Örtenek Nedir?

ÖRTENEK a. Bıyol. Hayvanların vücudunu örten ve bütünü ya da bir bölümü ektodermden kaynaklanan dokuların tümü. (Bk. ansikl. böl.)

—Zool. Bazı havyan öbeklerinde (kabuk- lupireler, denizkestaneleri vb.) bedeni koruyan sert kılıf. (Bu kılıfa, duruma göre kavkı, kabuk, kapsül gibi adlar da verilebilir.) [Eşanl. KILIF, teka.) || Eklembacaklılarda, dış çeper ya da dışiskelet. (Üç tabakadan oluşur: dış kutikula; üstderi hücreleri ya da hipoderm: bazal zar) || Yumuşakçalarda, iç kütlenin bütününü ya da bir bölümünü örten ve dış yüzü genellikle bir kavkı (genellikle bedene yapışık durmaz) salgılayan deri kıvrımı. (Örteneğin altında, özellikle solunum organlarını [solungaçlar ya da akciğer] içeren bir örtenek boşluğu bulunur. Örteneğin kenarı dokunmaya karşı çok duyarlıdır ve bazen görme organlarıyla [taraklarda] donanır.) [Eşanl. MANTO] (Bk. ansikl. böl.)

♦ sıf.
1. Yumuşakçaların örteneğiyle ilgili.
2. Örtenek eklemlen, ikıçenetlilerde, örteneğin kavkı çenetlerine yapıştığı yer.

—ANSİKL. Biyol. örtenekler deriyi, derideki salgı bezlerim, fanerlerı ve çeşitli özgün maddeleri (kutikula, kabuk, bağa) içerdiği gibi genellikle mezodermden kaynaklanan bağ yapılarını da (altderi, derisidi- kenlilerin kabuğu, balıkların pulları, altderi kemikleşmeleri vb.) içerir

—Zool. Yumuşakçaların örteneği kavkıyı salgılar; bazen kavkı örteneğin bir kıvrımı altına gizlendiğinden dışardan görülemez (mürekkepbalığı). Örteneğin sinirleri, bir çift yan sinir düğümünden gelir; bu düğümler birçok yumuşakçada çok gelişmiştir ve beyne bağlıdır. Çeşitli ikiçe netli yumuşakçalarda, inciler daha çok örtenekte oluşur.