılı korseyle bel hareketlerini önleme; elektrik tedavisi. Akut ya da ilaca dirençli olgularla, felce neden olmuş siyatikler bir cerrahi girişime gerek gösterebilir. Ameliyat sonrasında hareketli bir rehabilitasyon dönemi çok büyük önem taşır.
1. Kalça ya da oturga ile ilgili olan.
Sponsorlu Bağlantılar
♦ a. Büyük siyatik sinir.
—Patol. Omurlararası diskin baskı yapmasından ileri gelen siyatik sinir kökü tahrişi. (Siyatik ağrısı da denir) [Bk. ansikl. böl.]
—ANSİKL. Anat. Büyük siyatik sinir büyük siyatik çentikten geçerek leğenden çıkar, önce kabaetin içinde, sonra dizardı çukuruna dek uyluğun arka yüzünde ilerleyerek aşağıya iner ve burada iç dizardı siyatik siniri ve dış dizardı siyatik siniri adıyla iki son dala ayrılır. Yolu boyunca uyluğun arka yüzündeki kaslara sinirler verir. Dış dizardı siyatik siniri baldırın ön-dış kısmının içinde aşağı iner ve kas-deri siniri ve kavalkemiği ön siniri adlı iki uç dala ayrılır. iç dizardı siyatik siniri dizardı çukurunu dikey olarak geçer; baldırın üst kısmında “kavalkemiği arka siniri” adını alır; yan dal olarak dış saten sinirini verir.
—Patol. Be4-Be5 ya da Be5-Sa, omurları arasındaki bir diskin omurga kanalı içinde çıkıntı ya da fıtık yapması siyatik sinirin Be5 ya da Sa, köklerinden birini sıkıştırır ve siyatiğe neden olur. Napolili bir anatomici ve hekim olan Domenico Cotugno (1736-1822) siyatiğin ilk tanımını 1764'te yaptı, ileri sürdüğü belirtiler Lasâgue ve Brissaud'nun çalışmalarıyla kesinleşti. Dâjerine 1914’te bir kök hastalığının sözkonusu olduğunu kanıtladı, ama bunun frengiye bağlı bulaşıcı bir sinir kökü iltihabı olduğunu sandı. Daha sonra Si- card siyatik ağrısının omurlarla ilgili olduğunu buldu. 1939'da De Söze ve arkadaşlarının çalışmaları siyatik ağrısının gerçek kökeninin omurlararası disk fıtığı ve bunun sinire baskı yapması olduğunu kanıtladı.
Siyatik ağrısı, genellikle sinirin gövdesinden çok Be5 ya da Sa, köklerinden birinin, tek ya da iki taraflı tutulmasının belirtisidir. Hem duyu hem hareketle ilgili bir sinir olan siyatik bu iki bakımdan da hastalanabilir: Be5 köküne yapılan baskı ayağı kaldırıcı kasterın ve Sa, köküne yapılan baskı ayağı bükücü kasların kuvveti
ni azaltarak hareket işlevini sakatlar; köklerden birinin ya da diğerinin anatomik yolundaki ağrı (Be5 siyatiğince uyluğun ve bacağın dış yüzü, ayağın üst yüzü; Sa, siyatiğinde uyluğun ve bacağın arka yüzü, ayağın dış kenarı) nedeniyle de duyu işlevi sakatlanır. Hasta baldınn dik olarak kaldırılmasıyla sinirin gerilmesi yollardan birinde ya da diğerinde ağrı uyandırır: buna Lasögue belirtisi denir Sa, siyatiğinde aşil refleksi ortadan kalkabilir. Sinir yolu üzerinde ağrılı bazı başka noktalar da (Valleix noktaları) bulunabilir. Omurganın bel kısmı sertleşir ve analjik davranış denilen bir savunma davranışı edinir, ilk ortaya çıkışında ciddi olan bazı biçimler ise tüm bu belirtilerin yanı sıra önemli ölçüde bir hareket kısıtlılığı yaratır ve felçli siyatik tablosu oluşturur. Disk fıtığı dışında başka nedenlerle de siyatik sinir baskı altında kalarak ağrı yapabilir; kemik kırıklı ya da kırıksız travmalar; sıradan bir mikropla (stafilokok) ya da özgül bir mikropla (verem) enfeksiyon; gene dokulardaki iyicil ya da kötücül urlar, nörinonvomur hastalığı (anjiyom).
Tanı, klinik ve radyolojik bulgularla konur. Omurga kanalı içine saydamsız madde verilerek miyelografi yapılır. Tedavi genellikle bakım ve ilaca dayanır: mutlak dinlenme; ağrı kesiciler; genel yoldan yada- enfiltrasyonla verilen yerel iltihap önleyiciler; alçılı korseyle bel hareketlerini önleme; elektrik tedavisi. Akut ya da ilaca dirençli olgularla, felce neden olmuş siyatikler bir cerrahi girişime gerek gösterebilir. Ameliyat sonrasında hareketli bir rehabilitasyon dönemi çok büyük önem taşır.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
