Ölçülendirmek Nedir?

ÖLÇÜLENDİRMEK g. f.
1. Tek. res. Çeşitli noktaların, seçilmiş karşılaştırma düzlemine göre yükseltilerini bir düzlem üzerine aktarmak.
2. Gösterilerin öğelerin ölçülerini kaydetmek. || Ölçülendiril- miş izdüşümler (kotlu geometri), bir cismin her noktasının, yatay bir düzlem üzerindeki izdüşümüyle ve bu izdüşüm düzlemine uzaklığıyla (ölçü) gösterildiği tasarı geometri. (Bk. ansikl. böl.) ]| Ölçulendirilmiş kroki, çeşitli noktalarına ait boyut ve ölçüleri belirterek, bir nesnenin yatay bir düzlem üzerine izdüşümünü (plan) ya da boyutlarını belirterek düşey bir düzlem üzerine izdüşümünü (görünüş) gösteren çizim.

—Ansikl. Tek. res. Ölçülendirilmiş izdüşümler (kotlu geometri). Ölçülendirilmiş izdüşümler yönteminde, figürlerin, karşılaştırma düzlemi denilen yatay bir düzlem üzerine dik olarak izdüşümü yapılır.
Bir nokta, karşılaştırma düzlemi üzerindeki dik izdüşümü ve karşılaştırma düzlemine olan uzaklığını gösteren ve ölçü adı verilen bir sayıyla gösterilir.
Bir doğru, izdüşümüyle ve tamsayı noktalan’nin yani karşılaştırma düzleminden 0, 1, 2... birim ötede bulunan noktaların izdüşümleriyle gösterilir. Bir doğru iki noktayla tanımlandığı zaman, onu göstermek için tamsayı noktalarının izdüşümleri belirlenir; buna doğruyu derecelemek ya da doğrunun eğim ölçeği'ni belirtmek denir. Bir doğrunun eğim’i noktalarından ikisinin ölçü farkının, onların yatay izdüşümlerinin uzaklığına oranıdır. Bir doğru derecelendiği zaman, eğimi, ardışık iki tamsayı noktasının uzaklığının (aralık) tersidir.
Bir düzlem, en büyük eğimli bir doğruyla gösterilir; göz önüne alınan düzlemin yatay doğrularına dik olan bu doğru, düzlemi belirtmek için yeterlidir. Tamamlanan ayrıntılı çizimde bu doğrunun bir düzlemi gösterdiğini belirtmek için izdüşümü çift çizgiyle gösterilir; buna, çoğu kez, noktalı çizgiler halinde, derecelemenin bölünme noktalarından çıkarılan dikler eklenir. O zaman bu doğrular, düzlemin tamsayı yatay doğrularını gösterir.
Yüzeyleri göstermek için, ya tamsayı düzey çizgileri ya da profil çizgileri gösterilir.
Bir yüzeyin düzey çizgisi, onun yatay bir düzlemle arakesitidir. Bir düzey çizgisinin
izdüşümü, uzayda bu çizgiye eşittir.
Bir yüzeyin, karşılaştırma düzlemine dik bir düzlemle arakesitine profil çizgisi denir. Profil çizgileri yatırma yoluyla gösterilir. Bir profil çizgisinin noktalarındaki ölçü değişimlerini vurgulamak için, yatay izdüşümle ilgili ölçekten farklı, uygun bir ölçek kullanılır.