Nazim Nedir?

NAZIM, -zmı a. (ar nazm, ipliğe inci diz- mek'ten). Ed.
1. Vezin, uyak, gibi ahenk öğeleri taşıyan dizelerden oluşmuş ya da ahengi yalnızca sözcüklerin özenli sıralanışıyla sağlanmış söz ürünü. (Karşt. NESİR.) [Bk. ansikl. böl.]
2. Vezinli, uyaklı anlatım biçimi; koşuk.
3 Nazm etmek, nazm eylemek, nazım biçiminde yazmak ya da söylemek (esk.).

—Esk. Nazm-ı cihangir, dünyaca tanınmış, dünyayı tutmuş şiir, dünyaca bilinen, meşhur şiir. || Nazm-ı garra, parlak nazım.

—Ed. Nazım biçimi, kullanılan vezin, dizelerin sayısı, uyakların sıralanışı bakımından bir şiirin benzerlerinden farklı dış yapısı. (Bk. ansikl. böl.) || Nazım birimi, şiirde kendi içinde bağımsız en küçük dize topluluğu. (Türk halk şiirinde nazım birimi dörtlük, divan şiirinde beyittir. Nazım birimlerinin belirli kurallara göre birleşmesi farklı nazım biçimlerini meydana getirir.) || Nazım türü, şiirde içerikleri, konulan dolayısıyla birbirinden ayrı türlerden her biri. (Bk. ansikl. böl.) ||Senbesf nazım - SERBEST.

—Esk. mat. Normal. || Nazım ı mûstevi, normal düzlemi

—ANSİKL. Dizelerden oluşmaları, belirli biçim özelliklerine ve bir ahenge sahip olmaları, nazımla şiirin ortak nitelikleridir Ancak şiirin sanat değeri taşıması zorunludur. Her şiir nazımdır, fakat her nazım şiir değildir. Örneğin divan şairi Vehbi'nin aruz vezniyle yazılmış, farsçadan türkçeye bir sözlük olan Tuhfe'si didaktik bir ürün, bir nazımdır; ancak şiir değildir.
• Nazım biçimi: Divan şiirindeki nazım biçimleri (eşkâl-i nazm) mesnevi, kaside, gazel, terkibibent, terciibent, rubai vb. biçimlerdir. Halk şiirinde mani, koşma, türkü gibi biçimler kullanılmıştır. Tanzimat'tan sonraki dönemde bu biçimlerin yanı sıra, zaman zaman Batı edebiyatının sone, balad gibi biçimlerinde ürün verilmiş, daha sonraları şairi belirli kurallara, biçimlere bağlanma yolundan uzaklaştıran serbest nazım yaygınlaşmıştır.

• Nazım türü. Ortak nazım biçimlerine dayanır. Örneğin, divan şiirinde tevhit, müracat, naat, methiye gibi nazım türlerinin hepsi aynı nazım biçimiyle, kaside biçimiyle yazılmıştır. Mersiyeler, sakinameler birbirinden farklı nazım türleri oldukları halde aynı nazım biçimiyle, musammat biçiminde yazılmış olabilir. Gazavatname, şehrengiz, surname gibi türlerin de yazılışında, mersiye biçiminin kullanıldığı görülür Halk edebiyatında ise halk şiirinin ortak biçimleriyle birbirinden farklı güzelleme, koçaklama, ağıt, destan, ilahi, nefes gibi türlerde ürünler verilmiştir.