Nezir Nedir?

NEZİR

-zri a. (ar. nezir).
1. Esk. Adak adama, adama.
2. Nezir etmek - NEZRETMEK.

—Din. Nezre girme, eski yahudi dininde musevilerin kendilerini geçici bir süre için ya da sürekli olarak Yehova'ya adamaları. (Nezre girenler şarap içmez, saçlarını kesmez ve haramdan kaçınırlardı; nezre girme geleneği hıristiyanlığın ilk yüzyıllarında kaybolmuştur.)

—isi. - ADAK.

—Kur. tar.

• Nezir akçesi, OsmanlI devletinde karışıklık çıkan yerlerin fjalkından ayaklanma ya da başkaldırma olaylarına katıldıkları saptandığında alınan tazminat. (1832’de askere gitmemek için başkaldıran Tosyalılar’dan bu adla yüklü bir para toplandığı gibi, elebaşıları da şiddetle cezalandırıldı.)
• Nezir kesme ya da nezre kesme, OsmanlI devletinde bir yer halkının hükümetçe hoş görülmeyen bir davranışının yinelenmesi durumunda uygulanan ceza. (Bu ceza parasal [nezir akçesi] olduğu gibi, bedensel [angarya yapmak ya da idam edilmek] biçiminde de olurdu. 1691’de Kıbrıs valisine karşı girişilen bir ayaklanmayı bastıran Frenk Mehmet Bey, ada halkına, bir daha böyle bir olay yinelenecek olursa, 50 bin altın ödemek ve elebaşılarından otuzunun boynu vurulmak üzere nezir kesti.)

—Tasav, Nezr-i mevlevi, mevlevi tarikatında Mevlana için düzenlenen özel tören. (Nezr-i Mevtana da denir.)

—ANSİKL. Din. islamiyetten önce arap toplulukları isteklerinin yerine getirilmesi için tanrılarına bir adakta bulunurlardı. Buna da “nezir” adı verilirdi. Nezirde bulunanlar kendilerini bir süre yaşamsal zevklerden (et ve yağ yemek, içki içmek, cinsel ilişkide bulunmak) uzak tuttukları gibi, nezri birine armağan verme, hacca gitme, kurban kesme biçiminde de yerine getirirlerdi. Ayrıca ölen birinin öcünün alınmasını yakınlarından istemiş olması da nezir sayılır, yakınları bundan ancak kefaret ödeyerek kurtulabilirdi.

—Tasav. Mevlevilik inancına göre, Mesnevinin ilk on sekiz beytini kendi eliyle yazmış olan Mevlana, böylece on sekiz bin âlemi anlatmak istemiştir. Bu nedenle on sekiz sayısı kutsaldır. Mevleviler, bu inançtan yola çıkarak nezri mevlevi töreninde Mevlana’nın adını on sekiz kez anar, her anışta bin âlemi aşacaklarını, on sekiz kez anmakla da bütün varlık âlemini kapsayan on sekiz bin âlemi aşarak sıfatlar tecellisinin ötesinde tecelliyi zat'a mazhar olacaklarını (Tanrı özünün bir ışık gibi kalplerine doğacağını) düşünürler.

NEZİR
sıf. (ar. nezil). Esk.
1. Kendini Tanrı’ya ve ibadete adayan.
2. Bir dilekte bulunan, adak adayan.
3. Tanrı'nın cezalarından söz ederek halkı korkutup doğru yola çekmeye çalışan, göz dağı veren peygamberler için kullanılır.