Merkezi Nedir?
SMD MiSiM
MERKEZİ sıf. (ar. merkez ve -i' den merkezi).
1. Merkezde ya da merkeze yakın bir yerde bulunan şey için kullanılır; Merkezi nokta. Kentin en merkezi yerinde oturuyorlar.
2. Bir merkeze göre ele alınan şey için kullanılır; orta; Merkezi Avrupa.
3. Bir toplama ya da dağılma noktasında bulunan şey için kullanılır: Merkezi yönetim. Merkezi hükümet.
—ida. huk. Merkezi idare — MERKEZDEN YÖNETİM.
—inş. Merkezi plan, bir yapıyı oluşturan çeşitli öğelerin bakışım eksenlerinin kesiştiği bir merkez çevresinde toplanan plan. (Yapı, yuvarlak, çokgen, elips ya da yunan haçı biçiminde olabilir.)
—istat. Merkezi değer, bir dağılımdaki tüm değerlere ortak olabilecek şeyi ölçmek üzere tanımlanan parametre. (Başlıcaları egemen değer [mod], ortalayan değer [medyan], değişim aralığının ortası ve ortalamadır.) || Merkezi eğilim - ODAKLAŞMA.
—Mim. Merkezi plan, kubbe gibi merkezi bir öğeye bağlı olarak daire, kare ya da çok köşeli bir orta mekân çevresinde gelişmiş plan türü. (OsmanlI mimarlığında yaygın olarak kullanılan merkezi plana Edirne Selimiye camisi, İstanbul Sultanahmet camisi örnek gösterilebilir.) Merkezi antîcçma teşkilatı (ing. Central Treafy Organization) [CENTO], Irak’ın ayrılmasından sonra Bağdat paktı'na verilen ad. Irak 14 temmuz 1958'de yapılan devrimden sonra yansız ve bağlantısız bir siyaset uygulamak istedi ve 21 ağustos 1959’da pakttan ayrıldı. Ekim 1959'da VVashington’da toplanan Türkiye, İran, İngiltere ve Pakistan temsilcileri, bir bildiri yayımlayarak NATO ve SEATO arasında yer alan teşkilata merkezi durumu dolayısıyla, bu ad verildiğini açıkladılar. ABD, mart 1959'da CENTO üyeleri Türkiye, Pakistan ve İran'la ikili anlaşmalar imzaladı. Anlaşmalara göre, bu devletler bir saldırıya uğradıkları zaman ABD hükümetlerin isteği üzerine, yardıma gelebilecekti. Bu saldırı, dolaylı olarak nitelenebilecek, bir iç olay da olabiliyordu. Teşkilata üye olmayan ABD giderek çalışmalara daha etkin biçimde katılmaya başladı. Kurulan askeri planlama heyetinin başına bir ABD’Iİ general getirildi. Ancak Pakistan' la Hindistan arasında Bangladeş’le ilgili anlaşmazlıkta, Kıbrıs olayları sırasında ABD'nin tutumu üye ülkeler arasında teşkilatın yararları hakkında kuşkular doğmasına yol açtı. Buna karşı 21. Bakanlar konseyi (1974) raporunda büyük bir ciddiyetle, teşkilatın üye ülkelerin güvenliği açısından önemini koruduğunu ileri sürdü. Teşkilatın genel sekreterliğine Haluk Bayülken atandı (1974). 1979'da İslam devrimi’yle İran'da şah rejimi çöktükten sonra yeni yönetim, ABD emperyalizminin bir aracı olarak nitelediği CENTO'dan ayrıldı. Pakistan da CENTO'nun kapatılmasını savundu, 1979'da teşkilat sona erdi.
1. Merkezde ya da merkeze yakın bir yerde bulunan şey için kullanılır; Merkezi nokta. Kentin en merkezi yerinde oturuyorlar.
Sponsorlu Bağlantılar
3. Bir toplama ya da dağılma noktasında bulunan şey için kullanılır: Merkezi yönetim. Merkezi hükümet.
—ida. huk. Merkezi idare — MERKEZDEN YÖNETİM.
—inş. Merkezi plan, bir yapıyı oluşturan çeşitli öğelerin bakışım eksenlerinin kesiştiği bir merkez çevresinde toplanan plan. (Yapı, yuvarlak, çokgen, elips ya da yunan haçı biçiminde olabilir.)
—istat. Merkezi değer, bir dağılımdaki tüm değerlere ortak olabilecek şeyi ölçmek üzere tanımlanan parametre. (Başlıcaları egemen değer [mod], ortalayan değer [medyan], değişim aralığının ortası ve ortalamadır.) || Merkezi eğilim - ODAKLAŞMA.
—Mim. Merkezi plan, kubbe gibi merkezi bir öğeye bağlı olarak daire, kare ya da çok köşeli bir orta mekân çevresinde gelişmiş plan türü. (OsmanlI mimarlığında yaygın olarak kullanılan merkezi plana Edirne Selimiye camisi, İstanbul Sultanahmet camisi örnek gösterilebilir.) Merkezi antîcçma teşkilatı (ing. Central Treafy Organization) [CENTO], Irak’ın ayrılmasından sonra Bağdat paktı'na verilen ad. Irak 14 temmuz 1958'de yapılan devrimden sonra yansız ve bağlantısız bir siyaset uygulamak istedi ve 21 ağustos 1959’da pakttan ayrıldı. Ekim 1959'da VVashington’da toplanan Türkiye, İran, İngiltere ve Pakistan temsilcileri, bir bildiri yayımlayarak NATO ve SEATO arasında yer alan teşkilata merkezi durumu dolayısıyla, bu ad verildiğini açıkladılar. ABD, mart 1959'da CENTO üyeleri Türkiye, Pakistan ve İran'la ikili anlaşmalar imzaladı. Anlaşmalara göre, bu devletler bir saldırıya uğradıkları zaman ABD hükümetlerin isteği üzerine, yardıma gelebilecekti. Bu saldırı, dolaylı olarak nitelenebilecek, bir iç olay da olabiliyordu. Teşkilata üye olmayan ABD giderek çalışmalara daha etkin biçimde katılmaya başladı. Kurulan askeri planlama heyetinin başına bir ABD’Iİ general getirildi. Ancak Pakistan' la Hindistan arasında Bangladeş’le ilgili anlaşmazlıkta, Kıbrıs olayları sırasında ABD'nin tutumu üye ülkeler arasında teşkilatın yararları hakkında kuşkular doğmasına yol açtı. Buna karşı 21. Bakanlar konseyi (1974) raporunda büyük bir ciddiyetle, teşkilatın üye ülkelerin güvenliği açısından önemini koruduğunu ileri sürdü. Teşkilatın genel sekreterliğine Haluk Bayülken atandı (1974). 1979'da İslam devrimi’yle İran'da şah rejimi çöktükten sonra yeni yönetim, ABD emperyalizminin bir aracı olarak nitelediği CENTO'dan ayrıldı. Pakistan da CENTO'nun kapatılmasını savundu, 1979'da teşkilat sona erdi.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
