Kaçırma Nedir?

KAÇIRMA a. Kaçırmak eylemi.

—Cez. huk. ve Uluslarar. huk. Uçak kaçırma, uçuş halindeki bir uçağı, varış yerini değiştirmek amacıyla, şiddete ya da şiddet tehdidine başvurarak ele geçirme eylemi (ya da girişimi). [Bk. ansikl. böl.]

—Çekird. fiz. Hedef çekirdeğin nükleonlarından bir ya da birçoğunu mermi çekirdeğin doğrudan doğruya yakalamasına dayanan nükleer tepkime.

—Denize. Bir halatı kaçırma, gergin bir halatı ağır ağır laçka etme.

—Patol. Altına kaçırma, dışkının ya da idrarın istemsiz olarak kaçırılması. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Cez. huk. Şehvet duygusu ya da evlenme maksadıyla, reşit olan ya da reşit kılınan bir kadını zor kullanarak, korkutarak ya da kandırarak kaçıran ya da alıkoyan kişi üç yıldan on yıla kadar ağır hapis cezasıyla cezalandırılır. Kadın evliyse ağır hapis cezası yedi yıldan aşağı olamaz (Türk Cez. k. md. 429). Yasanın bu maddesinde yer alan suç on sekiz yaşını doldurmuş ya da evlenmeyle reşit olmuş kadınlara ilişkindir. Başka bir madde de on sekiz yaşını doldurmamış (küçük) kadın ve erkeklere ilişkin kaçırma suçunu düzenler Zor kullanarak, korkutarak ya da kandırarak, şehvet duygusu ya da evlenme maksadıyla, reşit olmayan bir kişiyi (kadın ya da erkek) kaçıran ya da bir yerde alıkoyan kimse beş yıldan on yıla kadar ağır hapis cezasıyla cezalandırılır. Reşit olmayan kişi zorlama, korkutma ya da kandırma olmaksızın kaçırılır ya da alıkonursa ceza altı aydan üç yıla kadar hapistir (md. 430).

—Cez. huk. ve Uluslararası huk. ilk uçak kaçırma eylemi, 1930’da Peru'da gerçekleştirildi; 1947-1953 arasında, sovyet egemenliği altına giren ülkelerini terk etmek isteyen Doğu Avrupa ülkelerinin vatandaşları da birçok uçak kaçırma eylemini gerçekleştirdiler. O zamana dek ender olan olay (1930-1957 arasında 19 kez) sonradan daha sık görülmeye başladı: özellikle Küba devrimi'nin başlarında, birçok uçak ABD’den Küba'ya çevrildi ve uçak kaçırma eylemleri çeşitli bölgelere (Avrupa, Afrika ve arap ülkeleri) yayıldı. 1973'
ten sonra ise bu tür eylemlerde sayıca bir azalma oldu. Bu tarihte, uluslararası örgütlerin (İCAO, BM, Avrupa konseyi) tepkilerinin ürünü olan ilk sözleşmeler uygulamaya girdi: 14 eylül 1963 tarihli Tokyo sözleşmesi, 16 aralık 1970 tarihli Lahey sözleşmesi, sivil havacılığın güvenliğine yönelik yasadışı eylemlerin azalmasına neden olan 23 eylül 1971 tarihli Montröal sözleşmesi. Bu metinler, önleyici (özellikle biniş ve yüklemeden önce yolcu ve bagajların denetimi) ve özellikle de cezalandırıcı önlemleri öngörüyordu: "ağır cezaların (Lahey sözleşmesi) ne olacağı belirtilmemiş, bunların normal olarak uçağın kayıtlı bulunduğu devlet tarafından ya da bu olmazsa uçak kaçıranın sığındığı ülke tarafından verilmesi öngörülmüştür; suçluların geri verilmesi zorunlu değildir.
Bu konuda uluslarası hukuktaki gelişimin en belirgin sonuçlarından biri, ulusal kuralların yaratılması ya da güçlendirilmesi oldu: ABD, 5 ağustos 1974 tarihli bir yasayla, Başkan’a, sözleşme hükümlerine uymayan devletlere hava boykotu uygulama yetkisi tanıdı.
Türk hukukunda uçak kaçırma ağır cezayı gerektiren bir suçtur. Zor kullanarak, korkutarak ya da hile ile bir uçağı, gitmekte olduğu yerden başka bir yere götüren ya da bu tür bir girişimde bulunan kişi, on yıldan on beş yıla kadar ağır hapis cezasıyla cezalandırılır (Türk Cez. k. md. 384). Türkiye, Tokyo sözleşmesi'ne 17 nisan 1975 tarih ve 1889 sayılı, Lahey sözleşmesi'ne 30 kasım 1972 tarih ve 1634 sayılı, Montröal sözleşmesi’ne de 17 nisan 1975 tarih ve 1888 sayılı yasalar uyarınca taraftır.

—Patol. Altına dışkı kaçırma, anüs büzgenkasının harap olmasından ya da sinirsel bir lezyondan ileri gelebilir. Altına idrar kaçırma daha sık görülür. Bu kusur bir idrar kesesi fistülünden, idrar kesesi büzgenkasındaki bir lezyondan, idrar yollarındaki bir şekil bozukluğundan ileri gelebilir. Aykırı gibi görünse de, bazen idrarın içerde tutulmasıyla ilgilidir, yani idrar torbası fazla dolduğundan taşarak elde olmadan boşalır.